In heel Nederland is ‘inclusieve neutraliteit’ het uitgangspunt van aanbesteding. Dat betekent dat ook organisaties met een levensbeschouwelijke overtuiging overheidsbeleid mogen uitvoeren. Juridisch is het goed geregeld. Problemen ontstaan wanneer ‘exclusieve neutraliteit’ van kandidaten wordt geëist. Bestaat volledige neutraliteit wel?
 
Neutraliteit van individuen en organisaties is een illusie die nog steeds veel politieke partijen blind maakt voor de realiteit. Zo wil de D66 fractie in de Baarsjes religie geheel uit het publieke werk mijden. Iedere organisatie heeft echter een visie. Visie op het leven, visie op het kind. Als het woord Christen in de naam staat wordt visie opeens een taboe. Dan wordt de scheiding van kerk en staat van stal gehaald. Maar waarom mag de staat geen levensbeschouwelijke organisaties steunen als die een publiek doel dienen?
 
De Baarsjes case geeft aan dat gevoelsargumenten vaak de overhand kunnen nemen. Raadsleden zien de kindjes al massaal gedwongen met gevouwen handen voor zich. Deze aannames zijn uit lucht gegrepen. De prestatie moet centraal staan. Degene met de beste prijs-kwaliteit verhouding moet het worden.
 
Onderzoek in Rotterdam heeft aangetoond dat kerken de samenleving per jaar 110 miljoen euro besparen. Dat is mooi. Doelen van groeperingen in de samenleving en doelen van de staat kunnen hand in hand gaan. Toch is er in tegenstelling tot het bijzonder onderwijs een terug trekkende reflex naar ‘bijzondere’ kandidaten bij openbare aanbestedingprocedures. Natuurlijk is het zo dat er in het bijzonder onderwijs er wat te kiezen valt en in het jeugdwerk niet. Maar daarom worden er ook afspraken gemaakt over wat het jeugdwerk inhoudt. Daar valt evangelisatie niet onder. Maar wie garandeert mij dat een zogenaamd ‘neutrale’ organisatie geen atheïstische idealen heeft voor haar jeugd?
 
In een land als Amerika wordt helemaal niet moeilijk gedaan over een levensbeschouwelijke organisatie die publiek werk uitvoert. Een prominente rol voor religie in de samenleving betekent niet dat je de verworven heden van de liberale democratie kwijt raakt. Sterker nog, ze kunnen elkaar versterken.
 
Nu levensbeschouwelijke organisaties standaard aan het kortste eind trekken moet er landelijk aandacht komen voor deze categorische uitsluiting in openbare aanbesteding. De gemeente heeft het primaat bij aanbesteding. Maar als de procedure wordt gebruikt om een politieke vete uit te vechten, zoals in Amsterdam tussen PvdA en D66, dan moet Den Haag ingrijpen. Inclusieve neutraliteit moet niet alleen met de mond beleden worden, maar ook gecontroleerd worden.  De burger verdient een eerlijke aanbestedingsprocedure van publiek werk.
 
Is dit dan enkel een pleidooi voor christelijke organisaties? Zeker niet. Wie A zegt moet ook B zeggen. Alle organisaties die een duidelijke wereldbeschouwing hebben moeten mee kunnen doen in een eerlijke aanbestedingsprocedure. Juist op die manier houden we de samenleving divers. Laten we geen schijnheilige pretentie van neutraliteit hooghouden.