Armoede

Ondanks de afschaffing van apartheid, slavernij en kolonialisatie leven nog ruim 1,2 miljard mensen onder de armoedegrens van 1 dollar per dag. In een wereld waarin in theorie genoeg is voor iedereen vind ik dat een schande. Gelukkig wordt er hard aan gewerkt. Nederland geeft jaarlijks vijf miljard euro uit aan ontwikkelingssamenwerking. Dat is een fiks bedrag. Maar helpen we er mensen wel echt mee? Wat als de ontwikkeling die arme landen doormaken uiteindelijk tegen ze werkt? Wat als het leidt tot uitputting van natuurlijke hulpbronnen waardoor vluchtelingen nog verder van huis raken?

klimaat

De bijverschijnselen van onze welvaart worden langzaam maar zeker zichtbaar. Vispopulaties raken uitgeput, regenwouden verdwijnen, fijn stof zorgt er voor dat we gemiddeld een jaar eerder dood gaan en tot overmaat van ramp houden milieuproblemen zich niet aan landsgrenzen. 30 jaar geleden schreef een groep van wijze wetenschappers een boek met de titel 'Limieten aan de groei'. Daarin voorspelde ze de problemen die in de 21^e eeuw zichtbaar zouden worden. Nu, 30 jaar later, zijn veel van de voorspellingen uitgekomen. Dreigende mondiale klimaatverandering spant de kroon.

Armoede bestrijden of klimaat behouden?

Armoedebestrijding en milieubehoud zijn dé uitdaging van onze generatie. Daarom hebben de Verenigde Naties in de millennium doelstellingen besloten armoede te willen halveren in 2015 en tegelijkertijd een duurzaam leefmilieu te creëren. Maar kan dat wel samen? Is het niet óf het een óf het ander? Economische ontwikkeling van de armste landen leidt bijvoorbeeld tot minder armoede en honger, maar ook tot meer consumptie en dus een stijgend energie- en ruimtegebruik, waardoor de bijdrage aan klimaatverandering toeneemt. Ontwikkeling en klimaat hebben dus alles met elkaar te maken. Helaas is dat in politiek Den Haag nog niet doorgedrongen.

Brazilië als schoolvoorbeeld

Afgelopen zomer maakte ik een studietrip naar Brazilië. Ontwikkeling staat daar nu gelijk aan ontbossing. Er is namelijk meer landbouwgrond nodig om te voldoen aan de vraag naar soja en suiker. Daarom worden er elke dag enorme hoeveelheden bos afgefikt. Dat leidt weer tot een gigantische uitstoot van broeikasgassen die klimaatverandering veroorzaken. Kappen met kappen zou je zeggen. Maar dat gaat ten koste van ons biefstukje wat geproduceerd wordt met Braziliaanse soja. En wie zijn wij überhaupt om iets van Brazilië te vinden?

Mogen wij vanuit het westen eigenlijk wel wat zeggen over de manier van ontwikkeling in ontwikkelingslanden? Na eeuwen van kolonialisatie en overheersing door Europese landen krijgen arme landen eindelijk de kans om op eigen benen te staan. En nu we zouden opeens weer de lakens uit gaan delen. Tijdens die studiereis naar Brazilië sprak ik met een Braziliaanse politicus over een gezamenlijke verantwoordelijkheid van Brazilië en westerse landen voor de Amazone, de longen van de aarde. "De longen van de aarde? De longen van Brazilië zul je bedoelen", zei hij. Daar kwam ik met mijn goede bedoelingen dus van een koude kermis thuis. Ik begrijp die huivering wel. Toch vind ik dat we wel van een gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben. Het alternatief is namelijk een doem-scenario waarin we de schepping nog verdere schade toebrengen. Naast de verantwoordelijkheid om onze eigen voetafdruk te verkleinen hebben we ook de plicht om andere landen te begeleiden in hun ontwikkeling.

Altenatieven

Gelukkig zijn er tal van mogelijkheden om duurzaam te ontwikkelen. Ontwikkeling hoeft niet synoniem te zijn aan ontbossing. In Brazilië heb ik bijvoorbeeld gezien dat het mogelijk is om een prijskaartje aan het Amazonewoud te hangen. Het bos is rijk aan oliën die perfect voor medische en cosmetische-industrie gebruikt kunnen worden. In India wordt het fossiele energie tijdperk overgeslagen door boeren een installatie te geven waarin ze koeienpoep om kunnen zetten in biogas. En zo zijn er nog tal van voorbeelden. Alleen door dit soort initiatieven kan armoedebestrijding en milieubehoud hand in hand gaan

En ik dan?

Heb je dat ook weleens? Dat een probleem, zoals armoede in de wereld, zo groot is dat je niet weet waar je moet beginnen? In de wereld van vandaag kun je je amper meer afsluiten van de enorme problemen. Tsunami's denderen onze huiskamer in. Hongersnoden worden tot in detail vastgelegd. En toch raakt het ons vaak niet. Je zou je er bijna schuldig door gaan voelen. Terwijl de mediadruk op jou en mij alleen maar toeneemt keren we ons juist af van het nieuws. Daarom wordt er veel aan gedaan om grote problemen dicht bij huis te brengen. Zo wordt ontbossing niet in hoeveelheid hectaren maar in voetbalvelden uitgedrukt. Maar zelfs acht voetbalvelden per minuut zegt mij niet zoveel. Kortom, we raken niet zo snel meer onder de indruk van wereldproblemen. Maar wanneer raken die problemen jou en mij nu wel? En als het wat met ons doet, wat doen we er dan aan?

De afgelopen jaren werkte ik voor een bedrijf in Malawi. Ik herinner mij een bezoek waar ik een heel dubbel gevoel aan over hield. Twee maanden lang werkte ik aan een agrarisch ontwikkelingsproject. Tientallen mensen ontwikkelden landbouwmethoden waar ze in de toekomst echt mee vooruit konden. Na een emotioneel afscheid reisde ik terug naar de hoofdstad. Urenlang reed ik door gebieden waar ik nog niets had kunnen betekenen. En dan komt dat stemmetje in mijn achterhoofd: "Het is zo'n klein project in zo'n groot gebied. Jij bent zo klein en de wereld is zo groot". Inderdaad, ik ben maar een spaak in een wiel. Maar wat is een wiel zonder spaken? Wat als we allemaal passief aan de kant gaan zitten? Precies om deze rede is Ghandi een groot voorbeeld van mij geworden. Hij zei: "Whatever you do may seem insignificant, but it is most important that you do it". Met andere woorden: al zie je op wereldschaal niet direct de vruchten van je inspanning, het is wel degelijk belangrijk dat je het doet.

Christen

Armoedebestrijding en klimaatbehoud zijn van die problemen waarbij je amper weet wat je als individu moet beginnen. Het is een cliche, maar een betere wereld begint echt bij onszelf. Onze generatie snapt als geen ander dat er echt wat moet gebeuren. Als Christenen hebben we een bijzondere verantwoordelijkheid. Veel Nederlanders zullen de waarde van 'beschermwaardigheid van het leven' wel koppelen aan de pro life standpunten van christenen. Maar juist bij veel Christenen moet  er nog heel wat gebeuren voordat diezelfde 'beschermwaardigheid van het leven' geassocieerd zal worden met de plicht om de planeet aarde zo pro-life mogelijk te houden voor toekomende generaties en landen ten zuiden van de evenaar. Ik hoop dat wij als jonge christenen een voortrekkers rol kunnen spelen in het aanpakken van deze vraagstukken. Yes we can!

Door IJmert Muilwijk, voorzitter PerspectieF, ChristenUnie-jongeren