Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Voorzitter. We spreken vandaag over een continent dat heel sterk in ontwikkeling is. Wat de ChristenUnie betreft, gaat het hier om een samenwerkingspartner met een enorme potentie en een natuurlijke bondgenoot op het mondiale toneel, voor Europa en voor Nederland in het bijzonder. Juist op dit continent wordt de meeste vooruitgang geboekt in het realiseren van de millenniumdoelen, wat inspirerend kan zijn voor de armoedebestrijding elders. Tegelijkertijd is Latijns-Amerika nog steeds het continent met de grootste inkomensongelijkheid. Er wordt nauwelijks voortgang geboekt met het eerste millenniumdoel, te weten een halvering van het aantal mensen dat in armoede leeft. Dit rechtvaardigt wat de ChristenUnie betreft een blijvende, gerichte inzet op de armoedebestrijding en ontwikkeling in Latijns-Amerikaanse partnerlanden van Nederland.

            De notitie is verder vrij beschrijvend, zoals eerdere sprekers ook al hebben opgemerkt, en bevat weinig concrete voornemens. Uit de brief spreekt weliswaar veel ambitie -- de ChristenUnie onderschrijft die -- maar wij vragen ons af hoe de minister deze ambities wil realiseren.

            In algemene zin wordt gesteld dat schending van mensenrechten en straffeloosheid in veel landen nog ernstige vraagstukken zijn, maar een inhoudelijke toelichting ontbreekt. Het is niet helemaal duidelijk of Nederland de afgelopen jaren prioriteiten heeft gesteld in het bevorderen van de mensenrechten in Latijns-Amerika en in hoeverre resultaten zijn geboekt. In de toelichting op de implementatie van het Nederlandse beleid van 2004 tot heden wordt over mensenrechten slechts gezegd dat niet-partnerlanden in toenemende mate gebruikmaken van het mensenrechtenfonds, waarbij niet wordt vermeld welke activiteiten met name financieel worden ondersteund en waarom. Is de minister bereid dit alsnog inzichtelijk te maken?

            Ook geeft het kabinet in deze notitie aan speciale aandacht te zullen besteden aan de bescherming van mensenrechtenverdedigers. Dat is een welkome toezegging die helaas niet verder is geconcretiseerd. Op welke wijze zal de minister hieraan invulling geven? Is de minister bijvoorbeeld bereid om de ambassades, die overigens meer geld hebben gekregen, hierin te adviseren of zelfs te sturen? In de Latijns-Amerika notitie worden mensenrechten en goed bestuur als een van de beleidsprioriteiten aangegeven. Hierbij ligt de nadruk heel sterk op het versterken van juridische systemen met speciale aandacht voor de mensenrechten. Het punt van goed bestuur wordt onderbelicht in de notitie, terwijl het voor de ChristenUnie de sleutel is tot economische groei en sociale cohesie. Onderkent de minister het belang van goed bestuur juist in deze regio? Op welke manier is de minister van plan dit de komende jaren op te pakken en welke visie heeft hij hierop?

            Het Associatieverdrag tussen de Europese Unie en Centraal-Amerika lijkt nabij. De volgende onderhandelingsronde is van 6 tot 10 juli in Brussel. Wellicht is dit de laatste en kan eind juli de beslissing vallen. Een vast onderdeel van de onderhandelingen is echter de sustainable impact assessment, de SIA. Deze verschijnt echter pas in augustus. Op welke manier kan de Europese Commissie deze SIA nog gebruiken? Immers, het grootste deel van de onderhandelingen zal al gedaan zijn. Met een tussentijdse SIA wordt in de onderhandelingen niets gedaan. Ik krijg hierop graag een reactie van de minister. Welke rol ziet hij nog weggelegd voor de SIA?

            Voorts is het van belang dat in de associatieakkoorden van Europa met enerzijds Centraal-Amerika en anderzijds de Andeslanden goede en bindende clausules inzake mensen- en arbeidsrechten worden opgenomen, waarbij met name de implementatie wordt gewaarborgd door gedegen mechanismes van monitoring. Kan de minister aangeven in hoeverre de implementatie gewaarborgd kan worden? In welke mate is de minister van plan hier actief op toe te zien? Is hij bereid om het associatieakkoord in ieder geval af te keuren wanneer dit er niet of onvoldoende in komt te staan? Ratificatie is namelijk niet voldoende; het gaat juist ook om de implementatie. Hier zijn talloze voorbeelden van te vinden, zoals het gebrek aan bescherming van vakbondsleden bijvoorbeeld door de overheid in Colombia. De FNV heeft hiervoor vooral de aandacht gevraagd.

            Ook mijn fractie heeft een vraag over de onderhandelingen tussen de EU en Mercosur. In de brief staat heel duidelijk dat dit hoort in het rijtje van lopende onderhandelingen, maar ons bereiken berichten dat de onderhandelingen feitelijk al jaren stilliggen. Kan de minister de stand van zaken op dit punt aangeven?

            Een ander groot vraagstuk is de onveiligheid in verschillende regio's, vooral in verband met drugshandel en criminaliteit. De vorige sprekers hebben het hier al over gehad en ik wil hier slechts enkele vragen over stellen. Graag hoor ik van de minister op welke manier Nederland momenteel het antidrugsbeleid in deze landen ondersteunt en welke visie de regering heeft op eventuele verdere ondersteuning op dit punt voor de komende jaren.