Hoewel de ChristenUnie zich tot nu toe altijd heeft uitgesproken tégen een onderzoek is PerspectieF ChristenUnie-jongeren juist een voorstander van een onderzoek. Zeker nadat NRC handeldsblad een kritisch ambtelijk advies heeft gepubliceerd over de rede voor politieke steun aan de inval in Irak valt er vrijwel geen andere conclusie meer te trekken. Een parlementair onderzoek moet er komen. Als er niets te verbergen valt, wat is dan het probleem?

Niet alleen deze vijf voormalige ministers van Buitenlandse Zaken, maar ook Herman Wijffels (kabinetsformateur) en Dick Berlijn (voormalig Commandant der Strijdkrachten) riepen op tot een onderzoek. De vraag naar een onderzoek komt dus niet alleen uit “linkse hoek”, maar wordt breder gedragen in de samenleving. Transparantie is niet links of rechts, maar een basisvoorwaarde voor iedereen die de democratie serieus neemt. Sorry Rita, je hebt geen patent op transparantie.

Er zijn politieke partijen die roepen om dit onderzoek met zo’n gretigheid, dat je bijna zou gaan denken dat ze uit zijn op het aftreden van premier Balkenende. Het gaat mij er beslist niet om met de kennis van nu het kabinet van toen om de oren te slaan. Dat de oorlog in Irak nu een gebed zonder einde lijkt had niet zomaar voorspelt kunnen worden indertijd. Wel moeten we, zeker als jongeren, leren van het verleden. Misschien moeten wij over een paar jaar zo’n beslissing nemen. Dan is het toch wel makkelijk als we het mapje Irak nog eens uit de kast kunnen trekken...

In het coalitieakkoord staat dat er geen onderzoek komt naar de politieke steun die Nederland aan de inval in Irak verleende. Maar met de nieuwe informatie waar het NRC mee op de proppen kwam kunnen we toch wel zeggen dat de situatie verandert is. Het alternatief is dat er tot in lengte van dagen een waas van geheimzinnigheid blijft hangen over deze kwestie. Er ontstaat het beeld van een halsstarrige minister, een halsstarrige politiek, die niet wil evalueren en niet wil reflecteren op het besluitvormingsproces. En als er iets is wat als een rode lap voor een stier werkt, is het halsstarrigheid. Het blijven tegenhouden van een onderzoek kan uitgelegd worden als een vorm van elitegedrag.

De regering hoeft niet voor het parlement te beoordelen wat voldoende en noodzakelijke informatie is. De volksvertegenwoordiging moet haar controlerende taak onafhankelijk kunnen uitoefenen. Als dat tegengehouden wordt moeten we maar eens aan een veel groter onderzoek gaan denken naar de scheiding van machten in Nederland.

Een onderzoek betekent dat politici met de billen bloot moeten. Dat is nooit leuk, maar het hoort bij het vak. Keuzes maken moet. Daar ben je politicus voor. Natuurlijk kunnen daar fouten in gemaakt worden. Maar ten alle tijden moet je als politicus verantwoording af willen leggen. Er is nu een beeld ontstaan van geheimzinnigheid en stiekem gekonkel. Dat straalt niet alleen uit naar de Irak kwestie, maar ook naar het hele regeringsbeleid. Het zou dit kabinet dan ook niet alleen sieren, maar ook veel gezeur voorkomen om volstrekt openheid van zaken te geven over politiek steun aan de inval in Irak. Ik hoop dat ook de Eerste Kamerleden van de ChristenUnie de noodzaak tot transparantie inzien en hun steun uitspreken vóór een onderzoek.

Bovenstaande column is geschreven door IJmert Muilwijk, voorzitter PerspectieF, ChristenUnie-jongeren. Deze column is verschenen in het Centraal Weekblad.