Datum:            19 december 2011

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. De ChristenUnie is op zich positief over de beleidsbrief van beide bewindspersonen over de toekomst van de jeugdzorg. Het is een brief met inhoud die niet direct begint over de noodzaak van bezuinigingen en keuzes die daarom gemaakt worden. De inhoud staat centraal, maar dat moet ook zo blijven. Ik zie namelijk grote risico's dat financiële taakstellingen uiteindelijk toch de inhoud van de zorg gaan bepalen. Het is mooi als decentralisatie en betere samenwerking geld opleveren, maar de financiële taakstelling mag geen doel op zich worden.

            De brief roept nog wel veel vragen op. Veel moet nog worden uitgewerkt. Hoe verhoudt het gedwongen kader in de wet kinderbeschermingsmaatregelen zich tot het nieuwe wetsvoorstel zorg voor jeugd? Waar wordt het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling precies gepositioneerd? Hoe verhoudt deze functie zich tot de Raad voor de Kinderbescherming? Het valt mij ook op dat er bestuurlijk vooral veel over de sector wordt gesproken. De ChristenUnie roept de regering op vooral veel met de sector te spreken, want daar zit de inhoudelijke kennis.

            Ik heb een paar opmerkingen. De ChristenUnie ziet risico's wanneer het recht op zorg wordt vervangen door het compensatiebeginsel. Graag meer uitleg over de verhouding tussen de zorgplicht van gemeenten in relatie tot het individuele recht op zorg. Vaak werd er extra provinciegeld in de jeugdzorg gestopt. Gemeenten hebben het krap. Een bezuinigingstaakstelling zou hard aankomen. Volgens de G32 is de besparing van 300 mln. alleen haalbaar wanneer er geen landelijk belemmerende kaders worden gesteld. Wat verstaan wij echter onder belemmering? De ChristenUnie wil geen bureaucratie maar op bepaalde onderdelen wel landelijke kwaliteitseisen.

            Zij pleit voor een uitzonderlijke positie voor grote steden in het budgetverdeelsysteem. Het nieuwe model moet gebaseerd zijn op objectieve indicatoren waarin ook de zorgzwaarte van jeugdigen en latente vraag tot uitdrukking komen. De grotestedenproblematiek en het waterbedeffect tussen stad en regio zijn belangrijke wegingsfactoren in het budgetverdeelsysteem. Cebeon en SCP zullen een verdeelmodel opleveren in het voorjaar van 2013, maar dat is laat, omdat de resultaten hiervan van invloed zijn op de uitwerking van de plannen in de verschillende regio's. Gemeenten moeten heel snel inzicht hebben in het huidige gebruik van zorg. Graag een reactie. De ChristenUnie vraagt ook aandacht voor de cumulatie van de verschillende decentralisaties. Welke ruimte is er als de cumulatie tegenvalt en bepaalde groepen extra zwaar getroffen worden? Als ik de inschatting van bijvoorbeeld de gemeente Rotterdam lees, dan word ik daar niet vrolijk van.

            De Centra voor Jeugd en Gezin. De ChristenUnie wil een vastgesteld kader geregeld zien van wat er minimaal aanwezig dient te zijn in een Centrum voor Jeugd en Gezin.

Basiszaken mogen niet per gemeente verschillen. Er staat in de schriftelijke beantwoording niet dat een Centrum voor Jeugd en Gezin zelf ook wettelijk wordt vastgelegd. Daar krijg ik vandaag graag wat duidelijkheid over. De inspanningen die gemeenten nu verrichten, moeten niet voor niets zijn.

            De kinder- en jeugdpsychiatrie is een lastig vraagstuk. Ik ben het er helemaal mee eens dat we af moeten van overmedicalisering, maar er blijft een deel over dat in de zorgverzekering hoort. Met de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning is de huisarts als onderdeel van verzekerde zorg ook niet verdwenen. Hij is gebleven. Graag een reactie.

            Uit recent onderzoek blijkt dat de Eigen Kracht-conferenties een groot succes zijn. De ChristenUnie pleit voor verdere uitbreiding van en inzet van deze vorm van hulpverlening, zodat die niet alleen beperkt blijft tot de jeugdbescherming. De vraag is hoe de staatssecretaris hiermee aan de slag gaat en wat hij gaat doen.

            Wij zien graag dat behandelingstrajecten over de verjaardagsgrens heen kunnen lopen van 18-minner naar 18-plusser.

            Ten aanzien van de aansluiting op het onderwijs roept de ChristenUnie de staatssecretaris op om op te letten bij de samenhang met passend onderwijs. Trajecten lopen namelijk parallel en betreffen deels dezelfde doelgroep.

            Wij noemen vandaag graag het Zeeuws model met betrekking tot keuzevrijheid. Wij constateren dat de keuzevrijheid voor identiteitsgebonden zorg nog onvoldoende is gewaarborgd in de brief van het kabinet. Ik denk dan met name aan de positie van de Stichting Gereformeerde Jeugdzorg. Dit is een landelijk werkende instelling. Deze stichting wordt komend jaar al getroffen door een afbouw van provinciale middelen en door een overheveling van het budget voor landelijk werkende instellingen. Ik zou graag aandacht daarvoor zien van het kabinet.

            Inzake kwaliteits- en veiligheidseisen moet er worden gewerkt aan een niet-bureaucratisch kwaliteitssysteem. Wat ons betreft moet dat landelijk.

De ChristenUnie vraagt aandacht voor kindermishandeling in Caraïbisch Nederland. Wij hebben daarover een amendement ingediend, waarop wij graag een reactie willen. Het is goed als daar extra geld voor beschikbaar is.

De voorzitter: Wilt u gaan afronden?

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): In de vorige kabinetsperiode is ten aanzien van tienermoeders een geweldige impuls gegeven aan het voorkomen van ongewenste zwangerschappen en aan de opvang van tienermoeders. De ChristenUnie is bang dat kleine, bijzondere doelgroepen er door decentralisatie en bezuinigingen bij in zullen schieten. Tienermoederorganisatie Steady in Rotterdam moet met ingang van 1 januari 2012 de deuren sluiten. Het kabinetsvoorstel naar aanleiding van het rapport over de toekomst van de vrouwenopvang moet nu echt heel snel komen, voordat nog meer tienermoederorganisaties hun deuren moeten gaan sluiten.

            Met vijf minuten spreektijd ben ik vooral op problemen ingegaan, maar ik verwijs graag nog eens naar de notitie die mijn fractie bij de algemene politieke beschouwingen heeft gepresenteerd, inclusief tegenbegroting. Wij vragen hierin aandacht voor balans in werk en zorg, eerlijke financiële gezinsbijdragen, versterking van kinderrechten, aandacht voor de gevolgen van echtscheiding en beschikbaarheid van opvoedondersteuning. Dat lijkt me een heel belangrijke basis voor de toekomst.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.