ChristenUnie-fractievoorzitter André Rouvoet vreest een ,,oeverloos debat'' vandaag. Toch is hij blij met het waarden- en normendebat van de afgelopen drie jaren. ,,Het debat over waarden en normen heeft in de samenleving echt wat losgemaakt. Onder paars was een gesprek hierover ondenkbaar. Dat is veranderd en dat is winst.''

Het oeverloze van het afrondende debat zit hem in het schipperen tussen al te abstracte betogen én te concrete uitwerkingen, zoals de topinkomens en de rellen in Den Bosch. Dat risico is ingebakken in dit type debat, meent Rouvoet. ,,Dat CDA-collega Verhagen de rol van de media rond de Bossche rellen erbij wil betrekken, vind ik niet zo gelukkig. Ik houd van een beschouwend debat. Dat past ook bij het rapport dat de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) hierover heeft geschreven.''

Rouvoet voelt geen behoefte te strijden over de vraag wie het thema van waarden en normen op de politieke agenda heeft. Was het de ChristenUnie of het CDA? ,,Daarover ga ik niet touwtrekken. Ik ben overwegend positief dat we er eindelijk over praten. Ik ben eens door Kamervoorzitter Deetman afgehamerd toen ik met CDA-Kamerlid Koekoek sprak over waardenoverdracht. Zelfs tijdens de begrotingsbehandeling van justitie ging dat blijkbaar te ver. Hoe dan ook, onder Balkenende als premier heeft dit debat een sterke impuls gekregen. Hij zette zichzelf erachter in Nederland en in Europa. Ik ben daar positief over. De drie christelijke partijen in Nederland hebben met regelmaat aandacht gevraagd voor de vitale waarden die een samenleving mogelijk maken.''

Soep

Veel collega's van Rouvoet voelen verlegenheid als het over het spreken over waarden gaat. Het is nog niet lang geleden dat D66'er Thom de Graaf sprak van een ,,soep'' en VVD'er Gerrit Zalm had het smalend over ,,tegeltjeswijsheden''. De verlegenheid bleek ook uit het telkens weer uitstellen van het debat, alsof het een hete aardappel betrof. Inmiddels vindt D66-voorman Dittrich het debat ,,belangrijk'' en wil VVD-aanvoerder Van Aartsen graag de liberale waarden benadrukken. Rouvoet vindt dat uitstekend. ,,Daar is de Kamer als 'Huis van de Democratie' ook voor bedoeld. Ik ben niet pas tevreden als er lijstje ligt van waarden en normen waarvan we zeggen: als je dat doet ben je een goed staatsburger. Belangrijk is dat we als politici met elkaar praten over de onderliggende waarden. Daar kun je niet overheen stappen. Ik geef een voorbeeld. Als we spreken over veiligheid heb je enerzijds het recht op privacy, anderzijds het belang van criminaliteitsbestrijding. Hoe weeg je die af? Bij medisch-ethische zaken is er het zelfbeschikkingsrecht tegenover de beschermwaardigheid van het leven. De balans van die weging is bij mij anders dan van collega's. Maar dan moet je wel eerst in het debat die onderliggende waarden duidelijk aangeven.'' Rouvoet haalt vandaag een advertentie van een groot organisatiebureau aan waarin gesteld wordt: 'als je wilt voldoen aan de norm moet je die eerst vaststellen'. ,, Zo is het met het debat over waarden en normen ook. In feite zijn we als Kamer bezig met een inhaalslag.''

Kerken

In het WRR-rapport en in de reactie van het kabinet daarop heeft de ChristenUnie-leider de inbreng van de kerken ,,pijnlijk gemist''. Later heeft Balkenende de kerken er alsnog enigszins bij betrokken en is er op 'het Torentje' een gesprek geweest. Per saldo oordeelt Rouvoet dat het weinig vlees op de botten heeft gekregen. ,,Leen van Dijke, Kars Veling en ik hebben daar steeds op gehamerd, maar de kerken bleven er een beetje bij hangen. Wellicht dat de kerken dat zichzelf ook moeten aantrekken.''

Daarnaast constateert Rouvoet bij de regering een dubbelhartigheid. Aan de ene kant worden kerken uitgenodigd aan het debat mee te doen. Doen ze dat, zoals rond het armoedebeleid en asielzoekers, dan krijgen ze de wind van voren van minister Donner. ,,Dat is een wonderlijke zaak, ik zal premier Balkenende daar uitleg over vragen. Je kunt niet tegen de kerken zeggen: denk met ons mee in algemene zin, maar als het concreet wordt houd dan liever je mond. Het kabinet moet er tegen kunnen als er geluiden klinken waarmee het minder gelukkig is.''

Schroom

De hoofdauteur van het WRR-rapport, prof. C. Schuyt, stelde achteraf tevreden vast dat hij het onderwerp heeft ,,gedepolitiseerd'', politiek onschadelijk heeft gemaakt. Rouvoet kan dat wel beamen. Toch stelt hij vast dat de schroom om over de voorvragen in het parlement te praten goeddeels is verdwenen. ,,Er wordt nu gesproken over Goudse stadsregels en dergelijke. Het debat is in de samenleving behoorlijk neergezet, de politiek kan er niet langer omheen. Neem het beroemde voorbeeld van de imam die weigert minister Verdonk de hand te schudden. Opinieleiders en columnisten wilden niets weten van het debat over waarden en normen. Het werd in het belachelijke getrokken. Maar na die geweigerde hand sprong het columnistendom op de ketting: 'zo zijn onze manieren in Nederland'. Dus toch, zeg ik dan.''

door onze redacteur Piet H. de Jong

Bron: Nederlands Dagblad