De heer Slob (ChristenUnie):
Voorzitter. De Kamer heeft in de afgelopen jaren vaak met de regering gediscussieerd over de koopkracht. Sommigen van ons hebben de herinnering daaraan vast nog scherp op het netvlies staan, want soms waren het behoorlijk heftige discussies. Ik weet niet of minister De Geus last heeft van nachtmerries, maar als dat zo is, kan ik mij voorstellen dat die koopkrachtdiscussies daarin voorkomen.

Het kabinet heeft de Kamer en de samenleving beloofd dat de koopkracht in 2007 zou verbeteren, na een periode dat iedereen de broekriem flink heeft moeten aanhalen. Ik was dan ook benieuwd naar de begroting en, ja wel, daar stond het eindelijk: in 2007 gaat iedereen er ongeveer 1% op vooruit. Dat is goed nieuws, maar is het ook genoeg voor een alleenstaande ouder om de extra huurkosten op te vangen? Is het genoeg voor een AOW'er zonder pensioen om er de extra energiekosten van te kunnen betalen?

Uit bestudering van de cijfers en dan vooral de koopkrachttabellen bleek ons dat het cadeau toch wel iets goedkoper is dan gedacht, zeker als je het afzet tegen de periode 2003-2007. Alleenstaande ouders die het minimumloon verdienen, zijn er tussen 2003-2007, ondanks de koopkrachtverbetering, op achteruit gegaan. Dat geldt ook voor alleenstaanden die op het sociaal minimum leven. Met het oog hierop hoor ik graag van het kabinet waarom het niet gericht heeft ingezet op koopkrachtverbetering van mensen die al op het sociaal minimum leven.

Wat is de uitkomst van het overleg met de CG-raad over mogelijkheden om de koopkracht van chronisch zieken, gehandicapten en Wajong'ers te verbeteren? Tijdens de algemene politieke beschouwingen heeft mijn fractie een motie ingediend om de inkomenspositie van jonggehandicapten te verbeteren. Helaas is deze motie verworpen. De CG-raad heeft voorstellen gedaan voor de verbetering van de koopkracht van chronisch zieken en gehandicapten. Er zijn dus ideeen genoeg, maar wat gaat het kabinet concreet doen voor deze groepen?

In het afgelopen jaar is het aantal bijstandsgerechtigden gedaald. Daar mogen wij blij om zijn. Gemeenten hebben hieraan een flinke bijdrage geleverd door actief aan de slag te gaan met de Wwb. Mijn fractie had destijds de nodige aarzelingen bij de Wwb, maar ik moet nu toegeven dat gemeenten het met overtuiging hebben opgepakt. Aangezien het aantal bijstandsgerechtigden daalt, is het begrijpelijk dat het macrobudget voor het I-deel daalt. Het is echter niet te begrijpen waarom kleine gemeenten onevenredig worden gekort.

Het is schrijnend om te zien hoe het in de praktijk uitwerkt. Ter illustratie verwijs ik naar Groningen. Alle Groningse gemeenten, behoudens de hoofdstad, krijgen namelijk te maken met een gemiddelde korting op het I-deel van 16%, terwijl het macrobudget met 4,2% daalt. Kennelijk heeft de staatssecretaris als enige aanwijzingen dat de arbeidsmarkt in Groningen volgend jaar "booming" wordt. Mijn fractie vindt dit verwonderlijk. Daarnaast hebben gemeenten geen vooraankondiging ontvangen van deze forse korting en is de beslissing vrij laat bekend gemaakt. Je kunt je afvragen of dit nog wel behoorlijk bestuur mag worden genoemd.

Waarom heeft de staatssecretaris voor deze verdeling gekozen? Onderkent hij met de fractie van de ChristenUnie de risico's die deze korting met zich brengt voor gemeenten in Groningen en elders in het land. Tijdens een spreekbeurt bleek ons dat deze problematiek ook in Elburg speelt, want ook hier liggen de banen niet voor het oprapen. Ik heb begrepen dat de staatssecretaris niet van plan is om deze gemeenten te compenseren. Wij dachten daar als eerste aan, maar wellicht is het ook mogelijk om de korting voor kleinere gemeenten over meerdere jaren te spreiden.

Mevrouw Verburg en anderen hebben terecht aandacht gevraagd voor de wachtlijsten in de WSW. Dit is een vraagstuk waar wij samen verantwoordelijkheid voor moeten voelen, aangezien het probleem eerder groter dan kleiner wordt. Het is ongelooflijk dat mensen zo lang moeten wachten op een plaatsje. Het gaat ook vaak om jonge mensen die uit het praktijkonderwijs komen en dan datgene wat in hen geïnvesteerd is weer kwijtraken, omdat ze thuis komen te zitten. Dit geldt echter niet alleen voor hen. De fractie van de ChristenUnie vindt het van groot belang dat er iets aan dit probleem gebeurt. Zoals ik in de interruptie tijdens het betoog van mevrouw Verburg al aangaf, moet er extra geld komen. Daarnaast is het ook belangrijk dat gemeenten ruimte krijgen om een gedeelte van hun W-budget in te zetten, om een sluitende aanpak en een snellere instroom te realiseren. Inmiddels heb ik begrepen dat er vorige week door de leden Van Hijum en Verburg een amendement is ingediend, dat dit zelfs wettelijk mogelijk moet maken. Dit lijkt mij een uitstekend amendement, en de fractie van de ChristenUnie zal het van harte ondersteunen. Laten wij alles uit de kast halen om de wachtlijsten die er zijn zo snel mogelijk weg te werken.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):
Deze woorden over de WSW zijn uit het hart van de fractie van GroenLinks gegrepen. Uit een bericht dat gisteren in het Dagblad van het Noorden stond, heb ik begrepen dat de WSW zo veel problemen oplevert, omdat de nieuwe CAO nog niet wordt gecompenseerd, wat weer extra geld kost en weer een extra financieel probleem oplevert. Vindt u ook dat de staatssecretaris daarover opheldering moet geven?

De heer Slob (ChristenUnie):
Ik begrijp dat u via mij deze vraag wilt stellen.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):
Het heeft te maken met het totale plaatje van de financiering van de WSW. Dit hakt er weer behoorlijk in, en ik neem aan dat u het met mij eens bent, dat hier een oplossing voor moet komen.

De heer Slob (ChristenUnie):
Ik heb duidelijk gezegd dat wij op alle fronten moeten inzetten, en dat er geen mogelijkheid onbenut gelaten mag worden. Laten wij dit probleem dan met elkaar oplossen.

Het kan niet zo zijn dat zo veel mensen zo lang moeten wachten op een plek. Wij weten allemaal dat dit een ontzettend kwetsbare groep is, die zo snel mogelijk geholpen moet worden. Ik vind het echt onbegrijpelijk en diep droevig dat alle inzet van de afgelopen jaren tot dit soort resultaten heeft geleid.

Mevrouw Verburg (CDA):
Ik dank de heer Slob voor de ondersteuning die hij voor het amendement van de CDA-fractie heeft uitgesproken. Ik heb hem blijkbaar niet helemaal goed verstaan toen hij mij deze vraag stelde; mijn verontschuldigingen daarvoor.

De heer Slob (ChristenUnie):
Het is plezierig om dat te horen. Er is al een paar weken iets aan de hand met het geluid, dus misschien heeft het daaraan gelegen. Wij hebben elkaar in elk geval weer gevonden.

De PvdA-fractie heeft vanochtend een interessant boekje met brieven van burgers overhandigd aan de minister van SZW. Ook wij ontvangen veel brieven, vooral van deze groep burgers. Vaak kunnen deze mensen niet eens een computer aanschaffen of een internetaansluiting betalen. Daarom maken zij nog gebruik van de oude manier van communiceren, namelijk per brief. Het zijn vaak heel schrijnende brieven. Kort geleden ontvingen wij een brief van een 24-jarige vrouw die een zware vorm van reuma had. Zij schreef dat zij dolgraag wilde werken, maar dat zij zoveel pijn heeft dat het echt niet gaat. Zij werd tot haar schrik voor 80 tot 100% goedgekeurd. Wij spreken hier niet over individuele "gevallen", maar ik ben toch benieuwd wat de minister met dit soort geluiden uit de samenleving doet. Denkt hij ook wel eens na over de zin en de onzin van het huidige schattingsbesluit? De gegevens van UWV wijzen uit dat na acht maanden ongeveer 20% van de mensen die hun WAO-uitkering geheel of gedeeltelijk hebben verloren en die nog geen baan hadden, alsnog een baan hebben gevonden. Dit betekent dat 80% nog geen baan heeft gevonden. Denkt de minister dat dit nog gaat lukken? Als dat niet zo is, moeten wij met elkaar een stapje terug doen.

Over de levensloopregeling zeg ik: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. De cijfers wijzen uit dat het niet goed gaat. Er is niet veel fantasie voor nodig om te zeggen dat dit waarschijnlijk nooit meer wat zal worden. Naar schatting zouden er in 2006 1,9 miljoen mensen meedoen, maar dat blijken er maar 350.000 te zijn. In 2009 zouden dat er 3 miljoen moeten zijn. Er zijn prachtige tienpuntenplannen, maar wat wij ook aandragen, het blijft aanmodderen. Volgens mij moeten wij gewoon een keuze maken. Voor mijn fractie betekent dat: stoppen met de levensloopregeling en zwaarder inzetten op de spaarloonregeling. Wij hebben een voorstel ingediend om spaardagen te kunnen realiseren, aanvullend op de spaarloonregeling. Op basis van vrijwilligheid kan men maximaal tien vakantiedagen inleveren of extra werken met als beloning een belastingkorting van 50% analoog aan de spaarloonregeling. Dat lijkt ons een prima voorstel. Het kabinet subsidieert verlof, maar wij stimuleren werk. Dit zou het kabinet en ook collega's moeten aanspreken.

Voorzitter. Ik kom op de kinderopvang. Het wordt steeds populairder om geld in de kinderopvang te steken. Of dat daadwerkelijk tot een verhoogde arbeidsparticipatie van vrouwen leidt, wat de beoogde doelstelling is, is nog de vraag. Bij de mensen met de laagste inkomens is potentieel de grootste stijging van de arbeidsparticipatie te bereiken. Dat geeft de regering ook zelf aan. Wat doet dan het kabinet? Kijk naar de voorstellen: het gaat de hoogste inkomens extra geld geven voor de kinderopvang. Dat is niet wat je noemt een gerichte maatregel. Waarom kiest het kabinet voor een maatregel die niet het gewenste effect zal sorteren? Wij zijn van mening -- en dat zeggen wij al sinds jaar en dag -- dat ouders keuzevrijheid moeten hebben. Zij moeten zelf kunnen kiezen hoe zij hun kind opvangen en waar zij het laten opvangen. Dat vinden wij rechtvaardig en daarom pleiten wij als sinds jaar en dag voor het kindgebonden budget. Wij blijven dat hier ook herhalen. Het is moeizaam allemaal, maar wij merken wel dat sommige partijen hun houding wat aan het veranderen zijn. Ik denk aan D66, die het nu in haar verkiezingsprogramma heeft opgenomen. Als D66 voor is, dan zal Mark Rutte wel snel gaan volgen en dan komen wij weer een stukje verder. Wij blijven volhouden: het kindgebonden budget doet het meeste recht aan de keuzevrijheid van ouders.

Mevrouw Koser Kaya (D66): Is het de bedoeling dat het kindgebonden budget -- ik zal het maar persoonsgebonden budget noemen -- aan de ouders wordt gegeven die werken en niet de ouders die thuis hun eigen kinderen opvoeden?

De heer Slob (ChristenUnie):
Het is de bedoeling dat het aan de ouders wordt gegeven die zelf mogen kiezen hoe zij hun werk en de opvang van hun kinderen gaan combineren. Het kan zijn dat zij de opvang voor een gedeelte zelf doen. Gedeeltelijk werken, gedeeltelijk thuis misschien. Het kan zijn dat zij daar anderen voor inschakelen, maar niet de georganiseerde kinderopvang. Zij kunnen ook voor de georganiseerde kinderopvang kiezen, waar nu al overheidsgeld in gaat zitten. Kortom, geef hen gewoon die vrijheid. Niet zo betuttelend vanuit de overheid gaan zeggen wat zij wel of niet moeten doen.

Mijn laatste opmerking betreft Grijs Werkt. Wij hebben bij de algemene politieke beschouwingen een motie ingediend, ik dacht samen met het CDA, om ervoor te zorgen dat die taskforce langer blijft bestaan en tot prioritaire doelstelling krijgt, de werkloosheid onder 45-plussers terug te dringen. Wij zullen uiteraard de uitwerking van deze motie met gepaste belangstelling kritisch blijven volgen. Daarnaast zijn er echter ook structurele maatregelen nodig om het urgente probleem van de ouderenwerkloosheid aan te pakken. Wanneer verliest het kabinet eens zijn aversie tegen loonkostensubsidie? Wij zijn van mening dat een afdrachtskorting voor het indienstnemen van 45-plussers belemmeringen kan wegnemen die er nu gewoon aantoonbaar zijn. Wordt het niet eens tijd dat wij dat met elkaar erkennen en dat wij de SPOC weer gaan introduceren?

Bron: ongecorrigeerd stenogram