Kamerstuk 32852

Bijdrage aan een algemeen overleg met staatssecretaris van Veldhoven-van der Meer van Infrastructuur en Waterstaat

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Dank u wel, voorzitter. "Hoelang nog zal de aarde treuren, zullen gras en bloemen verdorren? Het vee en de vogels komen om door de wandaden van haar bewoners". Dat is een profetie uit Jeremia, een boek in de Bijbel. Ik weet niet of Jeremia al enig perspectief had op de milieuvervuiling in onze tijd, maar het lijken mij heel profetische woorden. Ik vind het heel fijn om vandaag aan het debat over circulaire economie mee te doen, want er is gewoon echt heel veel te doen. Ik zit hier ook met enige weemoed, want wellicht is dit wel mijn laatste debat over circulaire economie met deze staatssecretaris. Na de verkiezingen keer ik in ieder geval niet terug.

Maar goed, dus genoeg te doen. Ik wil in ieder geval refereren dat er ook heel veel gebeurd is. Als ik terugkijk op acht jaar Kamerlidmaatschap en ook op hoe deze staatssecretaris het heeft ingevuld, denk ik: er ligt gewoon een mooi beleidsprogramma textiel. In de vorige kabinetsperiode hadden we te maken met het afschaffen van het statiegeld, maar nu krijgen we uitbreiding van het statiegeld, en dat vind ik ook een mooi resultaat. Over de single-use plastics is nog veel te zeggen, maar met het terugdringen van tasjes hebben we ook gewoon echt stappen gezet. Dus ik ben zeker niet ontevreden. Ik heb nog wel wensen, ook indachtig de profetie van Jeremia, bijvoorbeeld op textiel. Ik vond het echt ontzettend goed dat de PVV daar ook mee kwam, want inderdaad gebeuren er in Twente heel veel mooie dingen. SaXcell is een initiatief van studenten in Enschede. We kunnen dat initiatief een enorme boost geven door nog meer in te zetten op die circulaire textielketen. Nu is textiel te veel een afvalproduct geworden. Wat mijn fractie betreft gaan we ook kijken, in vervolg op de Denim Deal, of we producenten niet toch kunnen verplichten om grote percentages recyclaat te gebruiken. Als elke producent dat moet gaan doen, dan komt ook zo'n initiatief als SaXcell gewoon veel beter in de markt te staan. En dit kun je niet aan de markt overlaten, hier heb je gewoon een overheid bij nodig die spelregels opstelt. In een wereld waar sprake is van fast fashion zijn die spelregels meer dan ooit nodig. Ik heb Black Friday gezien. Het is verschrikkelijk; we kopen nog meer spullen die we eigenlijk helemaal niet nodig hebben. De gemiddelde Nederlander heeft 173 kledingstukken in de kast, waarvan ongeveer een derde nooit gedragen is. En toch kopen we er nieuwe kleding bij. Dus dit moet echt anders.

Voorzitter. Ik ga snel door, want de tijd tikt waarschijnlijk door. Statiegeld op blik. Volgens mij kan iedereen zien dat het is toegenomen. Het is berekend en gemeten: 20%. Het zou 70 tot 90% minder worden, maar het is dus meer. Wat ons betreft hoeven we geen tijd meer te verliezen en zouden we een besluit kunnen nemen over het invoeren van statiegeld op blik. Is de staatssecretaris bereid om dit gesprek aan te gaan met het bedrijfsleven? De doelen zijn verder uit beeld dan ooit, dus laten we nu de stap naar voren zetten.

Mijn fractie zou in het kader van die circulaire economie en het terugdringen van consumptie, wat ook een enorme milieu-impact heeft, reparatie en de kringloopwinkels onder het lage btw-tarief willen brengen. Ik begrijp dat dit iets heel nieuws is. Er is in het verleden wel over gesproken, maar misschien mag ik een tipje van de sluier oplichten van ons verkiezingsprogramma. Dat heeft er een prominente plek in en we zullen hier het komende jaar ook een voorstel op inzetten.

Voor de implementatie van de wegwerkplasticsrichtlijn kan ik aansluiten bij vorige sprekers. De staatssecretaris heeft aangegeven dat ze zich voorlopig richt op een zuivere implementatie van de richtlijn en in januari met aanvullende stappen komt. Ik nodig haar echt uit om die stappen ook ambitieus te laten zijn.

Het verpakkingsbeleid. Ik vind dat de rol als gidsland daar nog beter uit de verf mag komen. We zeggen wel dat we vooruit willen lopen, maar we lopen achter de feiten, achter het bedrijfsleven en achter andere landen aan. Een fabriek voor het recyclen van drankenkartons kan eigenlijk alleen maar uit de verf komen met een gegarandeerde toevoer, en die gegarandeerde toevoer komt er alleen met concrete recycledoelstellingen, specifiek voor drankenkartons. Aan de staatssecretaris de vraag of zij, ook naar Duits voorbeeld, een specifieke recycledoelstelling voor drankenkartons wil opstellen. Ik begreep dat onze oosterburen 80% hanteren. Dat is erg ambitieus, maar wat onze oosterburen kunnen, kunnen wij ook.

Voorzitter. Voorafgaand aan deze vergadering werd ik nog geattendeerd op een ander type zwerfvuil, en dat zijn de sigarettenpeuken op straat. We gaan naar een rookvrije generatie. Zou het niet tijd worden om ook aan dit probleem iets te gaan doen? Dank u wel.

De voorzitter:
Dank u wel, mevrouw Dik-Faber, voor uw inbreng. De heer Von Martels heeft nog een vraag voor u.

De heer Von Martels (CDA):
Inderdaad, en die gaat over statiegeld op blik. Mevrouw Dik-Faber stelt voor om een stap naar voren te zetten. Ik ben benieuwd welke stap mevrouw Dik-Faber daarbij bedoelt, want in mijn gedachten is het nog steeds zo dat in het schema dat we met elkaar hebben afgesproken in 2022 statiegeld op blik wordt ingevoerd. Dus in hoeverre kunnen we nog winst boeken, vraag ik aan mevrouw Dik-Faber.

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
We hadden met het bedrijfsleven afgesproken dat we het aantal blikken in zwerfaval zouden verminderen met 70 tot 90%. Wat we nu zien, is dat het alleen maar meer geworden is: 20% meer uit de laatste metingen. Ik ben er erg van geschrokken. Ik denk dat het bedrijfsleven dit ook ziet. Dat zijn geen gekke mensen of zo, die zien natuurlijk ook dat het toeneemt. Dus ik denk, als we het bedrijfsleven gaan helpen om die circulaire doelstellingen waar te maken — en ik weet dat een groot deel van het bedrijfsleven dat ook wil — laten we dan statiegeld op blik invoeren. Dan komt die stroom weer terug en hebben we minder zwerfafval, en hebben we het bedrijfsleven geholpen om de circulaire economie een boost te geven. Volgens mij moeten we dit gesprek aangaan.

De heer Von Martels (CDA):
Het CDA is ook voor invoering van statiegeld op blik; daar hebben we al eerder blijk van gegeven. Alleen gaat het er nu even om welke winst in tijd we nog kunnen boeken, want 2022 is ook al heel snel. Ik ben eigenlijk meer benieuwd naar wat de staatssecretaris te zeggen heeft over in hoeverre zij op schema ligt. Hoeveel maanden winst denkt de ChristenUnie daar te kunnen boeken?

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Ik denk dat het goed zou zijn om het vandaag gewoon met elkaar uit te spreken — en misschien is niet iedereen er een voorstander van, maar in ieder geval een meerderheid in deze Kamer — en dat we het principebesluit nemen. Dan weet het bedrijfsleven ook waar ze aan toe zijn. Ik bedoel, ze zien het in de verste verte aankomen, dus laten we nu maar gewoon helderheid geven aan het bedrijfsleven en zeggen: we gaan het doen. 2022 duurt in ieder geval inderdaad niet meer zo lang, dus je zou kunnen kijken naar 1 januari 2022, maar vandaag het principebesluit zou gewoon goed zijn. Dus ik nodig ook de heer Von Martels uit om met mijn fractie daarover mee te denken.

De voorzitter:
Dank u wel, mevrouw Dik-Faber. Dan ga ik naar de heer Ziengs voor zijn vraag.

De heer Ziengs (VVD):
Ja, voorzitter. Ik werd even getriggerd door de opmerkingen van mevrouw Dik-Faber over de sigarettenfilters. We hebben het er vaker over gehad. Ik heb ook al jarenlang in het kader van mijn portefeuille destijds, preventie, erop aangedrongen om eens een keer met die club in gesprek te gaan om te kijken of je juist die filters uit het milieu kunt krijgen. Want daar gaat het om, de rest is natuurlijk een natuurproduct; tabak groeit in de natuur, dus dat vergaat ook. Maar die filter is zo essentieel. Dan denk ik: waarom nou niet? Hoe kijkt mevrouw Dik-Faber ertegen aan om toch gewoon eens een keer met die industrie in gesprek te gaan over dat specifieke onderwerp? Los van het feit wat je van roken of niet-roken vindt, het probleem is er. Op elk congres waar ik voorbijkom, van welke partij ook, zie ik de mensen voor de deur staan en schiet men ze de bosjes in. En volgens mij is dat niet de bedoeling, omdat men vaak ook niet weet hoe gevaarlijk het is, of althans hoeveel rotzooi er in dat kleine stukkie zit.

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Ik word hier uitgedaagd door de heer Ziengs tot een gesprek met een industrie die ik gewoon het liefst zie verdwijnen; laten we dat ook gewoon naar elkaar uitspreken. De ChristenUnie wil heel graag dat mensen stoppen met roken en dat er een rookvrije generatie opgroeit. Het geeft bij mij wel ongemak om met deze sector in gesprek te gaan. Wie weet luisteren ze mee. Wat belet hen om, zolang mensen toch nog sigaretten gebruiken, te kijken naar een ander type filter, dat minder belastend voor het milieu is? De heer Ziengs heeft mijn pleidooi ook gehoord, misschien wil hij wel dat gesprek aangaan. Ik heb dit nog nooit aan de orde gebracht. Hij zegt: ik heb het vaker opgebracht. Prima. Ik sta, eerlijk gezegd, zelf niet zo te popelen om dat gesprek te voeren.

De voorzitter:
Dat is duidelijk.