SP niet zo vriendelijk ten opzichte van christenen

De SP wil graag doen geloven dat ze wel religievriendelijk is. Tegelijk heeft ze geen vertrouwen in christenen. Een spagaat die moeilijk houdbaar is.
In het Nederlands Dagblad van 3 november betogen Ronald van Raak en Arjan Vliegenthart dat de SP niet tegen maatschappelijke inzet van gelovigen is. Uit een motie van SP (en VVD) die op die dag in de Tweede Kamer behandeld werd, blijkt het tegenovergestelde. De spagaat van de SP omtrent godsdienstige zaken maakt de partij onvoorspelbaar.
De SP is voorstander van eenieder die zich wil inzetten vanuit naastenliefde en besef van rentmeesterschap, betogen Van Raak en Vliegenthart. Geweldig! Dit zijn kernwaarden binnen het christendom en het is mooi dat de SP zich daarvoor inspant. We zijn ervan overtuigd dat deze noties goed zijn voor de inrichting van de samenleving. Hoe meer politieke partijen deze waarden omhelzen, hoe beter voor Nederland.

Wantrouwen
Helaas heeft de SP vervolgens weinig vertrouwen in orthodoxe christenen die zich vanuit deze waarden in onze samenleving willen inzetten. Dat blijkt wel uit de motie die de overheidssteun aan Tot Heil Des Volks wil laten opzeggen. De SP wantrouwt organisaties als Het Scharlaken Koord en wil hun liever geen subsidie verlenen. Blijkbaar zijn christelijke waarden in orde - ze stempelen zelfs de SP! -, maar een levend geloof in de God van die waarden is verdacht. Zodra christenen hun geloof buitenshuis, bijvoorbeeld in hulpverlening of onderwijs, gaan uitoefenen, kan het namelijk fout gaan. Dat kan volgens de SP beter aan de 'neutrale' overheid overgelaten worden.
In heel Nederland is zogeheten inclusieve neutraliteit het uitgangspunt van aanbesteding. Dat betekent dat ook organisaties met een levensbeschouwelijke overtuiging overheidsbeleid mogen uitvoeren. De VVD, D66 en nu ook de SP eisen echter exclusieve neutraliteit. Zo'n volledige neutraliteit van individuen en organisaties is evenwel een illusie, die veel politieke partijen blind maakt voor de realiteit.
Iedere organisatie heeft een visie op leven, op zingeving, etc. Wat seculier heet, is meestal een mix van breed verspreide overtuigingen. 'Seculier' is daarom een misleidende term. Daarmee geef je overtuigingen en instellingen de schijn van - niet-bestaande - objectiviteit of neutraliteit. Hetzelfde gebeurt door grofweg 'gelovigen' van 'ongelovigen' te onderscheiden, en niet bijvoorbeeld atheïstische humanisten van niet-atheïstische humanisten. Wie zijn ongelovigen? Mensen zonder overtuiging? En is een uitgesproken atheïst ongelovig, even los van de vraag hoe spiritueel hij of zij verder ook in de weer is?

Randvoorwaarden
Niet levensbeschouwing, maar prijs en kwaliteit (en de verhouding tussen beide) moeten centraal staan bij aanbesteding van publiek werk. Uiteraard horen er wel randvoorwaarden gesteld te worden aan hoe de overtuiging wordt ingezet tijdens het werk. Het mag niet zo zijn dat bij jeugdwerk kinderen verplicht worden tot bidden - voor zover mogelijk - of dat bij uitstapprogramma's voor prostituees men mee moet naar de kerk. Het Scharlaken Koord heeft echter duidelijk aangegeven geloof niet aan klanten op te leggen en niemand van hulp uit te zonderen. En toch bleef SP tegen een gemeentelijke subsidie voor deze christelijke organisatie.
De SP benadrukt sterk de rol van de staat als het gaat om hulp en zorg. Ze gaat er daarbij vanuit dat die overheid wel neutraal is. Maar dat is onzin. Overheidsoptreden is altijd gekleurd.
Ook een strikte scheiding tussen kerk en staat is een illusie. Ze zijn wel onderscheiden (in ambt en verantwoordelijkheid), maar tegelijk op elkaar betrokken. Kerken zijn ook sociale instituties die al eeuwenlang en nog steeds een rol vervullen in de samenleving. De overheid kan dat niet negeren. Ze heeft immers een dienende functie voor het welzijn van de hele samenleving. Ze heeft te beseffen dat een deel van de burgers zijn welzijn ontleent aan het leven als gelovige en als lid van een geloofsgemeenschap. Daar moet ze ook niet krampachtig over doen. We moeten oppassen met het tegenover elkaar zetten van 'neutrale' overheidsinstanties en 'gekleurde' levensbeschouwelijke organisaties.
Dat maakt ons ook minder bekrompen bij het steunen door de overheid van identiteitsgebonden organisaties.
Van Raak en Vliegenthart hebben gelijk wanneer ze zeggen dat niet alle vrijwilligerswerk afhankelijk moet worden van de subsidie. Er zijn al voldoende christelijke organisaties aan het staatsinfuus doodgebloed. Het is echter niet aan de SP om levensbeschouwelijke organisaties bij voorbaat uit te sluiten.

IJmert Muilwijk is voorzitter van PerspectieF, de jongerenorganisatie van de ChristenUnie. Geert Jan Spijker is medewerker van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie. Peter van Duijvenbode is landelijk bestuurder van de ChristenUnie.