Al jaren klinken er geluiden dat de Nederlandse woningmarkt niet goed functioneert. Hoewel de stijgende huizenprijzen als een zegen werden beschouwd, werd het voor mensen zonder huis steeds moeilijker om de markt te betreden. De cijfers liegen er niet om. Starters leenden in 2002 gemiddeld 6,5 keer hun jaarinkomen om de beschikking te krijgen over een eigen huis. Hierdoor is hun woonquote (netto woonlasten / besteedbaar huishoudensinkomen) gestegen naar maar liefst 25%, terwijl dit in 1985 nog 14% was. Het is voor veel mensen daardoor bijna niet mogelijk om aan een woning te komen. Voor de starters die hier wel in slagen neemt dat de schuldenlast  toe, met als gevolg dat het aantal jonge gezinnen dat in de risicogroep valt steeds groter wordt. Bij elke financiële tegenslag komt deze groep direct in de problemen. De huidige crisis laat hier de gevolgen al van zien.

Hoewel ook de VROM-raad in 2007 al een vernietigend rapport uitbracht over het gevoerde, of liever gezegd, het ontbrekende overheidbeleid inzake de woningmarkt blijft het vanuit het kabinet angstig stil. Hoewel het op het eerste gezicht lijkt dat de crisis de problemen voor starters voor een deel oplost, de huizenprijzen dalen immers, is een gedegen langetermijnbeleid nodig. De kern van het probleem is  het te lage aanbod van woningen. Door de crisis vindt er een tijdelijke vraaguitval plaats, het is echter te verwachten dat de vraag na de crisis weer aantrekt. Het aantal starters vermindert immers niet.  De huidige crisismaatregelen van de overheid zijn erop gericht om de vraag te stimuleren. Dit lost misschien een deel van de korte termijn problemen, voor met name projectontwikkelaars en bouwers op, aan een werkelijke verbetering dragen ze niet bij. Sterker nog, als er, zoals nu blijkt, de komende jaren minder woningen worden gebouwd verslechterd de situatie.

Er zijn gelukkig voorbeelden waaruit blijkt dat de ontwikkeling van betaalbare starterswoningen wel mogelijk is. Zo leverde Projectontwikkelaar Timpaan uit Rijsenhout in mei 2009 38 Timpaan Verandawoningen op die per stuk nog geen 100.000 euro kosten. Hiermee laten zij zien dat het heel goed mogelijk is om nieuwe grondgebonden woningen te bouwen voor een zeer betaalbare prijs. Het aantal inschrijvingen (1.200 voor 38 woningen) laat echter zien dat de uiteindelijke oplossing er nog niet is. Ook een steeds groter wordend aantal projecten waarin gebruik wordt gemaakt van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) biedt kansen. Doordat toekomstige bewoners samen de handen ineenslaan en er geen projectontwikkelaar bij betrokken is, kunnen de kosten spectaculair gedrukt worden.  

Het is noodzakelijk dat dit soort projecten gestimuleerd worden. Het huidige aantal initiatieven is slechts een kleine druppel op een plaat die gloeiend heet is geworden door de lakse houding van de regering. Het is al jaren duidelijk dat gemeenten en projectontwikkelaars niet voldoende macht of wil hebben om de situatie voor starters te verbeteren. Nu blijkt dat ook woningcorporaties steeds minder mogelijkheden hebben. Het kabinet moet daarom ophouden de problemen voor zich uit te schuiven en moet nu in actie komen, zodat jongeren op korte termijn een eigen betaalbare woning kunnen kopen. Het zorgen voor voldoende middelen voor de corporaties moet daarbij een makkelijke eerste stap zijn.

Martijn van de Kamp en Aldert van Eck zijn respectievelijk voorzitter van de werkgroep economie & financiën en lid van de werkgroep ruimte & mobiliteit van PerspectieF – ChristenUnie jongeren