De Thorbeckeprijs voor politieke welsprekendheid 2003 is toegekend aan André Rouvoet, de fractievoorzitter van de ChristenUnie. De jury roemt in haar rapport het grote vakmanschap van Rouvoet. Hij combineert de bereidheid om, dwars tegen de politieke modes in, beschaving in woord en gebaar te laten prevaleren met een grote parlementaire effectiviteit en scherpte. De jury toont vooral respect voor de kracht van diepe overtuiging die alle zichtbaar zijn in het optreden van de fractievoorzitter van de ChristenUnie.

De prijs voor politieke welsprekendheid werd eerder uitgereikt aan Frits Bolkestein (VVD), Hans van Mierlo (D66) en Paul Rosenmöller (GroenLinks). Nu de verkiezing tot politicus van het jaar niet meer bestaat, is de Thorbeckeprijs de meest prestigieuze prijs die een politicus in de wacht kan slepen. Behalve André Rouvoet waren onder andere ook Jozias van Aartsen (VVD), Femke Halsema (GroenLinks) en Camiel Eurlings (CDA) genomineerd.

De jury meent dat André Rouvoet met zijn optreden in de Tweede Kamer een grote traditie voorzet, “die eerste door het GPV, bij monde van mannen als Pieter Jongeling en Gert Schutte en later, samen met de RPF in de ChristenUnie is gevestigd, en die geruime tijd in de Eerste Kamer en, helaas te kort in de Tweede Kamer, door Kars Veling gestalte is gegeven. Een grote traditie die nu opnieuw gestalte krijgt door het optreden van de uit de RPF afkomstige Rouvoet”.




Juryrapport Thorbeckeprijs

Dit jaar honoreert de jury van de Thorbeckeprijs voor politieke welsprekendheid wederom een van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij is zich ervan bewust dat haar keuze onvermijdelijk problematisch is, omdat dankzij de verkiezingen van 2002 en 2003 de samenstelling van de Tweede Kamer grondig is gewijzigd en vele nieuwe leden nog niet of nauwelijks hun retorisch vermogen hebben kunnen demonstreren. Het vereist immers enige ervaring om met succes niet slechts van achter het spreekgestoelte maar ook van achter de interruptiemicrofoon op te treden.

Een tweede probleem van beoordeling vormt het feit dat het Kamerleden blijkbaar moeite kost niet te bezwijken voor de verleiding ook in kleine zaken grote woorden te gebruiken, zodat zij de aandacht trekken van de media, de televisie in het bijzonder. De “medialogica” vraagt klaarblijkelijk om een andere wijze van uitdrukken dan de “logica” van de parlementaire doelgerichtheid. De jury neemt dan ook, tot haar leedwezen, een zekere verruwing waar in het parlementaire taalgebruik, die niet steeds wordt veroorzaakt door een bijbehorende verruwing van de vraagstukken waarover het parlement in Nederland zich dient uit te spreken. Het is dubieus of de geïnteresseerde burger deze verruwing beschouwt als een teken dat de volksvertegenwoordiging beter begrijpt en weergeeft wat in de bevolking leeft dan een subtieler omgang met de taal.

De jury constateert overigens met genoegen dat het presidium en de commissie voor de werkwijze van de Tweede Kamer pogingen in het werk stellen tot een “cultuurverandering”, maar ook tot wijziging van enkele procedures, die de effectiviteit en het publieke gezag van de Tweede Kamer kunnen versterken. Meer in het bijzonder waardeert zij de wijzigingen die het politieke initiatief van de Tweede Kamer kunnen versterken, alsmede de positie van (oppositionele) minderheden.

Wat het meest van belang is: de jury heeft kunnen waarnemen dat Kamerleden het niet verdienen allen over één kam te worden geschoren en dat ook nu een aantal parlementariërs onderwerp zijn geweest van grondig juryberaad over de vraag of een hunner in aanmerking zou komen voor de Thorbeckeprijs 2003. Dit, nadat eerder de Tweede-Kamerleden Van Mierlo, Rosenmöller en Bolkestein deze prijs in ontvangst hebben genomen.

De jury heeft dit jaar een keuze gemaakt uit het achttal genomineerde Kamerleden: Jozias van Aartsen, Harry van Bommel, Camiel Eurlings, Femke Halsema, Boris van der Ham, Pieter Hofstra, André Rouvoet en Gerda Verburg. Zij hebben ieder, in korte of langere tijd, blijk gegeven van uitgesproken retorische begaafdheid bij een ruime variëteit in politieke stijl en uitdrukkingsvermogen.

Bij het besluit over de toekenning van de Thorbeckeprijs heeft de jury met plezier waargenomen dat een aantal genomineerden, zoals in het bijzonder de leden Eurlings en Hofstra beschikken over een ruime en soms ook vermakelijke vechtlust waarmee zij hun politieke tegenstanders in moeilijkheden weten te brengen. Met bewondering heeft zij de opkomst gadegeslagen van de nieuwe fractievoorzitter van de VVD, Van Aartsen die, hoewel nog slechts kort lid van de Tweede Kamer, groot vakmanschap, onafhankelijkheid en ruime retorische vaardigheid heeft gedemonstreerd.

Bij de uiteindelijke toekenning heeft de jury zich laten leiden door haar diepe respect voor het grote vakmanschap; de bereidheid om, tegen politieke modes in, beschaving in woord en gebaar te laten prevaleren, gecombineerd met grote parlementaire effectiviteit en scherpte; ten slotte en vooral respect voor de kracht van diepe overtuiging die alle zichtbaar zijn in het optreden van de fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Tweede Kamer, André Rouvoet. Daarmee zet hij overigens een grote traditie voort die eerste door het GPV, bij monde van mannen als Pieter Jongeling en Gert Schutte en later, samen met de RPF in de ChristenUnie is gevestigd, en die geruime tijd in de Eerste Kamer en, helaas te kort in de Tweede Kamer, door Kars Veling gestalte is gegeven. Een grote traditie die nu opnieuw gestalte krijgt door het optreden van de uit de RPF afkomstige Rouvoet.

Met veel genoegen kent de jury de Thorbeckeprijs voor politieke welsprekendheid 2003 toe aan André Rouvoet.

Geheel buiten de nominatie om hecht de jury er voorts aan een aanmoedigingsprijs toe te kennen aan een nieuwe en jonge volksvertegenwoordiger die in korte tijd blijk heeft gegeven van buitengewoon moedig optreden, opnieuw geleid door de enorme kracht van eigen overtuiging en doorzettingsvermogen en daarenboven met een snel toenemend gevoel voor politieke effectiviteit, zelfs al stelt het spel met de taal hoge eisen aan haar optreden.

Deze aanmoedigingsprijs stelt de jury graag ter beschikking aan het Tweede-Kamerlid voor de VVD, mevrouw Ayaan Hirsi Ali.