Datum:             4 oktober 2011

Mevrouw  Ortega-Martijn (ChristenUnie):

Voorzitter. Met de wijziging van de Wet op de huurtoeslag wordt het veel gemakkelijker om te bezuinigen op de huurtoeslag. Er is geen aparte wetswijziging meer nodig om de kwaliteitskorting in de huurtoeslag aan te passen, maar alleen een besluit. Voordat ik inga op het principiële punt of zo'n aanpassing via een wet of via een besluit moet lopen, wil ik eerst kijken naar de nu voorgestelde bezuiniging zelf.

Door de kwaliteitskorting te verhogen, krijgen huurders van een woning boven de kwaliteitskortingsgrens en de aftoppingsgrens straks minder huurtoeslag. Dit kan soms oplopen tot €20 per maand.

Dit is veel geld voor de doelgroep waar wij nu over praten. Bovendien gaat het vaak om huurders die ook nog te maken krijgen met een opeenstapeling van bezuinigingen. De regering stelt in de nota naar aanleiding van het verslag dat hierdoor een extra prikkel wordt gegeven om huurders een afweging tussen woonkwaliteit en huurprijs te laten maken. Met andere woorden: vindt u dat de kosten voor u te hoog worden, gaat u dan maar verhuizen.

De huurtoeslag is bedoeld voor het betaalbaar maken van passende huisvesting. De minister stelt met dit wetsvoorstel ineens ter discussie of mensen die gebruikmaken van huurtoeslag wel passend wonen. Hiermee worden grote groepen huurtoeslagontvangers ineens als scheefwoners neergezet. De ChristenUnie vindt dit een verkeerde voorstelling van zaken. Het gaat bijvoorbeeld om ouderen en gehandicapten die met goede redenen iets ruimer wonen, omdat zij gewoon een aangepaste woning nodig hebben. Het gaat ook om grote gezinnen waar je moeilijk tegen kunt zeggen: gaat u maar kleiner wonen.

De ChristenUnie mist bij het voorstel ook een uitgebreide toetsing van de effecten voor mensen met een beperking die in een aangepaste woning wonen. De minister maakt zich er wel heel gemakkelijk van af met de opmerking dat een specifieke uitzondering voor ouderen en gehandicapten in bijzondere woonvormen lastig wordt voor de uitvoering, "omdat deze specifieke uitzondering niet zonder meer binnen de geautomatiseerde processen kan worden vormgegeven". Hoe gaat de minister deze kwetsbare groep dan compenseren? Het kan toch niet zo zijn dat wij hier alleen maar over technische systemen spreken? Het moet gaan om de mensen achter deze systemen. Is het reëel om te zeggen: dan moet u maar verhuizen? Hoe zit het dan met alle aanpassingen van woningen op kosten van de overheid? Is het überhaupt reëel om te verwachten dat mensen verhuizen als gevolg van een lagere huurtoeslag? Verhuizen is namelijk nóg duurder. Bovendien zijn er nog de wachtlijsten.

Ik kom op het principiële punt of dergelijke aanpassingen wel via een besluit kunnen worden geregeld. Het gaat namelijk om een ingrijpende stelselwijziging met verstrekkende gevolgen voor de woonlasten van de laagste inkomens. De minister zegt dat de rechtszekerheid gewaarborgd is, maar in feite kunnen huurders op deze manier elk jaar weer met een bezuiniging te maken krijgen en wordt de rechtszekerheid dus aanmerkelijk minder. De kwaliteitskorting is veertien jaar niet gewijzigd en het is dus niet gek dat huurders daarmee hebben gerekend. Dit kabinet morrelt aan de rechtszekerheid van huurders, maar er mag geen enkele vinger naar de hypotheekrenteaftrek worden uitgestoken. Komen er meer huurtoeslagontvangers, dan gaat de minister onmiddellijk bezuinigen. De hypotheekrenteaftrek groeit ondertussen elk jaar verder.

De ChristenUnie is van mening dat wijziging van de kwaliteitskorting op het niveau van wet moet blijven plaatsvinden. Ook belastingen passen wij op het niveau van wet aan. Waarom zou dit voor toeslagen anders moeten? Ik heb daarom een amendement ingediend waarmee de wijziging in de wet wordt geregeld en niet in een besluit. Dit amendement heeft niet alleen betrekking op 2012. Door het amendement zullen ook toekomstige wijzigingen van de kwaliteitskorting via de wet moeten blijven lopen en niet via een besluit. Kortom: geen carte blanche, maar een zorgvuldige afweging van stelselwijzigingen in deze Kamer.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.