André Rouvoet (ChristenUnie): Voorzitter. Dit debat over koopkrachteffecten en de inkomenspositie van chronisch zieken en gehandicapten op minimumniveau is begonnen bij de Algemene politieke beschouwingen, waar wij aan zagen komen dat deze kwetsbare groep door een heleboel maatregelen geraakt zou worden en door die opeenstapeling van maatre-gelen in de problemen zou kunnen komen. Op 18 september heb ik een motie ingediend, waarin werd uitgesproken dat wij moeten voorkomen dat een aantal mensen in een kwetsbare positie door debodem van het sociaal aanvaardbare minimum zakken en dat de  tegemoetko-mingsregeling moest worden uitgebreid, als zou blijken dat deze onvoldoende soelaas zou bieden voor chronisch zieken en gehandicapten ter compensatie van de niet generieke, speciaal voor deze groep geldende, bezuinigingsmaatregelen. De coalitiepartijen CDA, VVD en D66 hebben tegen deze motie gestemd, zodat zij helaas werd verworpen.

Daarna hebben wij puntenwolken, koopkrachtcijfers en inkomensplaatjes gekregen. Uit al die grafieken en statistieken is gebleken dat mensen niet voldoende worden gecompenseerd voor die specifieke maatregelen, die bij hen cumulatief neerslaan. Daarom vinden wij dat er een aanpassing moet plaatsvinden. Het is op zichzelf te waarderen dat wij nu over een aanpassing spreken, hoewel deze gering is. Ik zeg de heer Vendrik na dat dit niet aan deze staatssecretaris is toe te schrijven, omdat wij met hem daar uitvoerig over hebben gesproken bij de behandeling van het belastingplan. Wij hebben toen aangedrongen op een nota van wijziging. De voorgeschiedenis is bekend. Nu werken wij eraan om de negatieve effecten die zich nog meer doen gevoelen dan wij toen konden voorzien, althans gedeeltelijk te herstellen. Het is een ingewikkelde toestand, maar het is wel nodig dat het gebeurt.

Mijn fractie is er bepaald niet van overtuigd, gezien de brief van de minister van SZW van 8 december dat alle maatregelen die nu genomen zijn in samenhang het gewenste resultaat teweegbrengen, namelijk die broodnodige compensatie voor de mensen in de kwetsbare positie. Uit die brief blijkt dat nog altijd 28.000 chronisch zieken en gehandicapten op het minimumniveau en 171.000 chronisch zieken en gehandicapten tussen minimum en modaal er meer dan 1% in koopkracht op achteruit gaan. Daarvan ondervinden in totaal 89.000 mensen zelfs een koopkrachtverlies van meer dan 2%.

Als ik die cijfers op mij laat inwerken, kan ik de tevredenheid van de CDA-fractie absoluut niet plaatsen. Er vindt nu een kleine reparatie plaats, die wij overigens waarderen. Hoe kan mevrouw Van Vroonhoven nu zeggen dat daarmee de problemen zijn opgelost, terwijl wij net de brief van de minister van SZW hebben gekregen, waaruit blijkt dat het koopkrachtverlies voor heel veel mensen meer dan 1% of zelfs meer dan 2% is? Ik kan mij niet voorstellen dat zij hier zegt dat vandaag de problemen zijn opgelost.

Ik vraag mij af hoe dat overkomt bij de mensen die in die categorieën zitten. Wij praten niet alleen over duizendtallen en categorieën, maar over mensen die weten dat zij vanaf 1 januari in de problemen komen. Zij horen dan hier politici van de coalitiefracties zeggen dat zij tevreden zijn, omdat de problemen in het land zijn opgelost. Dat kunnen zij niet volhouden. Wij moeten onderkennen dat wij niet in staat zijn, voldoende compensatie te bieden om de mensen werkelijk uit de problemen te halen en dat komt door de opstelling van de coalitiefracties. Ik vind dat pijnlijk om vast te stellen.

De koninklijke weg is naar de mening van mijn fractie niet het repareren. Wij doen dat wel en werken er ook aan mee, maar de koninklijke weg is, in te grijpen waar de problemen ontstaan zijn en dat is op het terrein van de volksgezondheid waar door pakketverkleiningen en andere maatregelen chronisch zieken en gehandicapten in de problemen zijn gekomen. Daaronder zijn ook heel veel ouderen. Wij zijn voor hen opgekomen bij de behandeling van de begroting voor Volksgezondheid, maar tevergeefs.

Met andere collega’s heb ik de ervaring dat wij met name door de woordvoerders van de coalitiefracties iedere keer naar het volgende debat worden gestuurd om daar de problemen op te lossen. Zo komen wij er echter niet uit. Daarom is het maar goed dat er nu een verzoek ligt om een allesomvattend debat te voeren met de minister-president die daarvoor gezien de eenheid van het kabinetsbeleid een bijzondere verantwoordelijkheid draagt. 

De koninklijke weg loopt ook niet via de bijstand. In deze omstandigheden zal het wel moeten. Daarom staat mijn naam onder een amendement om meer te doen aan reparatie van die bezuinigingen op de bijzondere bijstand. De koninklijke weg is en blijft het terugdraaien van de pakketmaatregelen. Als dat niet lukt en het lukt dus niet, omdat onvoldoende fracties daaraan willen meewerken, dan zul je een krachtiger verbetering van de inkomenspositie moeten bewerkstelligen. Daarom heeft mijn fractie samen met die van de PvdA en GroenLinks diverse amendementen ingediend bij de begrotingsbehandeling voor VWS en SZW. Uit de berekeningen van het ministerie van SZW zelf blijkt dat daardoor een veel duidelijker en meer substantiële verbetering van de koopkrachtpositie wordt bereikt.

Kortheidshalve sluit ik mij aan bij de woorden van waardering die anderen hebben gesproken over de snelheid waarmee gehandeld is om deze reparatie aan te brengen. Wij waarderen de opstelling van de staatssecretaris van Financiën en zijn ambtenaren, zodat deze novelle vandaag hier behandeld kan worden. Zou het niet voor de hand liggen om de contributies voor patiëntenverenigingen onder de regeling te brengen? Naar mijn mening zou dat moeten gebeuren. Ik begrijp uit de nota naar aanleiding van het verslag die wij twee uur geleden ontvingen dat die niet onder de regeling vallen.

Het gaat mij in het bijzonder om de gespecialiseerde patiëntenverenigingen waar chro-nisch zieken en gehandicapten echt op aangewezen zijn om praktische hulp, voorlichting en op hun situatie toegesneden informatie te kunnen krijgen. Daarom heb ik een amendement ingediend onder stuk nr. 10 dat ertoe strekt de contributies voor de gespecialiseerde patiënten-verenigingen wel onder deze regeling te brengen, zodat zij meelopen in de specifieke uitgaven. Ik heb begrepen dat dit een beslag oplevert van ongeveer 5 mln euro. De dekking heb ik gezocht in een minimale verhoging van het tarief van de vierde schijf met 0,03%. Op die manier moet dat mogelijk zijn. 

De fractie van de ChristenUnie heeft in het verslag dat gisteren werd ingediend, gevraagd naar de verzilveringsproblematiek. Het is inderdaad een verbetering dat de tegemoetkomingsregeling ook voor de belastingaanslag over 2003 geldt, maar dat neemt niet weg dat de bezuinigingsmaatregelen die 1 januari aanstaande ingaan extra problemen creëren voor grote groepen chronisch zieken en gehandicapten. De eigen bijdragen gaan omhoog, het ziekenfondspakket wordt verkleind en deze mensen moeten zelf gaan betalen voor zittend ziekenvervoer, als de Kamer daar komende dinsdag bij de stemmingen niet anders over besluit. Onze vraag was of dit de mensen niet geweldig in problemen brengt. Kunnen zij dan al aankloppen bij de gemeente? Door de manier waarop wij dit behandelen, is die samenhang voor mij volstrekt onduidelijk. Hoe groot zou de groep zijn die vanaf 1 januari in financie¨ le problemen komt? De maatregelen gaan dan immers al in, maar de tegemoetkomingsregeling kan nog niet direct verzilverd worden. Ik neem aan dat wij het in ieder geval over de eerste vier maanden van 2004 hebben. Ik schat in dat dit ongeveer tot de zomer zal duren, als het niet langer is. Kan de staatssecretaris nog op dat punt ingaan tijdens dit debat?

 

Dan ga ik in op de inkomenseffecten van deze specifieke belastingmaatregel. De oude vermenigvuldigingsfactor gold voor alle buitengewone uitgaven en lag ná de drempel van 11,2%. Het vervallen daarvan is een nadeel voor mensen met weinig specifieke uitgaven. Dat liet de staatssecretaris al weten in zijn brief bij de zesde nota van wijziging op het belasting-plan. Dat geldt ook voor chronisch zieken, die en ouderenforfait of een Arbeidsongeschikt-heidsforfait hebben, dus in tegenstelling tot het chronischziekenforfait. Om dat negatieve effect wat te verzachten stel ik voor om de vermenigvuldigingsfactor, waar wij een aantal keren uitvoerig over gesproken hebben, wel te verhogen. Die factor is in mijn amendement, dat inmiddels is rondgedeeld, verhoogd tot 2,0. Het wordt dus verhoogd van 65% tot 200. De dekking heb ik gezocht in de solidariteitsheffing op de hogere inkomens, door het tarief van de vierde schijf op 52,4% te stellen. Als beide amendementen worden aangenomen, wat ik natuurlijk zeer hoop en waar ik zelfs op reken, moet die verhoging cumulatief doorwerken in het tarief van de vierde schijf, dus zowel de 0,03% als de 0,4%. Dan komt het tarief in de hoogste schijf in totaal op 52,43%. Ik heb tijdens de voorbereidingen vannacht zo snel niet kunnen doorgronden hoe ik dat in mijn amendement tot uitdrukking moest brengen, maar ik reken wat dat betreft ook op de assistentie van de medewerkers van de Kamer en de griffie, zoals wij dat gewend zijn.

Ten slotte past het ook mij in deze hectische dagen om de ambtenaren van het ministerie van Financiën te danken voor de assistentie die zij hebben verleend bij het opstellen van de amendementen. Er is vaker contact tussen fracties en departementen bij de technische voorbereiding van amendementen. Zeker gezien de tijdsdruk die er toch al was bij de voorbereiding van deze novelle heb ik het buitengewoon op prijs gesteld dat deze assistentie verleend kon worden.