Datum:            12 maart 2014

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Er is alle reden om weer bij elkaar te zitten. De landsgrenzen van Oekraïne dreigen te verschuiven. In Syrië is een grote humanitaire ramp gaande. In Egypte vindt mogelijk een omwenteling plaats; we wachten de verkiezingen daar af. Op dit moment krijgen we het bericht dat er raketten op Zuid-Israël worden afgevuurd. De internationale gemeenschap staat op scherp. Er is op 17 maart dus genoeg te bespreken in de Raad.

Ik begin met een aantal opmerkingen over Oekraïne. De EU heeft, inclusief de twee banken, Oekraïne een steunbedrag van 11 miljard voorgehouden. Er is een IMF-missie naar Oekraïne gegaan om te bezien of Oekraïne aan de voorwaarden van het IMF kan voldoen. Zijn er niet eerst diverse economische hervormingen nodig voordat de EU financiering kan verstrekken zoals gesteld in de geannoteerde agenda? Zal dat geld niet weer verdwijnen in de verkeerde zakken, voordat de corruptie is aangepakt? Ik heb begrepen dat de OVSE en de Raad van Europa juist bezig zijn met het helpen bestrijden van de corruptie. Moet dat niet eerst gebeuren voordat daar weer nieuw geld heen gaat en moeten we ook niet eerst achterhalen waar het geld van het regime-Janoekovitsj is gebleven? Moet dat geld niet eerst boven tafel komen?

Het is goed dat intussen wordt overgegaan tot splitsing van het associatieverdrag in een politiek en een economisch deel om zo snel mogelijk tot een politieke overeenstemming te komen met Oekraïne. Ik wist niet dat dat mogelijk was. Collega Van Bommel zei al dat dit met betrekking tot Armenië eerder ter discussie was. Kan de minister zeggen of de twee leden van de verificatiemissie van de OVSE inmiddels tot de Krim zijn toegelaten? Ik heb begrepen dat zij twee keer zijn tegengehouden.

Ik vraag de minister wat zijn visie is op het bevriezen van de wapenexport naar Rusland. Is het, ook in de aanloop naar wat er vrijdag in de directe besprekingen met Lavrov zou kunnen gebeuren, op dit moment verstandig dat de EU dit aankondigt of benoemt? Daar geef ik nog geen mening over; ik zou eerst willen horen wat de minister daar zelf over denkt.

In het debat over het Oostelijk Partnerschap zei de minister dat de ondertekening door Armenië van een douane-unie met Rusland niet betekent dat de deur naar Armenië gesloten is. Welke mogelijkheden ziet de minister om de samenwerking tussen Armenië en de EU gaande te houden en te verbeteren? Armenië heeft steeds aangegeven geïnteresseerd te zijn in Europese akkoorden, maar voorheen werd gezegd dat dit proces niet splitsbaar was. Blijkbaar is dat nu wel mogelijk met betrekking tot Oekraïne. Ik vraag de minister om hier serieus naar te kijken, om dit eventueel ook toe te passen op Armenië en of hij zich hiervoor hard wil maken binnen de Raad Buitenlandse Zaken.

De Raad sprak zijn teleurstelling uit over de nieuwe Egyptische grondwet, die tot stand zou zijn gekomen zonder deelname van alle politieke groeperingen. Dat klopt, want de Moslimbroeders hebben daar inderdaad niet aan deelgenomen. Ik heb verschillende partijen gesproken die daar wel aan deel hebben genomen. Voor zover ik kon nagaan, waren dat alle politieke partijen, behalve de Moslimbroeders. Zij waren wel uitgenodigd, maar hadden bedankt voor de eer. We hebben daar sociaaldemocraten, liberalen, salafisten et cetera gesproken. Zij -- zelfs de salafisten -- kunnen zich goed vinden in de nieuwe grondwet, hoewel er wordt voorgesteld om religieus getinte politieke partijen te verbieden. Ik heb een reisverslag gemaakt en ik zou dat, zoals men van mij gewend is, de collega's en de minister van Buitenlandse Zaken willen aanbieden. Ik heb er begrip voor dat de minister niet in staat is om dat verslag zo snel tot zich te nemen, maar ik krijg zeer graag een schriftelijke reactie.

De voorzitter: Dank u wel, mijnheer Voordewind. We zullen uw reisverslag straks uitdelen.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Ik wil alvast een paar zaken en aanbevelingen uit het reisverslag aanstippen. Wil de minister zich ervoor inspannen om het EU-principe "more for more, less for less" toe te passen indien de presidents- en parlementsverkiezingen straks vrij en eerlijk verlopen? Het is goed dat er straks EU-waarnemers aanwezig zullen zijn bij die verkiezingen. Het is altijd teleurstellend om zo'n uitnodiging te krijgen en om dan te weten dat je die twintig dagen absoluut niet weg kunt van dit parlement. Als daar nog eens een mouw aan kan worden gepast, zou dat heel mooi zijn. Ik mocht wel aanwezig zijn bij de vorige verkiezingen. Ik verneem graag van de minister of die periode korter kan.

Ik vraag de minister om in de Raad het verzoek van het Europees Parlement aan de orde te stellen om de terreurorganisatie Ansar Bayt al-Maqdis op de Europese lijst van terreurorganisaties te plaatsen -- daarover is inmiddels een resolutie aangenomen -- aangezien juist die organisatie vele aanslagen in Egypte opeist.

De humanitaire situatie in Syrië blijft vreselijk; er zijn vele nieuwe burgerslachtoffers. Kan de minister zich ervoor inspannen dat de Raad zich expliciet uitspreekt over de uithongeringspolitiek als oorlogsmisdaad en kan hij met Luxemburg, als Europees niet-permanent lid van de Veiligheidsraad, zoeken naar passende politieke en juridische consequenties hiervan? Ik verwijs in dit verband naar de aangenomen motie van collega Omtzigt.

Morgen zullen de Koerden initiatieven presenteren om te komen tot een autonoom gebied in het noordoosten van Syrië. Welke mogelijkheden ziet de minister om dit soort initiatieven te steunen, zonder dat zij resulteren in het uiteenvallen van Syrië?

Hoe staat het met het vredesproces in het Midden-Oosten als op dit moment de raketten in Zuid-Israël vallen? Hoe is de verhouding tussen Fatah en Hamas, gelet op het feit dat op dit moment vredesbesprekingen gaande zijn?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.