Arie Slob merkt op dat 145 van de 152 instellingen zijn onderzocht, maar dat er nog zeven instellingen moeten worden onderzocht. Zodra het onderzoek bij een van deze instellingen is afgerond, wordt daarover gerapporteerd. Ondanks alle tegenwerking is er grondig onderzoek verricht. Het beeld is minder ernstig dan bij de debatten in 2001 werd geschat, maar het is ernstig genoeg, omdat er is gerommeld met de regels die waren afgesproken, en omdat er gemeenschapsgeld mee gemoeid is.

De heer Slob is van mening dat de aanbevelingen over terugvordering moeten worden opgevolgd, maar de staatssecretaris wijkt hier op vijf punten van af, bijvoorbeeld bij de stape-ling van diploma’s, omdat het ministerie van OCW daarover onvoldoende helder is geweest. Dit argument wordt ook gebruikt door een instelling als de hogeschool Zeeland, waar wel wordt teruggevorderd. Het is van groot belang dat duidelijk is welke grens de staatssecretaris trekt.

Het is zorgwekkend dat er volgens de briefvan 21 september aanwijzingen voor nieuwe onregelmatigheden zijn. Er schijnt nog steeds onhelderheid te zijn over de regels, ondanks de korte klap en de nota’s over helderheid. Als de regels met opzet worden overtreden, moet er direct helderheid worden geboden.

De heer Slob was destijds van mening dat de motie-Rabbae enigszins overbodig was, omdat dit al was toegezegd, maar de regering lijkt deze nu toch naast zich neer te leggen. Het goede gedrag van de overgrote meerderheid van de instellingen wordt hierdoor driedubbel ge-straft. Uit de rapportages blijkt dat zij heel voorzichtig waren met de studenten die voor be-kostiging werden opgegeven, omdat er zoveel onduidelijkheid over was. Daarnaast hebben zij de financiële gevolgen ervan te dragen dat andere instellingen het niet zo nauw met de regels namen. En de kosten van het onderzoek worden vervolgens over de instellingen verdeeld. De Kamer en de regering moeten zich tot het uiterste in spannen om te zorgen dat de betrouw-baarheid van de overheid niet in het geding komt. Het is duidelijk dat het toezicht op veel ter-reinen te wensen heeft overgelaten. De controleprotocollen en risicoanalyses zijn tekortge-schoten. In het verleden werd er vaak langs elkaar heen gewerkt. Zijn er al verbeteringen op dit gebied?

De commissie-Schutte komt tot de conclusie dat er bij het ministerie ook fouten zijn gemaakt, maar hier wordt nauwelijks op ingegaan in de kabinetsreactie. Als het ministerie geen lerend vermogen heeft en niet in staat is tot zelfreflectie, kan dezelfde situatie opnieuw ontstaan. Het advies om tot een gescheiden administratie van publieke en private middelen te komen wordt niet opgevolgd, terwijl dit cruciaal is voor transparant toezicht. De staats-secretaris zet in op toezicht door controleprotocollen, maar de vraag is ofdat afdoende is.