UTRECHT - De kerk heeft zichzelf naar de rand van de samenleving getrokken. Kan de kerk dan nog wel een rol spelen in het normen- en waardendebat van de regering-Balkenende? Zeker, zei ChristenUnie-parlementariër Leen van Dijke tijdens een forumdiscussie in Utrecht. ChristenUnie-raadslid Roel Freeke en Flevo Festival-directeur Bram Rebergen zagen minder in praten en vooral in doen.

De kerk is niet verdrongen maar heeft zich teruggetrokken, was de stelling van Van Dijke. ,,De samenleving vindt haar daarom niet meer interessant.'' Dat wil de ChristenUnie veranderen. Op aangeven van de partij kwam premier Balkenende met het normen- en waardendebat en de ChristenUnie wil daarbij ook de kerken betrekken. De reactie van de kerken is meteen: 'Wij hebben de regering wel wat te vertellen' of 'Dan moeten we eerst als kerken op één lijn zien te komen', is de ervaring van Van Dijke. ,,Waarom zeggen ze niet: 'Wij komen naar Den Haag en gaan luisteren naar de problemen die er zijn en waarover jullie onze raad nodig hebben?'. Kerken die wijzen met het vingertje, dat ging in het verleden niet goed.'' Volgens hem vormen de Tien Geboden een logisch kader in het normen- en waardendebat. ,,Het stelde mij teleur dat een christelijke premier dat niet overneemt.'' Daarom moeten de kerken dat kader aanreiken, vindt de vice-fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Tweede Kamer.

Paard
De kerk een rol geven in het debat, typeerde het Utrechtse raadslid Roel Freeke als ,,het paard achter de wagen spannen''. ,,Ik zie de kerk geen rol spelen in een nationaal debat. Verander je daarmee het moreel van christenen die naar de kerk gaan?'' Bovendien benadrukte hij dat over de kern van de kerkelijke boodschap geen compromis is te sluiten. De kerk heeft dan niets in het debat te zoeken. Volgens hem is de kerk ,,niet relevant voor de omgeving''. De handen moeten eerst uit de mouwen, maar uit ervaring weet Freeke dat kerken niet open staan voor de samenleving. ,,In Utrecht moest er huisvesting voor drugsverslaafden komen. Op mijn voorstel wilde de wethouder de kerken daarbij betrekken. Ik heb ze gevraagd, maar er kwam geen reactie op.''

Volgens Van Dijke begint het probleem op de preekstoel. ,,Waarom gaat het in de preek niet over de problemen die in de samenleving spelen? Onze kerk (Christelijke Gereformeerde Kerk in Middelburg, red.) staat midden in de winkelstraat. Als de winkels op zondag open zijn, is de deur van de kerk dicht. Dat is typerend voor hoe de kerk in de samenleving staat.'' Predikanten moeten hun verantwoordelijkheid nemen, aldus Van Dijke.

Een Utrechtse predikant - een van de ruim dertig aanwezigen - reageerde nogal geprikkeld op de opmerkingen van Freeke en Van Dijke. Hij somde een aantal projecten op waaruit bleek dat de kerken in Utrecht zich wel degelijk met de problemen in de samenleving bezighouden. Volgens raadslid Freeke blijft het opmerkelijk dat een wethouder de kerken helemaal vergeet. ,,Blijkbaar zijn kerken er meestal niet snel genoeg bij.''

Rebergen vond het normen- en waardendebat hol. Dit debat moet ,,vasthaken in een bepaalde identiteit''. ,,Het grootste probleem is nu, dat juist rond identiteit veel verwarring is in de kerken. Dan kan het debat alle kanten op vliegen.'' Moraaltheoloog prof. dr. Frans Vosman constateerde dat het normen- en waardendebat vooral gaat over identiteit en het gebrek daaraan. Als kerken willen deelnemen aan het debat moeten ze goed weten waarvoor ze staan, waarschuwde de room-katholieke ethicus.

,,Laten we Christus volgen en net als Hem dicht bij de mensen blijven'', vond Freeke. Dat betekent de straat op, aldus het ChristenUnie-raadslid. Van Dijke vond het te smal als de kerk alleen achter een pan soep zichtbaar is. De christelijke moraal moet volgens hem ook zichtbaar zijn op bijvoorbeeld het gebied van ontwikkelingssamenwerking en de beursvloer.

Synode
Een van de aanwezigen vroeg of de kerk wel is ingericht op zo'n debat. ,,Als we een antwoord willen van de kerken zijn ze daar drie jaar mee bezig, want het moet via de synode.'' De kerk windt zich vooral op over interne details. Dat betekent dat organisaties als de Evangelische Omroep en Youth for Christ de rol van de kerken overnemen. Rebergen: ,,Ze lossen de verlegenheidsvraagstukken van de kerken op. Maar het is de vraag of we blij moeten zijn dat deze vragen bij de kerken weg zijn.'' Ook Van Dijke vond dat de structuur van de kerken ,,niet past bij de problemen van deze tijd. Leiders zijn bezig met binnenkerkelijke problematiek en verdoen daarmee hun tijd.''

,,De kerken moeten de eigen traditie niet vergeten'', benadrukte prof. Vosman. ,,Wat verwachten wij van de overheid? Het is winst als we onze geschiedenis gaan herinneren. Dan gaan we praten over het fundament in plaats van de dakkapel.''

Bron: www.nd.nl

van onze redactie kerk