Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Voorzitter. Volgens mij is het doel van het kabinetsbeleid, al is het kabinet demissionair, de participatie van kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt te laten stijgen door onder andere de inzet van re-integratietrajecten. Verschillende rapportages en signalen die ik uit de samenleving krijg laten helaas zien dat er nog een lange weg te gaan is om de instroom van werklozen in een reguliere baan te verhogen. Recent heeft het CBS bericht dat werklozen steeds moeilijker aan een baan komen. Dit treft vooral de kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt hard, zoals ouderen, gedeeltelijk arbeidsgehandicapten, nieuwe Nederlanders en jongeren. Zij moeten wat de ChristenUnie betreft allemaal de volle aandacht krijgen.

Over de positie van nieuwe Nederlanders op de arbeidsmarkt heb ik recent schriftelijke vragen gesteld. Op een ander moment zal ik daarop terugkomen. Hoewel de minister eerder in de media heeft gezegd dat het best wel meevalt met de positie van ouderen op de arbeidsmarkt, lijkt dit niet het geval te zijn. Van de 45-plussers blijkt maar 14% een baan te vinden, terwijl er juist positieve resultaten zijn geboekt met het project Talent 45-plus. Dit is een bedroevend laag percentage. Maatregelen zijn dus noodzakelijk. Uit het RWI-rapport genaamd Het verhaal van de klant blijkt bijvoorbeeld dat de dialoog tussen professionals en klanten over re-integratie belangrijk is. Ouderen moeten dan ook een serieuze gesprekspartner zijn in het overleg met de professionals van het UWV. Graag hoor ik van de minister hoe dat eigenlijk in de praktijk wordt uitgewerkt door het UWV.

Eerder heeft mijn fractie al aangekaart dat de sollicitatieplicht voor ouderen een hindernis kan vormen. Het werkt demotiverend als ouderen steeds weer worden afgewezen. Gezien het lage percentage 45-plussers dat een baan kan vinden, hebben veel ouderen hiermee te kampen. De minister schrijft in zijn brief hierover dat het UWV aan ouderen ruimte zal bieden om ook via andere methoden werk te zoeken. Graag een toezegging dat deze ruimte inderdaad gegarandeerd is voor iedere werkloze. Ik onderschrijf de stelling van de minister dat maatwerk het devies is. Echter, ik ben benieuwd hoe en door wie bepaald wordt of de methoden kansrijk zijn voor de specifieke cliënt. Op welke manier worden de ouderen hierbij betrokken?

In het kader daarvan wil ik wederom pleiten voor een onafhankelijk klachtenloket voor werkloze burgers waar zij hun klachten over re-integratie kunnen deponeren. Mensen stappen niet zo gemakkelijk naar de ombudsman om hun klacht te deponeren en klagen bij het UWV biedt helaas geen soelaas.

In de rapportage Participatie in uitvoering stelt de IWI vast dat de maatregelen om mensen die al langer op een uitkering zijn aangewezen, beperkt werken. Deelt de minister deze bevindingen? Heeft hij eventueel aanvullende maatregelen in de pijplijn, uiteraard binnen de mogelijkheden die hij heeft als demissionair minister? De IWI trekt ook de conclusie dat het UWV te weinig aandacht besteedt aan moeilijk bemiddelbare cliënten. Het is juist de bedoeling dat de overheid hierop inzet. In reactie hierop laat de minister weten dat er voor 2009 en 2010 afspraken zijn gemaakt om meer te doen voor de moeilijk bemiddelbare cliënten. Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat het UWV deze afspraken ook echt nakomt, mede gezien alle strubbelingen waarover wij in een vorig debat spraken? Bij het UWV zijn namelijk ook budgetoverschrijdingen geweest. De minister zal nu per maand informatie van het UWV ontvangen over de bestedingen van het budget. Wat is de minister van plan te doen als blijkt dat het budget opnieuw opraakt? Ik heb in het debat aan de minister gevraagd hoe de moeilijkheden eigenlijk ontstaan zijn. De minister zou nog een gesprek hebben met het bestuur. Ik wil graag weten of hij al antwoord heeft gekregen op mijn vragen hierover. Bovendien wil ik van de minister de toezegging dat hij de Kamer spoedig informeert bij nieuwe overschrijdingen. De nu aankondigde maatregelen zijn alleen op het jaar 2010 gericht. Dat is goed als begin, maar het zou wel mooi zijn als de horizon van de minister verder reikte. Wij moeten voorkomen dat het UWV opnieuw de mist in gaat. Ik wil de minister verzoeken om met een plan van aanpak te komen voor de aansturing van het UWV op de langere termijn.

De minister heeft in het plenaire debat over de budgetoverschrijdingen gezegd dat aangegane verplichtingen wel nagekomen worden. Ik was redelijk tevreden met dat antwoord totdat ik e-mailberichten kreeg met de vraag wat er wordt verstaan onder aangegane verplichtingen. Daarnaast is bij navraag door een re-integratiebureau gebleken dat het UWV niet weet wat de minister hiermee bedoelt. Graag ontvang ik een klip-en-klaar antwoord van de minister op de vraag wat precies verstaan wordt onder "al aangegane verplichtingen".

De efficiëntie van de re-integratie-inspanningen laat ook te wensen over. In de brief wordt melding gemaakt van een plaatsingsresultaat van 57%. Dat moet beter van de ChristenUnie. Bij sommige groepen, zoals jongeren, zijn de negatieve effecten van de crisis beperkt gebleven. Het is echter de vraag in hoeverre de inspanningen van het UWV hieraan hebben bijgedragen. Ik ben dan ook benieuwd naar de resultaten van het uitgebreidere onderzoek naar de efficiëntie van de verschillende re-integratiemiddelen dat de minister heeft toegezegd. Wordt het project Brief op bestelling meegenomen in dit onderzoek? Hoe efficiënt is jobhunting?

Ten slotte kom ik bij de pilots met het meenemen van social return in aanbestedingen. Het is een goede ontwikkeling dat de overheid binnen de aanbestedingen rekening houdt met de manier waarop opdrachtgevers omgaan met het in dienst nemen van onder anderen Wajong'ers en WSW'ers. De minister geeft aan dat er al eerder aanbestedingen zijn gedaan waarbij social return is toegepast. Kan de minister nadere informatie geven over deze ervaringen? Een en ander moet worden meegenomen in nieuwe pilots.