Datum:             21 november 2011

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. In aanloop naar dit wetgevingsoverleg heb ik tussen alle stukken op de agenda van vandaag gezocht naar een kabinetsvisie op duurzaamheid. Heeft de green deal een groene ziel? Door welke waarden wordt dit kabinet gedreven? Dat lijkt mij geen gekke vraag voor een CDA-bewindspersoon. De ChristenUnie wordt gedreven door principes van rechtvaardigheid en rentmeesterschap. Het gaat om eerlijk delen onder rijk en arm en generaties nu en later. Een van mijn belangrijkste vragen vandaag is: is alles wat vandaag voorligt voldoende om onze Europese doelstellingen te halen? Hoe meten en weten we de komende jaren of we op schema liggen of niet?

            De green deal stelt geen structurele verbeteringen voor. Waar moeten we staan in 2020 en daarna? Met langjarige wettelijke zekerheid kun je van producenten verwachten dat ze hun langetermijninvesteringen steken in duurzaamheid. Dan denk ik, voor de lange termijn, aan groene verplichtingen voor grote energiebedrijven, aan een stimulans voor energiebesparing en aan barrières weghalen voor lokale kleinschalige energie. De leveranciersverplichting is in theorie fantastisch, maar er zijn vragen over hoe het in de praktijk uitwerkt. Zeker met het verdwijnen van de SDE-plusregeling, zie ik de positie van lokale opwekking verslechteren. Hoe krijgt lokale energie een eerlijke kans in dit systeem? Wordt de leveranciersverplichting vooral een verplichting voor biomassa of ook voor wind en zon? Daarnaast is nu al zekerheid gewenst voor het bedrijfsleven over de leveranciersverplichting, en niet pas in 2014. Ontstaat in 2014 niet een investeringsgat? Hoe voorkomen we windfall profits? Wat is de invloed van de minister om bij te sturen?

            Ik vraag de minister om bij SDE-plus de mogelijkheid van overschrijven te introduceren. Nu wordt geld vaak alvast vastgesteld zonder te leveren. Ik vraag de minister om een percentage te reserveren boven het budget, omdat keer op keer blijkt dat toch niet alle ruimte benut wordt.

            Het is jammer dat in de SDE-plus agrarische energiealternatieven pas laat kunnen meedoen om subsidie binnen te halen, terwijl juist in de agrarische sector gouden kansen liggen. Bijstook van biomassa zou als overgangstechniek gebruikt moeten worden en niet als doel. Bovendien zitten er grote risico's aan grootschalige inzet van biomassa. We moeten afwenteling van milieuproblemen voorkomen. Als we biomassa importeren die de biodiversiteit op andere continenten aantast, schieten we er mondiaal niets mee op. Ook omringende landen komen met bijstookverplichtingen. Wat zijn de plannen van dit kabinet om certificering van biomassa zo snel mogelijk voor elkaar te krijgen? Is de gevraagde omvang van biomassabijstook realistisch en verantwoord? Biomassa zal bovendien in prijs stijgen. Hoe voorkomen we een oneerlijke concurrentieslag tussen grootschalige en kleinschalige bio-energie?

De heer Van Vliet (PVV): Ik heb een vraag die ik eigenlijk aan de heer Samsom had willen stellen. Nu mevrouw Wiegman erover begint, kan ik de vraag ook aan haar stellen. Dat kan natuurlijk heel goed.

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Ik zal kijken of ik in de geest van de heer Samsom kan antwoorden.

De heer Van Vliet (PVV): Nee hoor, hou het vooral bij uw eigen geest. Het gaat over die houtpallets. De aangeplante bossen eten CO₂. Vervolgens kun je dat hout verstoken en dan is het plaatje neutraal, aldus de heer Samsom. Stel dat je die bossen gewoon laat staan. Dan blijven ze CO₂ eten. Als we dan échte biomassa gaan gebruiken, restproducten uit de maatschappij, is dat volgens mij een veel betere methode. Wat vindt u daarvan?

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Ik vraag om criteria omdat ik het belangrijk vind dat er ook echt criteria zijn waarin wij dit soort principes verder doordenken. Ik hoor van recyclebedrijven dat houtafval, zoals spaanplaat, aan hun neus voorbijgaat, omdat dat nodig is voor bijstook in kolencentrales. Bij de vraag wat goed en wat duurzaam is, moeten wij eigenlijk een soort ladder van Lansink hebben. Wij moeten goed bekijken of wij iets wat wij willen bijstoken, misschien beter kunnen recyclen. Hergebruik is altijd beter dan verbranden.

De heer Van Vliet (PVV): Ik hoor dit antwoord, maar wat vindt mevrouw Wiegman ervan om de bossen onaangetast te laten? Is het zinvol om ze CO₂ uit de lucht te laten blijven halen?

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Een bos kan natuurlijk ook hout produceren; daar geloof ik in. Wij kunnen een balans vinden tussen kap en nieuwe aanplant. Het mag niet één grote kaalslag worden. Het is bijzonder om op dit punt op één lijn te zitten met de PVV.

De heer Van Vliet (PVV): Dat kan gebeuren!

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Het voelt heel warm.

            Wind op zee zit niet in de leveranciersverplichting. Ik vraag mij af waarom. De minister gaat pas vanaf 2014 bekijken hoe het verder moet met wind op zee. Veel bedrijven willen er vandaag al mee aan de slag. Hoeveel megawatt hebben wij nodig om de doelstellingen te halen? De ChristenUnie pleit voor verdere aanleg van een net op zee en voor het socialiseren van de kosten, net zoals wij dat bij fossiele centrales doen. Bij het socialiseren vragen wij ook om een aansluitplicht voor de glastuinbouw, die nu in het vacuüm tussen de 10 MW en 100 MW zit. Bij wind op land komen producenten ook nog de nodige belemmeringen tegen. In 2010 is 30 MW gerealiseerd, terwijl in 2020 3000 MW wind op land nodig is. Wanneer worden de concentratiegebieden aangewezen?

            Nuon Helianthos is gesloten. Hoe nu verder met Zon-PV-ontwikkeling in Nederland? Wij hebben echt ook een thuismarkt nodig om innovaties door te zetten.

            Eerder heb ik aandacht gevraagd voor het rapport van WISE over de herkomst van uranium. In juni heeft de minister toegezegd met een voorstel te zullen komen voor duurzaamheidscriteria voor de herkomst van uranium. Hoe staat het daarmee?

            Tot slot vraag ik aandacht voor lokale energie. Het is de hoogste tijd om de weg vrij te maken voor energieproductie door particulieren. Wat doet de minister om het voor particulieren makkelijker te maken om te investeren in elektriciteit en warmte uit zon? Ik heb hierover een notitie opgesteld en ik verzoek de voorzitter om haar te verspreiden. Ik nodig de minister uit om in te gaan op de verschillende voorstellen en actiepunten.

De voorzitter: Ik neem aan dat er geen bezwaar tegen bestaat dat dit stuk ter inzage wordt gelegd bij het Centraal Informatiepunt van de Kamer.

**

(Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.)

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. Zelflevering komt moeilijk van de grond. De ChristenUnie vindt dat geen belasting moet worden geheven over zelflevering. Belangrijk is een goede uitvoering van de motie-Jansen over collectieve zelflevering. Maar ook het ophogen van de grens voor teruglevering aan het net is belangrijk. Deze maatregel zal veel bedrijvigheid opleveren. Naast een leveranciersverplichting pleit de ChristenUnie ervoor om met een vaste terugleververgoeding voor particulieren te werken zolang kleinschalig en duurzaam niet kan opboksen tegen groot en grijs. Gezien de steeds hoger wordende rendementen op zonnepanelen wordt zo'n terugleververgoeding trouwens steeds minder noodzakelijk. Zie het Nationaal Actieplan Zonnestroom van KEMA.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.