DEN HAAG - 'Waarom zou je in vredesnaam de monarchie opheffen als zo veel mensen warme gevoelens hebben bij ons koningshuis?

Ik kan geen enkele goede reden verzinnen', zegt Reinout de Vries, voorzitter van de Jonge Democraten, de jongerenbeweging van D66. Het Nieuw Republikeins Genootschap, dat morgen in De Balie in Amsterdam met tieners en twintigers een debatavond houdt over de toekomst van de 'Hollandse' monarchie, hoeft zich geen illusies te maken. De politieke jeugd is niet van zins overmorgen de republiek uit te roepen.

Maar als het aan de Jonge Democraat De Vries ligt, blijft er voor de majesteit mettertijd niet meer over dan een louter ceremoniele taak. 'Een beetje zoals het koningshuis in Zweden. Geen politieke taken meer. Enkel staatsbezoeken, handelsmissies en minder gewichtige dingen als Koninginnedag.' Dat vindt ook voorzitter Renske Leijten van de jongerenorganisatie Rood (SP). Ze pleit voor modernisering van de monarchie. Zo wil ze wel dat Beatrix blijft optreden tijdens Prinsjesdag, maar dan met haar eigen Troonrede. Eigenlijk wil Leijten de monarchie geheel afschaffen, maar dat vindt ze lastig omdat die 'redelijk functioneert'.

Voor de Jonge Socialisten (JS) vormt dat geen beletsel. Net als hun moederclub PvdA zijn zij principieel voorstander van de republiek. 'Maar waar Wouter Bos en zijn vrienden het daarbij laten omdat het koningshuis nog zo leeft onder het volk, hebben wij een stappenplan om de monarchie af te schaffen', zegt vice-voorzitter Peter Scheffer van de JS. Haal het koningshuis uit de grondwet, schaf de ministeriele verantwoordelijkheid af en stop met de privileges dat de koningin geen vermogensbelasting betaalt. 'Binnen acht jaar kun je dat realiseren. Daarna moeten we binnen enkele jaren een referendum houden onder het volk: willen we een republiek of houden we een Oranje zonder franje?' Dat de monarchie op den duur verdwijnt, ligt volgens Scheffer voor de hand. 'Het past echt niet meer in de moderne samenleving. De tijd van prinsen en prinsessen is voorbij.'

Harmjan VedderHarmjan Vedder van de jongerenorganisatie PerspectieF (ChristenUnie) is het daarmee volstrekt niet eens. 'We moeten ophouden elk sprookje zomaar af te schieten. Waarom zou je een historisch ontstane monarchie afschaffen? Dit instituut heeft zijn waarde.' Hansko Broeksteeg, docent staatsrecht aan de Universiteit van Maastricht, ziet geen complete revolutie in het staatsrechtelijk verschiet. 'Ook als de koningin of koning alleen een ceremoniele taak zou krijgen, blijft een minister politiek verantwoordelijk voor hun daden en uitspraken', reageert Broeksteeg.

Misschien is dat ook een reden dat in de Tweede Kamer zeer voorzichtig is gesproken over het inkrimpen van de bevoegdheden van het staatshoofd. Veel meer dan theoretische discussies waren het niet. Niemand durfde zijn vingers eraan te branden. En als het aan het Christen Democratisch Jongeren Appel ligt, blijft dat de komende decennia ook zo. 'De koningin heeft veel ervaring in het besturen. Ze staat boven alle partijen en kan tips geven bij de kabinetsformatie,' verklaart woordvoerder Neuteboom. 'Macht? Ze heeft zoveel macht als de ministers haar geven.'

Op 7 april verschenen in een tiental GPD-bladen (o.a. Provinciale Zeeuwse Courant en Gelders Dagblad)