Datum:             12 oktober 2011

Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Voorzitter. De fractie van de ChristenUnie had graag een meer integrale woonvisie gezien. Ik zeg dat zeker ook omdat in de motie van de Eerste Kamerfractie van de ChristenUnie expliciet is gevraagd om het huidige beslag van de hypotheekrente op de algemene middelen substantieel te verminderen. Dat aspect komt nergens in de Woonvisie aan de orde. Zelfs de Vereniging Eigen Huis vindt dat er een integraal hervormingsplan voor de woningmarkt moet komen en dus niet alleen voor de huurmarkt. Ik vraag de minister dus nog maar eens waarom de regering zo krampachtig vasthoudt aan de hypotheekrenteaftrek.

De betaalbaarheid. Ik begin daarmee, want de hele woningmarkt zit inmiddels op slot. Het is prima om kritisch naar de huurmarkt te kijken en dat geldt zeker voor zaken als scheefwonen en de positie van de particuliere sector. Het simpelweg duurder maken van huurwoningen leidt er vooral toe dat huurders blijven zitten waar ze zitten, want een duurdere woning biedt daardoor niet meer kwaliteit. De woningmarkt komt hierdoor dus alleen maar nog vaster in het slot te zitten. Intussen komen starters met een inkomen net boven de €33.000 in de problemen, want voor hen zijn er helemaal geen huizen. De toewijzingsnorm is met andere woorden veel te strak. Natuurlijk moeten er meer woningen komen voor de middengroep, maar de particuliere sector heeft alleen maar interesse voor woningen met een huur boven de €900. De 25 extra punten in de schaarstegebieden bieden ruimte, maar deze maatregel gaat wel ten koste van de sociale voorraad.

Volgens het kabinet kan het allemaal prima, want de doelgroep voor sociale huur zou 1,9 miljoen huishoudens betreffen op een totaal van 2,4 miljoen corporatiewoningen. Volgens mij is dat een te simpele voorstelling van zaken. Mensen met een inkomen boven de €33.000 zullen namelijk niet onmiddellijk verhuizen wanneer hun inkomen stijgt. Ik lees al met al veel over de noodzaak om meer woningen te realiseren voor de middeninkomens, maar nauwelijks iets over de noodzaak om voldoende sociale huurwoningen over te houden. Corporaties hebben hierover vaak afspraken gemaakt met de gemeenten. Hebben deze afspraken nog wel enige status?

In de Woonvisie wordt uitgegaan van de wens om het eigenwoningbezit te bevorderen. Er zou een toenemende vraag naar woningen zijn. Ik hoorde het mevrouw De Boer ook al zeggen. Het is natuurlijk prima om aan te sluiten bij de vraag, maar ik constateer ook dat de woningmarkt momenteel vastzit en dat juist de vraag naar huurwoningen toeneemt. Corporaties willen best woningen verkopen, maar de belangstelling voor deze woningen is nihil. Ziet de minister een mogelijkheid om deze belangstelling bij de mensen op te wekken?

Ook de ChristenUnie-fractie heeft de nodige vragen over het kooprecht. Wij willen net als de heer Lucassen heel graag weten wanneer de Kamer de uitgewerkte voorstellen tegemoet mag zien. Het is prima dat de overdrachtsbelasting is verlaagd. Dat heeft geleid tot 4% extra huizenverkoop, maar blijkbaar was het een tijdelijk effect, want de markt stagneert alweer. Is de minister bereid te overwegen deze verlaging structureel te maken? Mij lijkt dat een goede zaak, want daardoor krijgen mensen meer vertrouwen en zullen ze eerder een woning kopen. Als de minister bereid is om dit te overwegen, zal hij het dan bezien in relatie met de hypotheekrenteaftrek?

In de Woonvisie staat dat wij vastlopen in steeds gedetailleerdere regelgeving en beleid. Waarom doet het kabinet er dan nog een paar regeltjes bovenop door onderscheid te maken tussen schaarstegebieden en overige gebieden? Waarom heeft het kabinet geen uitgebreide analyse gemaakt van het bestaande beleid en heeft het geen voorstellen ter advisering voorgelegd aan de adviesraden?

Er is best wat te zeggen voor de 5% huurverhoging voor inkomens boven de €43.000. Maar hoelang gaat het kabinet door met dit soort verhogingen? De hoogte van de huren moet immers wel redelijk blijven. Hoe zit het verder met de uitvoerbaarheid van deze maatregel? Mijns inziens vraagt het om een jaarlijkse inkomenstoets. Graag een reactie.

Energiebesparing. Wij hebben vorig jaar uitgebreid gesproken over het stimuleren van energiebesparing door het woningwaarderingsstelsel aan te passen. Doordat het kabinet in schaarstegebieden in een keer 25 punten toevoegt, is de prikkel voor energiebesparing kleiner geworden. De ChristenUnie vraagt de minister daarom om het puntenstelsel zo aan te passen dat energiebesparing sterker wordt gestimuleerd. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om corporaties te vragen huurwoningen, waar bij mutatie de extra ruimte voor een hogere huur wordt gebruikt, te voorzien van energielabel A of B. Verder graag een reactie van de minister op het voorstel van Bouwend Nederland om extra hypotheekruimte te creëren voor zeer energiezuinige woningen.

Het is prima dat het kabinet beziet hoe gemeenteraden meer inzicht kunnen krijgen in het grondbeleid. Maar een fundamentele bezinning op het grondbeleid is en blijft nodig. Bouwen binnen de stad is op dit moment veel duurder dan weer een weiland volbouwen, terwijl de maatschappelijke kosten voor infrastructuur en openbaar vervoer dan hoger zijn. Ondertussen heeft het kabinet vanaf 2014 geen geld meer voor stedelijke vernieuwing. Er wordt samen met gemeenten gezocht naar nieuwe financieringsconstructies. Dat is prima, maar die hadden eigenlijk onderdeel moeten zijn van de Woonvisie. De woonplannen voor 2014 worden immers op dit moment opgesteld.

Tot slot nog iets over de toegankelijkheid en de vergrijzing. De ChristenUnie wil dat er een duidelijke definitie wordt geformuleerd voor wat "geschikte huisvesting" is. Dat is huisvesting waarin ouderen langer zelfstandig kunnen wonen. Een nultredenwoning is niet altijd geschikt. De ChristenUnie roept de minister op de criteria van certificaat WoonKeur te hanteren, zodat deze ook geschikt en aanpasbaar zijn bij een zwaardere zorgvraag. Ook moeten er goede cijfers komen over het aantal geschikte woningen, want nu wordt het in veel gemeenten niet bijgehouden. De jaarlijkse opgave is 40.000 geschikte woningen. Toch is er nog geen 40% van de nieuwbouwwoningen geschikt en halen wij bij een productie van 55.000 maar de helft van wat wij nodig hebben.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.