De heer Slob (ChristenUnie):
Voorzitter. Wij debatteren vandaag al de hele dag over de zelfdoding van Aleksandr Dolmatov, een man die ten onrechte werd opgesloten in vreemdelingendetentie, een man die aan onze zorg was overgeleverd, maar deze zorg niet kreeg, een man die nodige rechtsbijstand werd onthouden, een man die zich in een dergelijke situatie het leven benam. Om het met de woorden van staatssecretaris Teeven in eerste termijn te zeggen: buitengewoon tragisch en ook het verschrikkelijkste wat in een relatie met de overheid kan gebeuren. Wij zijn dat met hem eens. Wij waarderen het dan ook dat de staatssecretaris voor de ontstane situatie aan de nabestaanden ruimhartig excuses heeft aangeboden.

Hoewel staatssecretaris Teeven nog niet zo lang asiel en immigratiebeleid in zijn portefeuille heeft, kennen wij hem al wat langer en hoewel de politieke keuzes van de staatssecretaris niet altijd de onze zijn, hebben wij hem wel leren kennen als een deskundig en betrokken bestuurder, duidelijk en rechtdoorzee. Zo heeft hij zich ook vandaag verantwoord in de Kamer. Dat is ook de plaats waar dat hoort te gebeuren. Ik complimenteer hem daarvoor.

Onder zijn politieke verantwoordelijkheid is echter wel wat gebeurd. De dood van Aleksandr Dolmatov is een situatie die -- zo is ook gebleken -- niet helemaal op zichzelf staat. Maar zelfs als dat laatste niet het geval was geweest, had dit niet mogen gebeuren. Het is echter wel gebeurd en mede daardoor is het handelen van de overheid in diskrediet gebracht. Dat raakt dus ook de geloofwaardigheid van de overheid. De vraag die we nu in derde termijn moeten beantwoorden, is hoe de politieke verantwoordelijkheid van de staatssecretaris in de nu ontstane situatie moet worden gewogen. Hoe beoordelen we zijn optreden in het licht van de politieke verantwoordelijkheid die hij voor de ontstane situatie draagt?

Daar hoort een goede terugblik blij. Die hebben wij ook gekregen. Daar horen duidelijke maatregelen bij om dit soort dramatische situaties te voorkomen. Die zijn aangekondigd, zelfs nog met een extra onderzoek erbij. Er hoort ook een bewindspersoon bij, die met gezag daaraan leiding kan geven en politieke verantwoordelijkheid daarvoor kan dragen. Maar uiteindelijk gaat het vooral om beantwoording van de vraag op welke wijze de Nederlandse overheid aan de nabestaanden, de Nederlandse samenleving en aan allen die aan onze zorg zijn overgeleverd of in de toekomst worden overgeleverd, duidelijk kan maken dat dit soort situaties niet getolereerd wordt en dat een uiterste poging wordt gedaan, het aangetaste overheidsgezag weer te herstellen.

Alles afwegende, komt de fractie van de ChristenUnie tot de conclusie dat in deze situatie staatssecretaris Teeven de eer aan zichzelf moet houden en moet aftreden. Niet omdat hij in de korte tijd dat hij staatssecretaris op dit terrein is persoonlijk verantwoordelijk zou zijn voor wat er is gebeurd en niet omdat wij twijfelen aan zijn inzet en de nu voorgestelde maatregelen, maar wel omdat door zijn aftreden een niet mis te verstaan signaal wordt afgegeven dat dit niet had mogen gebeuren. We tolereren het niet dat de overheid dergelijke fouten maakt in haar handelen. Dit signaal is niet alleen bedoeld om het aangetaste vertrouwen in het gezag van de overheid bij de buitenwereld weer te herstellen, maar ook om een duidelijk signaal af te geven aan al diegenen die op de een of andere manier in de overheid een verantwoordelijkheid dragen in de vreemdelingenketen of op welke plaats dan ook.

We beseffen goed dat dit voor staatssecretaris Teeven persoonlijk een hard gelag is. Wij hebben als fractie deze afweging ook niet licht genomen. Om het in de woorden van één van mijn voorgangers, de heer Gert Schutte, te zeggen: het gaat uiteindelijk niet om de persoon van de bewindspersoon -- hij had het toen over de minister -- maar om de ambtstaak die moet worden uitgeoefend. Dit in ogenschouw nemend, heeft ons tot ons oordeel gebracht.

Het volledige verslag van het debat vindt u hier.