Dinsdag was ik weer in de Nieuwe Kerk in Delft. Anderhalf jaar geleden was ik er ook. Toen om de uitvaartdienst van Prins Claus mee te maken, nu om de uitvaartdienst van Prinses Juliana bij te wonen. Toen werd tijdens de uitvaart het lot van het kabinet Balkenende I bezegeld, nu verliep de dag – gelukkig – waardig. 

 

In de vroege ochtend van zaterdag 20 maart overleed Prinses Juliana. Ik had het droevige nieuws nog niet vernomen toen ik mijn zoontje naar voetballen bracht. Maar toen ik op de autoradio op Radio 1 en Radio 2 klassieke muziek aantrof, was het duidelijk dat er iets bjizonders was gebeurd. De rest van de ochtend was ik aan de televisie gekluisterd.

Als vanzelf zocht ik naar mijn herinneringen aan Koningin Juliana. Ik heb haar nooit persoonlijk ontmoet: mijn politieke ‘loopbaan’ begon ruim na haar troonsafstand in 1980. Natuurlijk herinner ik me wel de beelden van ‘onze Koningin’, niet in de laatste plaats van het jaarlijkse défilé op Koninginnedag. Als klein ventje keek ik met m’n ouders naar de feestelijkheden in de tuin van Paleis Soestdijk. Ik zie nog de bezorgde blik van Juliana als er weer een groep kleine meisjes na hun bliksembezoekje aan Hare Majesteit achteruit de bordestrap afdaalde. Zij vond dat overduidelijk niets, maar het was protocol en daar kon zélfs de koningin ter plekke weinig aan veranderen. Pas later begreep ik dat ze dit gebruik wel uit het protocol heeft laten schrappen.

 

Van een fractievoorzitter in de Tweede Kamer wordt zo’n dag van allerlei kanten een reactie verwacht, dus ik belde mijn voorlichter uit z’n bed. Samen hebben we in een persbericht onder woorden proberen te brengen wat het overlijden van ons voormalige staatshoofd voor ons en de mensen die we mogen vertegenwoordigen betekent. We waren het er gauw over eens: in Juliana verliezen we een Koningin van het volk, een majesteit die een gewone mevrouw wilde zijn, om het in haar eigen woorden te zeggen. Zij was ongelukkig met het protocol en wilde niets weten van een volgens haar onnodige afstand tussen staatshoofd en onderdanen – dat woord schrapte zij uit haar woordenboek. Tezamen met mijn herinneringen aan het défilé heb ik dit ook voor de microfoons van diverse radioprogramma’s naar voren gebracht.

 

Uit het oog, uit het hart, luidt het gezegde. Dat geldt niet van Juliana. Tijdens haar koningschap is er een bijzondere band gegroeid tussen de koningin en het volk. Dat bleek in de jaren na haar troonsafstand, toen velen op 30 april nog een bloemengroet bezorgden aan de poorten van Paleis Soestdijk. Tot vorig jaar toe. Maar dat bleek ook in de afgelopen dagen. Niet minder dan 50.000 Nederlanders hebben in Paleis Noordeinde persoonlijk afscheid genomen van de voormalige vorstin. Na het overlijden van Prins Claus was dat ook het geval. Deze en andere  blijken van medeleven onderstrepen de bijzondere band tussen het Huis van Oranje en de Nederlanders. Het waren beslist niet alleen mensen van de oudere generaties die zich zeer getroffen toonden door haar overlijden…

 

Afgelopen dinsdag is het lichaam van Juliana na een plechtige uitvaartdienst in de grafkelder van de Nieuwe Kerk in Delft geplaatst. Vorige week vroegen verslaggevers van het Nederlands Dagblad en Reformatorisch Dagblad mij in koor of we nog hadden overwogen om niet naar de uitvaartdienst te gaan. Omdat een remonstrantse en vrouwelijke predikant de dienst leidde. Nee, dat hebben we niet. Geen moment. Als ik als lid van de Tweede Kamer word uitgenodigd om de uitvaart van een voormalig staatshoofd mee te maken, vind ik het ongepast om je een oordeel aan te meten over de invulling van de uitvaartdienst. En als massaal het ‘U zij de glorie, opgestane Heer’ klinkt, ervaar ik dat als een grote zegen!

 

Het lichaam van onze voormalige vorstin rust nu – temidden van haar voorvaderen, die zo’n belangrijke rol speelden in de geschiedenis van ons land – tot op de jongste dag.

 

André Rouvoet