Datum:             15 september 2011

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. De brand in Moerdijk zal ongetwijfeld nog tot vele onderzoeken en rechtszaken leiden, maar wie gaat de schade betalen nu Chemie-Pack failliet is? Ik vrees dat uiteindelijk de staatssecretaris, en daarmee de belastingbetaler, een groot deel van de nu al 71 mln. zal moeten betalen. Dit soort processen sleept jaren.

Pas zeer recent deed het Hof in Den Haag uitspraak over een brand van vijftien jaar geleden, waarbij de vraag was of de overheid wel voldoende handhavend was opgetreden. Een vreemde vraag, want uiteindelijk is een bedrijf toch zelf verantwoordelijk voor zijn handelwijze.

In 2008 heeft Kamer ingestemd met een motie van het CDA om het Besluit financiële zekerheid milieubeheer op te heffen. De ChristenUnie heeft deze motie weliswaar gesteund, maar mijn fractie vindt dat wij na de Moerdijkramp opnieuw moeten bekijken wie bij rampen moet betalen. Door het intrekken van dit besluit hoeven bedrijven niet meer financiële zekerheid te geven om risico's af te dekken. Een van de argumenten uit de motie was dat de risico's beperkt worden via de vergunningverlening en adequate handhaving door de overheid. Maar als wij nu terugkijken, zijn de risico's er wel en is die handhaving ook niet altijd adequaat.

De ChristenUnie vindt dat de verantwoordelijkheid, en dus ook de financiële risico's, bij de bedrijven moet liggen en vraagt de staatssecretaris daarom risicovolle bedrijven te verplichten om zich in voldoende mate te verzekeren tegen grote incidenten. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door een verplicht risicofonds BRZO-bedrijven. Voorkomen moet worden dat er nog meer claims bij het Rijk komen als er een nieuwe ramp plaatsvindt.

De Moerdijkramp heeft duidelijk gemaakt dat er nog veel kan worden verbeterd op het gebied van toezicht en handhaving. Er is op verzoek van de Kamer een inventarisatie gemaakt van de handhaving bij risicobedrijven. Ik weet eigenlijk niet wat ik met de cijfers die de staatssecretaris ons heeft gegeven aan moet. Er is hier en daar wat verbetering, maar er zijn ook veel bedrijven die niet helemaal aan de regels voldoen, zoals een niet-actueel noodplan, een onvolledige risico-identificatie, het ontbreken van een onderhoudsmanagementsysteem en het ontbreken van een procedure voor analyse van ongevallen en bijna-ongevallen. Uiteraard wordt dit gehandhaafd, maar wanneer zijn de zaken op orde, bijvoorbeeld bij de vijf bedrijven waarvoor nog geen rampenbestrijdingsplan door de veiligheidsregio is opgesteld, en bij de 146 bedrijven waarvoor nog niet duidelijk is of de brandbeveiligingsinstallatie is goedgekeurd? Dat hoeft toch geen maanden te duren, lijkt mij. Is de staatssecretaris bereid om binnen twee maanden met een nieuw overzicht te komen?

Prima dat er een landelijk overzicht van handhavingsinformatie van gemeenten en provincies komt, maar wanneer zal dit zijn gerealiseerd? Voorkomen moet worden dat bedrijven die herhaaldelijk in de fout gaan steeds wegkomen met een lichte maatregel.

De ChristenUnie pleit er daarom voor om bij risicobedrijven eenzelfde systeem toe te passen als bij het puntenrijbewijs. Als er een fout wordt gemaakt, wordt er gehandhaafd, maar ga je opnieuw in de fout, dan is de straf zwaarder. Graag een reactie.

Er was een WOB-procedure nodig om de lijst met slecht scorende bedrijven openbaar te maken. Is de staatssecretaris bereid om voortaan inspectierapporten binnen een maand openbaar te maken? Volgens mij zou hier heel goed een preventieve werking van uit kunnen gaan.

De staatssecretaris kondigde een aantal maatregelen aan om meer grip te krijgen op grote risicobedrijven. Kennelijk zijn toezicht en handhaving door lagere overheden onvoldoende. De oplossing van het IPO, een landsdelige aanpak voor de meest risicovolle bedrijven, is een beetje half, half. Gezien het zeer specialistische karakter stelt de ChristenUnie-fractie voor een landelijk veiligheidsteam in te stellen met de specialisten uit de RUD’s. Dit is niet alleen een idee van milieuorganisaties, maar ook de chemiesector vraagt daarom. Graag een reactie.

De eerder aangekondigde bezuiniging van 100 mln. op de uitvoeringsinstelling was van de baan, maar door de discussies over het bestuursakkoord ligt deze weer op tafel. Klopt dat en zo ja, wil de staatssecretaris dit vandaag nog van tafel halen? Er moet wat de ChristenUnie betreft niet worden bezuinigd op goed toezicht en handhaving.

Prima dat er wordt gekeken naar de risico's van overstromingen bij risicobedrijven, met name in dijkring 14 in de Randstad, maar in 2013 overstromingsrisicokaarten en in 2015 overstromingsrisicobeheerplannen vaststellen duurt voor BRZO-bedrijven te lang. Kan de staatssecretaris hier niet op vooruitlopen en binnen een jaar een quickscan maken, zodat zo nodig sneller al eerste maatregelen kunnen worden genomen? Graag een reactie.

Ik rond af. Nog steeds zijn veel bestemmingsplannen verouderd. Dat kan risico's opleveren voor een reeks belangen, maar kan vooral ook lokaal gevolgen hebben. De nieuwe Wro vraagt gemeenten de plannen elke tien jaar te actualiseren, maar de inspectie concludeert nu al dat dit te weinig resultaat heeft. In mei 2010 schreef minister Huizinga dat over mogelijke verdere maatregelen in het najaar van 2010 een brief naar de Kamer zou komen. Het is nu een jaar later. Waar blijft het voorstel van de staatssecretaris?

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.