Vragen van de leden Van der Vlies (SGP), Rouvoet (ChristenUnie) en Ormel (CDA) aan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de tocht naar Polen van het schip Women on Waves. (Ingezonden 23 juni 2003)

1. Hebt u kennisgenomen van het bericht dat Women on Waves is uitgevaren naar Polen om daar onder meer abortushulpverlening en overtijdbehandelingen aan te bieden?¹
   
2. Herinnert u zich uw bijdrage aan het interpellatiedebat van 3 juli 2002 dat het ongewenst is dat de abortusboot overtijdbehandelingen kan toepassen en abortuspillen kan verstrekken, onder meer vanwege de ontbrekende mogelijkheden voor controle door de Inspectie? Zo ja, staat u nog op dit standpunt?
   
3. Deelt u de mening dat het onderscheid tussen overtijdbehandeling en abortus provocatus zeer diffuus is en ingaat tegen de letter van de Wet afbreking zwangerschap (WAZ) en dat het daarom ongewenst is dit onderscheid te maken?
   
4. Deelt u voorts de mening dat de zogenoemde overtijdbehandelingen en de verstrekking van abortuspillen behoren plaats te vinden in een vergunninghoudende kliniek in de zin van de WAZ?
   
5. Heeft Women on Waves een vergunning op basis van de WAZ of andere wetgeving om overtijdbehandelingen toe te kunnen passen? Zo ja, heeft deze stichting een vergunning? Op welke manier voldoet deze stichting aan de wettelijke voorwaarden?
   
6. In hoeverre is Women on Waves in staat om de nodige medische en psycho-sociale nazorg te verlenen?
   
7. Deelt u de mening dat het niet gewenst is dat vanuit Nederland aan een toekomstige mede- lidstaat van de EU een visie op abortus wordt opgedrongen die niet overeenkomt met de visie zoals die is vastgelegd in de wetten van deze toekomstige lidstaat?
   
8. Welke wettelijke of andere maatregelen denkt u te nemen om te voorkomen dat Women on Waves nog langer in staat is om zogenoemde overtijdbehandelingen toe te passen en abortuspillen te verstrekken?
   

1) Persbericht Women on Waves, 19 juni jl.

Antwoord van staatssecretaris Ross-van Dorp (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 11 augustus 2003).

1. Ja.
   
2. De omstandigheid dat de IGZ niet ter plaatse kan zijn, baart mij nog steeds zorgen. Ik heb de IGZ daarom gevraagd om in ieder geval gebruik te maken van de mogelijkheden die er wél zijn. Zo zal de IGZ de boot bij terugkomst bezoeken. Daarnaast zal de IGZ de registratie die Women on Waves bij vertrek heeft aangekondigd zorgvuldig bestuderen.
   
3. In de wet wordt de zwangerschap opgedeeld in verschillende termijnen, omdat dit ook medisch gezien voor de hand ligt. Zo wordt bijvoorbeeld het onderscheid gemaakt tussen het eerste en het tweede trimester. Tot twee weken overtijd wordt dus gesproken van een overtijdbehandeling. Men kan zich afvragen of het voor de hand ligt dat deze behandeling buiten de Wet afbreking zwangerschap valt. In de evaluatie van de Wet afbreking zwangerschap zal de logica van deze opdeling nader worden beschouwd.
   
4. Ja, zowel overtijdbehandelingen als verstrekkingen van de abortuspil behoren in principe plaats te vinden in een vergunninghoudende instelling. Voor Women on Waves is door de toenmalige minister van VWS indertijd voor de overtijdbehandeling een uitzondering gemaakt wegens de uitzonderlijke positie van deze instelling. Ik maak van de gelegenheid gebruik om te benadrukken dat Women on Waves echt de enige uitzondering is.
   
5. Voor het uitvoeren van een overtijdbehandeling behoeft geen vergunning te worden aangevraagd. Wel is een vergunning vereist voor het afbreken van een zwangerschap in het eerste trimester en een aanvullende vergunning voor het afbreken van een zwangerschap in het tweede trimester. Verder mag een overtijdbehandeling om zorginhoudelijke redenen alleen worden uitgevoerd in een kliniek met een vergunning voor het afbreken van zwangerschap. Women on Waves heeft indertijd een vergunning gevraagd voor het verrichten van zwangerschapsafbreking op een Nederlands schip buiten de territoriale wateren, dus op Nederlands grondgebied. Die vergunning is geweigerd. Het beroep dat Women on Waves hiertegen heeft aangetekend ligt nog bij de rechtbank. Wel heeft de minister van VWS destijds aangegeven dat Women on Waves bij wijze van uitzondering overtijdbehandelingen mag uitvoeren, omdat zij zou voldoen aan de zorginhoudelijke eisen van zorgvuldigheid. Ik heb de IGZ gevraagd om erop toe te zien dat zij de wet goed naleven.
   
6. Women on Waves heeft alle benodigde voorzieningen voor het verlenen van de benodigde hulp. Zo hebben zij de juiste faciliteiten in de behandelkamer en is hun werkwijze zeker zorgvuldig te noemen. Ik plaats echter mijn vraagtekens bij de context waarin de zorg wordt verleend. Hiermee doel ik op de omstandigheid dat de boot door veel mensen als aanstootgevend wordt gezien en daardoor veel in de belangstelling staat op een negatieve manier. Zij stellen immers een politiek gevoelig issue aan de orde in de landen die zij bezoeken. Voor de vrouwen geldt dat zij waarschijnlijk het meest gebaat zijn bij een rustigere omgeving.
   
7. Ik benadruk dat sprake is van een nongouvermentele organisatie die op uitnodiging van een andere nongouvermentele organisatie op bezoek gaat in een ander land. Dit is iets anders dan het contact tussen lidstaten, want daarbij gaat het om het contact tussen regeringen.
   
8. Hiervoor wacht ik de aanbevelingen van de evaluatie van de Wet afbreking zwangerschap af. Wel zie ik in de tussentijd toe op een strikte naleving van de wet door Women on Waves.