De heer Van Dijke (ChristenUnie) constateert dat de discussie over de NS-tarieven een jaarlijks ritueel lijkt te worden. In het verleden bestond nog het streven om het openbaar vervoer te stimuleren; dit kabinet kiest ronduit voor de auto. Zo komt er een spoedwet inzake wegverbreding, maar niet inzake spoorverbreding. Waartoe zijn de NS op aarde? In de visie van de heer Van Dijke in de eerste plaats om mensen te vervoeren en niet om geld te verdie-nen. De NS zelf leken ook steeds meer in die richting op te schuiven – de beursgang is voorlopig van de baan – maar opnieuw lijkt de financiële positie van de NS belangrijker dan hun maatschappelijke functie, het vervoer van reizigers.

Wat verstaat de minister onder een «indringend gesprek»? Uit zijn brief valt op te maken dat hij in het overleg met de NS de prijsstijging voor kennisgeving heeft aangenomen. Hij vindt de verhoging simpelweg passen binnen het contract. In antwoord op schriftelijke vragen heeft de minister de prijsstijging «teleurstellend voor de reiziger» genoemd. Deze is echter in bredere, maatschappelijke zin teleurstellend. Waarom stelt de minister zich zo passief op? Op 3 september heeft de hij tijdens het vragenuurtje niet geantwoord op vragen van mevrouw Huizinga over de prijsverhouding tussen auto en trein. Kan de hij deze nu wel beantwoorden?

De heer Van Dijke betreurt het dat hij niet lijkt te zoeken naar mogelijkheden om de voorgenomen tariefstijging van ruim 9% te beperken. In dat verband heeft een kamerminderheid zich uitgesproken voor het achterwege laten van de gebruiksvergoeding 2002/2003. Verder proberen de NS de financiële positie te verbeteren met efficiencymaatregelen. Hoe denkt de minister hierover? Het resultaat zou niet een verschraling van dienstverlening mogen zijn. Treinvervoer is een publieke voorziening met een grote maatschappelijke betekenis, waarvoor de overheid een vangnet moet bieden.

In de derde verlenging van het Overgangscontract II worden helaas de sturing en afrekening op reizigersgroei in de spits losgelaten. De NS voorzien een daling van het aantal reizigers in 2003. Zou de voorgenomen prijsverhoging ook binnen het contract zijn gevallen als de sturing en afrekening niet waren losgelaten? Heeft de regering zo niet zelf de ruimte geboden voor de enorme prijsstijging? In artikel 4 van de verlengingsovereenkomst staat dat deze wordt aangegaan met inachtneming van de positie van de Kamer. De minister lijkt dus wel rekening te houden met de opvattingen daar. Wanneer verwacht de minister dat de concessiewet in werking zal treden? Hoe staat het met de behandeling in de Eerste Kamer?
Juridisch gezien is het keer op keer verlengen van een overgangsovereenkomst – nu gebeurt dat zelfs voor onbepaalde tijd – ongewenst. Er moet een wettelijke grondslag komen voor het verlenen van een concessie. Wil de minister daaraan prioriteit geven?