Voorzitter. Deze eerste vergadering van de commissie in het nieuwe jaar is voor ons een mooie gelegenheid om vooruit te blikken, aansluitend op de vooruitblik van het nieuwe voorzitterschap van Tsjechië. Het programma van het Tsjechische voorzitterschap biedt een aantal mooie punten die aansluiten bij de wensen van de ChristenUnie, bijvoorbeeld de discussie over gebieden met een natuurlijke handicap, de voorzieningendiscussie over het transport van dieren, de hervorming van het visserijbeleid en de uitwerking van het akkoord over het GLB.

            De ChristenUnie wil dat de minister de gelegenheid aangrijpt om de Natura 2000-gebieden, en dan vooral gebieden die onder de externe werking vallen, ook onder te brengen in de categorie gebieden met een natuurlijke handicap. Hierdoor kan worden tegemoetgekomen aan de belemmeringen die vooral de externe werking meebrengt en kunnen wij de bedrijven in deze zones wel behouden.

            De ChristenUnie juicht het toe dat het diertransport officieel aan de orde wordt gesteld. Zij wil dat de minister opnieuw de kans aangrijpt om afstanden en rijuren Europabreed te beperken, om zo het onnodige gesleep met dieren te verminderen. Wat zal de concrete inzet van de minister zijn?

            Voor het visserijbeleid geldt wat de ChristenUnie betreft: verduurzaming, verduurzaming en nog eens verduurzaming. Niet alleen van de visserij, maar ook van de aquacultuur. Er moet zo veel mogelijk worden ingezet op voorkoming van massale import van weinig duurzame vis uit vooral het oosten. Dat is ook de reden waarom ik de vraag aan mevrouw Snijder stelde.

Mevrouw Snijder-Hazelhoff (VVD): De heer Cramer sprak aan het begin van zijn betoog over Natura 2000. De minister zou er volgens hem voor moeten zorgen dat de externe werking van die gebieden ook onder de aparte werking komt te vallen van de gebieden waarin boeren belemmering hebben. Klopt het dat de heer Cramer dat wil als oplossing voor de problematiek van die boeren? Zij kunnen daar dan blijven zitten, zei hij. Zegt de ChristenUnie dat zij ermee akkoord gaat om hen onder de knelgevallen te brengen en hen financieel te compenseren zodat zij niet kunnen groeien? Ik zie de heer Cramer knikken. Mag ik concluderen dat hij die bedrijven op slot wil zetten en hun een tegemoetkoming wil geven?

De heer Cramer (ChristenUnie): Ik knikte omdat ik de vraag van mevrouw Snijder begreep. Die sluit aan bij de discussie die wij hebben gevoerd bij de begroting van LNV. In die discussie heb ik gezegd dat ik graag duidelijkheid wil voor de ondernemers. Als de natuurlijke belemmering van het aangesloten zijn bij Natura 2000 betekent dat de normale bedrijfsgroei er niet inzit, moet de overheid dat hardop durven te zeggen en er compensatie voor bieden, dan wel een andere oplossing voor de ondernemers zoeken. Ik wil graag duidelijkheid voor de ondernemer. Ik plaats mijn opmerking nu, in het kader van het Europees beleid, omdat er gesproken gaat worden over gebieden met een natuurlijk handicap en de gevolgen daarvan voor bedrijven. Ik zie daartussen een verband en er zou een oplossing kunnen liggen.

            Mijn volgende punt betreft de bereikte akkoorden over de health check. Mijn fractie ziet de uitwerking van de minister graag zo snel mogelijk. Vooral op het punt van dierenwelzijn liggen kansen voor Nederlandse ondernemers om een voortrekkersrol op zich te nemen of te behouden, nu beloning of compensatie tot de mogelijkheden behoort.

            Er ligt een afspraak voor voorzichtige uitbreiding van het melkquotum. Als een snelle invoering ervan de melkveehouders tot dienst kan zijn, laten wij dat dan maar gauw doen. Ik denk ook aan de opmerking over het vetpercentage.

            Ik ga over tot de orde van de dag. In de komende vergadering zal uitgebreid gesproken worden over het houtdossier. De ChristenUnie is daar erg blij mee. Wij hebben er lang op moeten wachten, terwijl de problemen groot zijn en de markt graag helderheid wil. Mijn fractie waardeert de inzet van de minister op dit dossier. Op enkele punten is een aanscherping van het beleid echter noodzakelijk. Er wordt vooral ingezet op een systeem dat handel in illegaal hout zo veel mogelijk moet voorkomen. Dat is terecht, maar daarnaast zal ook de handel in illegaal hout zelf strafbaar dienen te zijn. Daar draait het immers om. Het levert er bovendien meer duidelijkheid over op, welke overtreding bestraft dient te worden. Welke mogelijkheden heeft de minister in gedachten als sanctie? Wij ondersteunen overigens de wens voor meer duidelijkheid over de vraag, wat mag gelden als legale houtkap. Het is cruciaal dat negatieve effecten worden voorkomen voor de lokale bevolking, de biodiversiteit en het klimaat.

            In de beoordeling van het voorstel stelt de regering dat een implementatietermijn van twee jaar onvoldoende zou zijn. In tegenstelling tot de regering is de ChristenUnie van mening dat twee jaar wél voldoende zou moeten zijn. Er is een groot aantal bedrijven dat graag verder wil met dit dossier en het FLEGT-actieplan is al een paar jaar terug gelanceerd. Juist een relatief snelle invoer draagt bij aan het belonen van degenen die vooroplopen. Het voorstel legt de verantwoordelijkheid vooral bij bedrijven die als eerste hout op de Europese markt plaatsen. Dat ontslaat de rest van de bedrijven van hun verantwoordelijkheid en dat is niet onze lijn. Ook een bedrijf verderop in de keten zal zijn verantwoordelijkheid moeten nemen en dat moeten kunnen. Een documentatie en transparantie in de hele keten is de inzet die het voorstel verdient.

            Tijdens de komende Landbouw- en Visserijraad zal besloten worden tot het al dan niet toelaten van twee nieuwe ggo-gewassen. Wij zullen onszelf dus weer moeten afvragen welk belang gediend wordt met de toelating, welke risico's toelating meebrengt en wat de alternatieven zijn. Ik hoor daarom graag van de minister of er voldoende gekeken is naar de mogelijke alternatieven voor de introductie van deze raapzaadvariant en wat de mogelijke effecten zijn op het land van herkomst. Zijn wij na eventuele introductie voldoende in staat om de twee ketens gescheiden te houden? Enkele collega's maakten al opmerkingen over het verwaaien.

            Als ik de afwegingen toepas op de introductie van de ggo-anjer, dan zijn wij snel klaar. Waartoe dient deze anjer? Slechts ter vermaak. Er is geen enkele noodzaak om een ingrijpende techniek als genetische modificatie hierop toe te passen. Dit is precies zo'n voorbeeld waarover de ChristenUnie grote zorgen heeft. De techniek wordt in dit geval namelijk gebruikt voor, in onze ogen, zinloze zaken. De ChristenUnie is tegen het op voorhand toelaten van deze variant van de anjer.

            Ik sluit af met enkele opmerkingen over de voedselprijzen in Europa. De ChristenUnie zou ten eerste niet enkel op Europa willen focussen. De problematiek rondom voedselprijzen heeft vooral mensen in ontwikkelingslanden getroffen. De aandacht zou daar dus in de eerste plaats naar moeten uitgaan. Mijn fractie is bovendien juist kritischer over de marktafhankelijkheid en wil niet als hoofdargument bestempelen dat de landbouwproductie zo ongestoord mogelijk op marktsignalen moet reageren. Juist marktsignalen kunnen enorme wisselingen in prijs veroorzaken, of juist een constante dalende lijn naar bijzonder lage prijzen. Onderzoek naar de werking van de voedselketen in Europa heeft overigens onze steun. De ChristenUnie kan zich goed voorstellen dat ook de macht van supermarkten onderdeel wordt van dat onderzoek, evenals de verdeling van de prijsmarges in de keten en de mogelijkheid om de positie van de producenten daarin te versterken.