Datum:            14 december 2011

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. Het is crisis en dan moet er wat gebeuren. Dus verhogen wij de maximumsnelheid voor een paar seconden reistijdwinst en besteden wij daar tientallen miljoenen euro's aan. Sorry, de fractie van de ChristenUnie mist de logica van deze maatregelen. Overal moet elke euro twee keer worden omgedraaid en ondertussen strooit het kabinet met euro's om lekker hard te kunnen rijden.

De snelheidsverhoging ondergraaft ook het degelijke VVD- en CDA-beleid dat is gevoerd vanaf 1988, waardoor ons land in de top 3 is gekomen van verkeersveiligste landen en waardoor bijna 10 miljard liter brandstof en 20 miljoen ton CO₂ zijn bespaard. Ik heb het idee dat het kabinet dit historisch besef kwijt is geraakt. Het kiest er bewust voor om het milieu te schaden, de geluidsoverlast te laten groeien en de verkeersveiligheid te laten verslechteren. En passant worden ook nog eens honderden miljoenen euro's vergroeningsmaatregelen in één klap tenietgedaan.

Het voorstel is bovendien heel slecht onderbouwd. De minister schermt met een draagvlakmeting. Die is echter gedaan onder automobilisten. Omwonenden denken daar heel anders over, net als het grote publiek. De minister ziet de overheid kennelijk als een soort geluksmachine voor hardrijders. Waarom is er niet van tevoren contact gezocht met grote steden over deze maatregel over de vraag hoe negatieve gevolgen kunnen worden voorkomen?

De heer Aptroot (VVD): Ik ga hier niet het argument gebruiken dat de bevolking dit vindt en dergelijke. Ik hoor u zeggen dat er geen draagvlak is, mevrouw Wiegman. Ik heb een peiling gezien van RTL Nieuws. Ik meen dat 76% voor 130 km/u was. Ik heb een peiling in De Telegraaf gezien waarin 73% voor 130 km/u was. Ik vind dat geen argument om het te doen, hoewel ik het wel prettig vind om te weten dat wij gesteund worden door ongeveer driekwart van de bevolking. Dat waren peilingen onder iedereen, niet alleen onder automobilisten. Dat u het tegenovergestelde beweert, vind ik wel heel cru. Wij hebben vandaag in de vergaderzaal al meegemaakt dat u tegen uw eigen verkiezingsprogramma handelt. Daarin staat dat product- en bedrijfschappen moeten worden afgeschaft en nu wilt u ze ineens houden. U draait nu de hele publieke opinie om en dat moet u niet doen.

De voorzitter: Koppelt u daar nog een vraag aan, mijnheer Aptroot?

De heer Aptroot (VVD): Als u dingen over de publieke opinie noemt, ga dan uit van de feiten en de cijfers en niet van uw eigen gevoel of de peilingen in de fractie van de ChristenUnie, want die telt maar vijf leden.

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Je hebt draagvlak en je hebt draagvlak. Ik geloof zeker dat er draagvlak is voor deze voorstellen onder automobilisten. Er zijn echter ook nog andere draagvlakberekeningen. Ik noem bijvoorbeeld het draagvlak onder astmapatiënten. Dat ligt echt anders, zo kan ik de heer Aptroot vertellen.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Net als het draagvlak onder VVD-wethouders.

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Ja. Die hebben trouwens goede argumenten, heb ik begrepen.

Wat betreft de wijze waarop de minister mensenlevens telt en waarop doden gecompenseerd moeten gaan worden, sluit ik mij aan bij de opmerkingen van de PvdA-fractie. Ik vraag mij nadrukkelijk af hoe het harde rijden zich verhoudt tot het Europese actieplan om tussen nu en 2020 het aantal verkeersdoden met 50% te verlagen.

De fractie van de ChristenUnie maakt zich ook grote zorgen over het enorme snelheidsverschil dat ontstaat met het vrachtvervoer, maar liefst 50 km/u. Volgens mij is dat ook vragen om extra ongelukken. Daarnaast zorgt het voor een veel onrustiger verkeersbeeld en een slechtere benutting van het asfalt, doordat verkeer continu moet afremmen. Als de verkeersveiligheid het toelaat, is het dan niet slimmer om bijvoorbeeld de maximumsnelheid van vrachtauto's te verhogen om zo de doorstroming te verbeteren? In sommige Europese landen geldt al een limiet van 90 of 100 km/u. Inhalen is dan niet alleen veel veiliger, maar ook veel minder vaak nodig.

Wat betreft de veiligheid van wegwerkers, sluit ik mij geheel aan bij de opmerkingen van de SP-fractie.

Ik ga graag verder op de milieueffecten van deze maatregel. Waar is de milieueffectrapportage, die wettelijk verplicht is? Met de verhoging van de maximumsnelheid schrapt de minister kosteneffectieve en praktisch uitvoerbare CO₂-maatregelen. Waarom compenseert zij wel voor geluid, lucht en verkeersveiligheid, maar niet voor de extra CO₂-uitstoot, en waarom is het behalen van de klimaatdoelen zelfs geen randvoorwaarde? Hiermee wentelt zij dit af op de toekomstige generaties. Dat gebeurt ook bij de geluidseffecten. Die worden namelijk gecompenseerd via een soort kasschuif, alsof in de toekomst geen extra geluidsmaatregelen nodig zijn door de autonome groei van het verkeer.

De minister wil de ruimte binnen de normen voor luchtkwaliteit en geluid benutten. Ook onder deze normen is er echter sprake van gezondheidsschade. Normen zijn geen doel, maar een middel. Waar is het voorzorgsbeginsel gebleven? Is die ruimte er eigenlijk wel? De VNG verwacht dat er juist extra maatregelen nodig zijn om de luchtkwaliteitsdoelen te halen. Voor de A12 tussen Lunetten en Ouderijn geldt binnen SWUNG (Samen Werken aan de Uitvoering van Nieuw Geluidbeleid) al een saneringsopgave en is er geen extra geluidsruimte. Zit dat wel in de berekeningen van de minister? Dit mag niet uit het budget van de ring Utrecht komen, want dan gaat het ten koste van inpassing elders. Wat wordt nu eigenlijk de ontwerpsnelheid voor de ring?

Gemeenten zien hoe hun inspanningen voor luchtkwaliteit en geluid tenietgedaan worden. De minister compenseert, maar voor nieuwe maatregelen zijn de steden vervolgens duurder uit. Betaalt de minister die ook? Hoe zit het met eventuele Europese boetes en geluidswetgeving rond regionale infrastructuur? Wij moeten SWUNG II nog vaststellen. De minster lijkt het voor zichzelf goed geregeld te hebben en gooit de problemen over de schutting van de gemeenten.

Dat geldt eigenlijk ook voor de boeren. Zij hebben de afgelopen jaren keihard gewerkt in het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof. De fractie van de ChristenUnie wil niet dat de daardoor ontstane ruimte wordt opgesoupeerd door hardrijders. Ik geef die ruimte liever aan boerengezinsbedrijven om uit te kunnen breiden. De minister verbreekt ook afspraken met omwonenden en gemeenten rond infraprojecten, zoals afspraken met de gemeente Stichtse Vecht langs de A2. Dat noem ik een onbetrouwbare overheid.

Ik kom nu op de cijfers. Steeds wordt uitgegaan van de meest gunstige aannames en uitkomsten van deelonderzoeken. Nergens zie ik in het rapport een gevoeligheidsanalyse. Wel is er een rapport, nota bene van het ministerie zelf, waarin voor fijnstof 10 tot 30 keer hogere cijfers zijn opgenomen. Hoe verklaart de minister dat? Tegen de VVD-fractie zou ik willen zeggen: lees het verhaal achter al die cijfers nog eens.

Ik noem nog een paar zwakke punten in het rapport. De minister stelt dat de extra brandstofkosten 20 mln. bedragen. Kan zij dit toelichten? Volgens mij ontbreekt hier een nul. Er is immers sprake van 0,4 megaton CO₂ extra per jaar. Dat is 150 tot 200 miljoen liter per jaar. Dat zou dan minstens 200 mln. per jaar zijn, lijkt mij. Dat is op zich natuurlijk wel mooi voor de minister, want de helft daarvan is voor de fiscus.

Treinreizigers wachten ondertussen al jaren op betere reistijden, maar een voortvarend actieplan van de minister is er nog steeds niet.

De minister gaat ervan uit dat in 2015 Euro 6 het gemiddelde is. Dat kan echter niet, want dat kost nog zeker tien jaar. Verhoging van 80 naar 100 km/u kan pas als de vuile diesels zonder roetfilter van de weg zijn en het gros van de auto's Euro 6 is. Maar Euro 6 geldt pas vanaf 2015. Pas na 2020 is snelheidsverlaging niet meer nodig vanwege de luchtkwaliteit. Voor fijnstof kijkt de minister naar de jaargemiddelden, terwijl moet worden gekeken naar het aantal dagen per jaar dat de norm wordt overschreden. Waarom zegt zij niets over de verhoging van de roetconcentratie? In de kostenberekeningen zijn indirecte kosten, zoals waardeverlies van woningen en gemiste levensjaren, niet meegenomen, maar alleen extra doden en gewonden, wat al triest genoeg is.

De fractie van de ChristenUnie is niet alle gevallen tegen verhoging van de maximumsnelheid. Wij steunen hogere snelheden 's nachts in 80 en 100 kilometerzones, mits de normen voor geluid, NO₂ en PM10 niet worden overschreden, en onder dezelfde voorwaarden ook flexibilisering op enkele 100 kilometerwegvakken. Het voorstel van de minister is echter onacceptabel. Laten we het genieten van hard rijden beperken tot één avond per week Top Gear kijken.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.