Datum:            19 februari 2014

De heer Segers (ChristenUnie): Voorzitter. Softdrugs zijn slecht voor je lichaam en risicovol voor de psychische gezondheid van mensen. Er is wat mijn fractie betreft niets verhevens aan het legaliseren van drugs en het verder beschikbaar stellen daarvan. Grote vraag is wel hoe je het kwaad kunt indammen. Daarom heb ik een aantal vragen aan de minister, te beginnen met de uitvoering van het ingezetenencriterium.

Mevrouw Van Tongeren (GroenLinks): Ik zou dan graag het verschil willen weten tussen alcohol en drugs. Er zijn immers meerdere middelen die niet gezondheidsbevorderend zijn en waarvan we vinden dat volwassenen goed geïnformeerd zelf moeten kunnen kiezen of ze dat wel of niet gebruiken. Als je ziet hoeveel schade alcohol aanricht, dan kun je toch niet volhouden dat dit heel veel meer schade geeft en op die gronden verboden zou moeten zijn.

De heer Segers (ChristenUnie): Dat is een goeie vraag. Met roken en alcohol, inderdaad beide schadelijk, is het zo dat we uit een situatie komen waarin dat wijdverbreid was, waarna we het steeds verder zijn gaan inperken. Denk aan de leeftijdsverhoging voor het drinken van alcohol van 16 naar 18 jaar, mede op initiatief van de ChristenUnie. We zijn dat dus verder aan het inperken, net als roken. Wat de GroenLinks-fractie voorstelt is: we weten dat drugs heel slecht zijn, maar dat gaan we verder verruimen. Dat zou ik echt een heel verkeerde ontwikkeling vinden. Nogmaals: er is niets verhevens aan, het is niet goed, je moet kijken hoe je dit kwaad kunt indammen, zoals we dat inderdaad ook met alcohol en roken doen.

Mevrouw Van Tongeren (GroenLinks): De ChristenUnie zou het kwaad het liefst volledig willen indammen: alcohol, roken en drugs verbieden.

De heer Segers (ChristenUnie): Kwaad indammen is inderdaad een heel goed streven. Maar soms moet je dat stapje voor stapje doen. Dat hebben we gedaan met alcohol en sigaretten. We moeten realistisch zijn, maar we moeten wel de goede kant op gaan. Als we drugs nu verder beschikbaar gaan stellen en gaan verruimen, dan zijn dat stappen in de verkeerde richting. Dat is het verschil. Wat is je einddoel: verdere indamming, of verder vrijgeven? Wat ons betreft het eerste.

Mijn eerste vraag ging over de uitvoering van het ingezetenencriterium. De minister schrijft: "Handhaving van het ingezetenencriterium geschiedt in overleg met betrokken gemeenten en zal zo nodig worden gefaseerd, waarbij wordt aangesloten bij het lokale coffeeshop- en veiligheidsbeleid, zodat daar sprake is van lokaal maatwerk." Wat betekent dit nou precies? Kan de minister voorbeelden geven van lokaal maatwerk? Zes gemeenten gaan dat criterium niet opnemen in hun beleid. Is dat ook maatwerk? Welke zes gemeenten zijn dat? Waarom gaan zij dat niet doen? Gaat de minister in gesprek met deze gemeenten? Is dit voor deze gemeenten het einddoel? Ik kan me herinneren dat de minister in een eerder debat in januari heeft toegezegd dat het ingezetenencriterium voor heel Nederland geldt, en dat hij in gesprek gaat met gemeenten die het ingezetenencriterium niet handhaven, zoals Nijmegen. Heeft dit gesprek inmiddels plaatsgevonden? Blijft Nijmegen bij zijn standpunt? Zo ja, wat vindt de minister daarvan? Vindt hij zijn beleid dan geen wassen neus, als regels die hij opstelt toch niet gehandhaafd worden? Heeft de minister al met meerdere gemeenten gesproken die het criterium ook niet handhaven? Wanneer wordt dit criterium voor heel Nederland gehandhaafd? Is dat nog steeds het einddoel? Zo ja, in welk tempo werkt de minister daaraan?

Ook ik heb kennisgenomen van het onderzoek van de Universiteit van Tilburg, dat dit criterium en het al dan niet handhaven daarvan in een opmerkelijk daglicht plaatst. In 85% van de coffeeshops zijn toeristen welkom. Dat lijkt mij de verkeerde gastvrijheid; het staat in ieder geval haaks op de inzet van de minister. Wanneer gaan we nou echt handhaven? Hoeveel handhavingsuren heeft de politie inmiddels ingezet? In reactie op een artikel in Trouw over het opsporen van hennepkwekerijen, waarbij ook werd geklaagd over capaciteitsgebrek, stel ik de vraag hoeveel capaciteit daarvoor is. Is er inderdaad een gebrek aan capaciteit om daarop in te zetten? Verder concludeer ik uit de brief van de minister dat hij tevreden is over handhaving van het afstandscriterium voor coffeeshops. Mooi dat gemeenten dat criterium hanteren ten opzichte van scholen. Waarom hanteren de overige twintig coffeeshopgemeenten dat criterium niet? Vindt de minister dat in deze gemeenten de zichtbaarheid van coffeeshops voor scholieren niet verkleind hoeft te worden? Gaat de minister deze gemeenten daarop aanspreken?

De minister heeft helder uitgelegd dat het reguleren van hennepteelt niet alleen geen financiële voordelen biedt, maar ook juridisch onmogelijk is. Ik ben blij dat de minister op dit punt stelling neemt tegen regulering van hennepteelt, mij daarbij aansluitend bij zijn betoog. Maar moeten we zo langzamerhand niet concluderen dat juist het gedoogbeleid een aanzuigende werking heeft op dit soort plantages en op alle criminaliteit en overlast er omheen, zoals de illegale dump van chemicaliën in natuurgebieden?

In het regeerakkoord staat dat het gehalte werkzame stoffen in softdrugs aan een maximum gebonden wordt. De staatssecretaris van VWS wil drugs met een THC-gehalte boven de 15% op de lijst 1 van de Opiumwet plaatsen, waarmee het dus een harddrug wordt. Daar is een schriftelijk overleg over geweest met een reactie van de staatssecretaris. Per wanneer wil hij deze maatregel invoeren?

Staan we niet voor een fundamentele keus? Is het niet heel veel pappen en nathouden? Er is een verschil tussen voor- en achterdeur. We verbieden iets om vervolgens weer te gedogen. Eigenlijk is iedereen ontevreden en zie je dat gemeenten hun eigen keuzes maken. Waar wil de minister uiteindelijk landen? Is het niet veel heilzamer om echt een keuze voor volksgezondheid en tegen criminaliteit te maken? Misschien kost dat enige tijd, misschien moeten we heel veel stappen in de goede richting zetten, maar nogmaals, wat is zijn einddoel met dit beleid? Pappen en nathouden, of echt handhaven? Onze keus is duidelijk: we bouwen wat ons betreft het gedoogbeleid af en maken we een heldere keuze, tegen drugs.

Mevrouw Berndsen-Jansen (D66): Ik zit nog even te kauwen op wat de heer Segers nu eigenlijk zegt. Zegt hij nu dat de coffeeshops dan maar dicht moeten? Als ze dicht gaan, hoe gaat hij dan de volksgezondheid bewaken? Dan verdwijnt het immers allemaal de illegaliteit in en valt er helemaal niets meer te controleren. Hoe kan ik het nou met elkaar rijmen dat de heer Segers volksgezondheid belangrijk vindt, en tegelijkertijd de coffeeshops wil sluiten?

De heer Segers (ChristenUnie): Wat ik niet kan rijmen is dat je weet dat iets heel ongezond is, en daarvoor vervolgens de deur openzet. Waar wil je landen? Ik wil landen bij verdere inperking van het kwaad. Over het tempo kunnen we verschillen, maar we zijn het erover eens dat het huidige beleid pappen en nathouden is. We hebben allebei onvrede over het verschil tussen voor- en achterdeur. Een gemeente als Roosendaal kiest er helder voor om alle coffeeshops te sluiten, terwijl een gemeente als Nijmegen een andere keuze maakt. Gemeenten staan zelf voor die keuze. Ik zou toe willen naar verdere regulering, waarbij je bij iedere stap kijkt naar de effecten en of je zicht kunt houden op verbetering van de volksgezondheid en indamming van de criminaliteit. Maar laat de richting helder zijn: verdere indamming.

Mevrouw Berndsen-Jansen (D66): Als we het over regulering hebben, hebben we over het goed regelen van de zaken aan de voor- en de achterkant. Maar als de heer Segers consequent is en als zijn doel het sluiten van de coffeeshops is, vraag ik hem of hij stappen wil gaan zetten om de cafés te sluiten. Alcohol en roken staan op nummer 1 en 2 van de lijst van verslavende middelen. Gaat de heer Segers daarin dan consequent stappen zetten?

De heer Segers (ChristenUnie): Ik ben zelf geheelonthouder, maar dat betekent niet dat het eerste glas bier of wijn een-op-een slecht is. Daar kun je op een verstandige manier mee omgaan. Bij roken is elke sigaret een verslechtering van de gezondheid. Daar hebben we stappen in gezet qua verkoop en plekken waar je kunt roken. Verder noem ik de verkoop van alcohol aan jongeren. Dat is aan banden gelegd en teruggedrongen. Ik sluit niet uit dat dat nog veel verder teruggedrongen gaat worden. Je moet iedere keer kijken naar het draagvlak en naar de effecten. Je moet niet als een olifant door de porseleinkast gaan wandelen, maar de richting moet helder zijn. Ik ben daar helder over.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.