Vrijdag 20 oktober

Gisteravond vertrokken we met het vliegtuig richting Kenia. Rond half 10 vlogen we weg van Schiphol. Vanmorgen om half 7 Nederlandse tijd (half 8 lokale tijd) kwamen we aan. Inmiddels is het bijna 9 uur 's morgens. Ik moet tot half 11 wachten tot ik mijn kamer in kan, dus kan vast mijn eerste verslagje schrijven. De computer waar ik achter zit is echter dusdanig traag, dat ik de foto's niet mee kan sturen. Die hoop ik eind van de middag of vanavond vanaf een snellere computer te sturen.

De reis is voorspoedig verlopen. Ik zit nu in een Room Katholiek guesthouse midden in Nairobi. De meeste activiteiten zullen wij hier hebben, omdat alles goed bereisbaar is. Van de week worden we echter ook een keer door een vliegtuigje van de MAF (een zendingsorganisatie die aangesloten is bij PRISMA) over gevlogen naar een meer ruaal gebied, om te zien hoe de mensen daar leven. Vanmiddag gaan we een film bekijken en een kleine krottenwijk bezoeken. Aanstaande maandag zullen wij enkele mensen uit de film die we straks krijgen gaan ontmoeten.

Verder laat ik het allemaal maar rustig over me heen komen. Omdat ik sinds gisterochtend half 8 al op ben (heb vannacht in het vliegtuig getest of je ondanks dat je slaappillen neemt wakker kunt blijven: dat is me op 1 uur na gelukt ;-)), hoop ik snel mijn kamer in te kunnen om even te douchen en me te scheren. Daarna ga ik vast de omgeving van ons guesthouse verkennen. Straks om 13.00 uur (bij jullie dus 12.00) begint dan het programma.

Verder heb ik al geleerd dat iedereen hier begint met "Hi! How are you?" te zeggen, ook als degene tegen wie ze praten een blanke Hollander met krullen en een veelal opgestoken duim is. De mensen zijn hier dus erg hartelijk. Verder rijden de auto's links, mag je links en rechts inhalen en hangt overal waar je kijkt een foto van de president aan de muur. De bomen en het landschap lijken tot nu toe op die uit de Lion King en de eerste advertenties voor Cala Cola heb ik al gezien. Nu Heineken nog..

Bekijk de foto's van Rogier en bekijk ook het videoverslag.

---

Maandag 23 oktober

Vandaag ga ik naar meest bekende sloppenwijk van Nairobi. Vanmorgen bezoeken we eerst het kantoor van Trans World Radio. Zij nemens ons daarna mee naar de sloppenwijk Kibera. Vanmiddag ga ik ongezeer drie uur lang op stap met een jongere die HIV positief is. Hij of zij laat mij zijn of haar huis, familie, etc. zien. Ik ben erg benieuwd. Het zal een pittige dag worden, waarin ik hard geconfronteerd zal worden met de ziekte aids en de armoede hier.

Gister hebben we een onderwijs-dag gehad. Het project "peer-education"  werd ons uitgelegd en maakte veel indruk op ons. Peer education houd in dat jongeren elkaar les geven over aids en elkaar aanmoedigen om geen sex voor het huwelijk te hebben. Soms zijn hele dorpen weggevaagd door aids. De verhalen van die weeskinderen zijn echt heftig. Toch zijn het ook ontzettend vrolijke kinderen. Ze hebben mij gister een Afrikaanse dans geleerd, maar ze vonden dat ik maar een beetje een stijve vent was. Toen ik een hand balonnen uitdeelde vonden ze dat ineens niet meer erg (ze vroegen gelijk waar het logo met die drie poppetjes op de ballonnen voor stond: het waren christenunie ballonnen uit de gemeenteraadsverkiezingen).

Voor de mensen de de filmpjes gezien hebben: de douche is nog steeds koud...

---

Woensdag 25 oktober

Vandaag was een echte uitslaapdag. We werden pas om 8 uur aan het ontbijt verwacht. Opnieuw was er de keuze tussen bruin brood met jam, geroosterd brood met ei of maagvullende brinta. Buiten is het gedaan met de onze rust. Een krioelende massa lopende mensen op straat en overvolle bussen. Vandaag dragen we niet echt bij aan het milieu van Nairobi. Uit een van onze auto's komt bij elke druk op het gaspedaal een zwarte rookwolk. Echt opvallen doet het niet, kwam het eigenlijk wel uit onze auto?

Hurlington Medicare Plaza
Deze morgen is vooral medisch ingekleurd. Allereerst hebben we een vrouwenziekenhuis (Hurlington Medicare  Plaza) bezocht. Al snel werd duidelijk dat het een ziekenhuis voor de beter gesitueerden was. Een dag in een ziekenzaal kost bijvoorbeeld 2500 shilling (25 euro), terwijl voor een 'privekamer' 8000 shilling werd gevraagd. Onbetaalbaar voor de gemiddelde Keniaan dus.

Het ziekenhuis verstrekt gratis ARV's (Anti RetroVirals) aan vrouwen, die zijn verkracht. Ze moeten dan wel binnen 72 uur naar het ziekenhuis komen. Dan kan de eventuele HIV-besmetting worden voorkomen. Mensen op het platteland worden hiermee voor een probleem gesteld. Hoe kunnen zij namelijk het ziekenhuis op tijd bereiken? Maandelijks worden zo'n 250 mensen behandeld. Per jaar dus 3000, per 10 jaar 30.000. De jongste was een baby van slechts 5 maanden. Verkracht door haar vader. De oudste was een vrouw van 86 jaar. Zo'n 40 % van de slachtoffers is kind. Het zijn kille cijfers. Maar wat een leed zit erachter...
We hebben nog even gesproken over het probleem dat vrouwen hun verkrachting niet durven te vertellen tegen hun mannen. Dit is een groot probleem omdat besmettingsgevaar tijdens de ARV-therapie mogelijk is. Dit betekent dat de vrouw de man kan besmetten (en andersom), mits men een condoom gebruikt. Om allerlei redenen willen mannen geen condoom gebruiken, zodat infectie op de loer ligt. Soms zie je dan dat vrouwen naar hun ouders gaan of met allerlei smoesjes proberen onder het seksuele contact uit te komen. De volgende dag lazen we in een Keniaanse krant een artikel dat 20 mannen 9 vrouwen in de leeftijd van 15 tot 57 jaar hadden verkracht. In een persconferentie werd melding gemaakt van een schrikbarende toename van het aantal verkrachtingen. De vrouwen moesten overigens 25 kilometer lopen voordat ze in het ziekenhuis geholpen konden worden. Met deze gebeurtenis op een paar kilometer afstand van ons verblijf, komt alles wel heel dichtbij.

Liverpool VCT
De volgende bestemming was het Liverpool Voluntary Counselling & Testing, een organisatie die voornamelijk mensen traint om in de VCT's hun werk te kunnen doen. Het gebouw, de folders, de werkzaamheden; het zag er professioneel uit. De vraag is wel of deze VCT wel laagdrempelig genoeg is, zodat de armere mensen uit de stad ook binnen durven stappen. Uit het gesprek met Joseph, (hoofd van deze VCT) bleek dan ook dat er veel internationale geldstromen naar Liverpool stromen. De organisatie is trouwens gestart als VCT-centrum en later uitgegroeid tot een trainingscentrum waarin meer dan 200 personen werken.

De tegenstelling met het eenvoudige VCT centrum in de sloppenwijk dat we zaterdag bezochten was groot. De vraag is natuurlijk waar de mensen het meest bij geholpen zijn. Een prachtige, professionele VCT of een laagdrempelige en eenvoudige VCT in een bouwvallig hokje?

Het was opvallend dat de beschikbaarheid van ARV volgens Joseph geen probleem is. Er zijn wel genoeg medicijnen beschikbaar, maar er is een tekort aann gekwalificeerd personeel. Ook de informatievoorziening naar de bevolking toe kan volgens hem beter. Ik vraag me wel af of er niet meer redenen zijn, waarom mensen niet aan deze ARV kunnen komen. Toen we in Kibera rondliepen, hebben we heel wat jongeren gesproken die geen ARV-tabletten slikken.

Nederlandse ambassade

Door een lobby-actie van Ellen hebben we een bezoek kunnen brengen aan de Nederlandse ambassade in Nairobi. Terwijl Walter en Rogier van het logo van de onze eigen ambassade een foto wilden maken, werden ze gelijk door de security op de vingers getikt. Zeer gedwee werden alle camera's  in de rugzak gestopt en werden we door de security het prachtige gebouw naar binnen geloodst. Een aardig gesprek gehad met de heer Bauer. Hij was juist bezig met het in gang zetten van een project voor aidswezen. Dit als gevolg van een aangenomen motie van Kees van der Staaij (SGP) en Tineke Huizinga (CU) in december 2005. Aardig om in Nairobi te horen dat er concreet gestalte wordt gegeven aan de uitvoering van deze motie... Tegen alle verkeersregels in zwichtte Ellen voor het verzoek van Walter en Rogier om - heel stoer - de terugweg op het dak van de landcruiser mee te maken. Ellen trekt zich niets van de jongens aan en scheurt (zoals gewoonlijk) over hobbels, in gaten en door bochten. Omdat Ellen de politie probeert te ontwijken, nemen we een sluiproute, waarna we uiteraard de weg kwijtraken.

Roger Sharland

In de tweede helft van de middag hield Roger Sharland een erg interessante lezing in de tuin van Rosa Mystica. Hij nam ons mee in de vraag wat de beste strategie voor de kerk in Afrika is. De kerk moet volgens hem niet doen waar seculiere organisaties ook goed (of beter) in zijn, maar juist proberen haar potentieel te versterken in plaats van het bestrijden van je zwakke punten. Vanuit de eerste christengemeenten gaf hij concrete voorbeelden, hoe de kerk haar potentie kan verwezenlijken. In sommige (oorlogs)situaties is de kerk de enige structuur die nog overeind staat, zoals bijvoorbeeld in Zuid-Sudan. Een enorme uitdaging voor de kerk dus. Ook heeft de kerk via vrouwen- en jeugdgroepen een belangrijk instrument in handen om de armoede en de aidsproblematiek te bestrijden. Vooral in de Afrikaanse setting, waar de mannen ondervertegenwoordigd en slecht georganiseerd zijn. Een ander - bijzonder interessant - aspect was dat Roger ons wees op de mogelijkheid van natuurlijke medicijnen. Deze medicijnen zijn net zo effectief, zijn in een lokale omgeving beter verkrijgbaar en bovendien veel goedkoper. De medicijnen kunnen bijvoorbeeld worden gemaakt van de planten Moringa, Roselle en Artemisia. Duidelijk werd dat de Bijbel hele praktische lessen geeft. Roger liet ons zien dat Gods Woord op heel wat plaatsen spreekt over het gebruik van (natuurlijke) medicijnen. Dit wordt, mijns inziens, nog weleens door kerken in Nederland over het hoofd gezien.   Deze inleiding was een voorzet op de dag van morgen, waarbij we naar Kisumu hopen te gaan.

---

Donderdag 26 oktober

Vandaag zijn we met een vliegtuig van de MAF naar Kisumu gevlogen. Vanuit het vliegtuig keken wij uit op Kibera, prachtige natuurgebieden en het Victoriameer. Eenmaal in Kisumu aangekomen warden we door “matatoos” (locale busjes) naar onze bestemming gebracht: het dorpjev Orongo Dit dorp is enkele jaren geleden getroffen door een enorm hoog sterftegetal: de helft van de inwoners stierf aan de gevolgen van AIDS.

Doordat de mannen wegtrokken (zij vonden elders een nieuwe, jonge vrouw) bestaat het dorp uit weduwen en wezen: veel weduwen hebben naast hun eigen kinderen ook enkele weeskinderen in hun huis. Tijdens de thee luisterden we naar verschillende getuigenissen. Vrouwen vertelden ons hoe ze dwars tegen de culturele verplichtingen in weigerden om met hun zwager te trouwen, nadat hun man was overleden. Normaal gesproken worden vrouwen namelijk gezien als bezit van de familie van de man, wanneer de man is overleden: De bezittingen worden afgenomen en de vrouw wordt gedwongen met haar zwager te trouwen. Het is goed om te zien hoe deze vrouwen hierdoor uiteindelijk toch respect afdwingen bij hun voormalige schoonfamilie.

We bezoeken de weduwen thuis, worden uitgebreid voorgelicht over het programma dat daar loopt (daarover later meer) en proeven de verschillende natuurlijke medicijnen/middelen. Roger, een Engelsman, heeft de dames geholpen gezonder te leven door ze te leren hoe ze gebruik kunnen maken van producten die in de regio van Kisumu groeien. Hierdoor hoeven de vrouwen minder te kopen. Op deze manier wordt armoede tegen gegaan, zonder dat er geld gegeven wordt. We proeven van een kruidenthee en drinken een glas extreem-gezonde porrage.

Het programma bestaat uit een combinatie van bewustwording (onder andere door jongerenprojecten met sport), “positive living” door verandering van levensstijl en een zeer pragmatische aanpak om mensen zelfstandig te maken, en uit onderwijs. Wij krijgen alles van het project te zien en kopen vervolgens het winkeltje zo goed als leeg. Twee westerse dames, te weten Ellen (prisma) en Helene (vriendin van Ellen) hadden in de tijd dat wij weg waren de winkel nog wat commercieler ingericht: zakjes thee waren niet meer los te koop, maar per twee verpakt in een mandje. Op deze manier verkochten de vrouwen ineens rond de 10 mandjes, terwijl ze er normaal nooit een verkopen. Het was goed om te zien hoe een dorp, waarvan 60% van de inwoners aan AIDS lijdt, op een eenvoudige manier probeert de draad weer op te pakken en thuiszorg verleent op dorpsniveau. Het is echter onvoorstelbaar dat de meeste van deze dames binnen 15 jaar zal overlijden.

Na het bezoek vlogen we terug met het toestel van MAF. ’s Avonds gingen enkelen van ons naar de bioscoop. We kregen een cultuurshock op het moment dat de hele zaal opstond om te luisteren naar het volkslied: dat wordt voorafgaande aan iedere film afgespeeld. De rest van de groep ontfermde zich over het versturen van foto’s en verslagen naar de website van Prisma. Ondanks een goedbedoelde poging om vroeg naar bed te gaan, lagen de meesten van ons pas laat op bed. En dat terwijl we vrijdag al om 05.30uur moeten vertrekken...

---

Zaterdag 28 oktober

Vanmorgen zaten we keurig om 07.00uur aan het ontbijt, om rond 8 uur te vertrekken naar het vliegveld. Om 11.05 vertrok het vliegtuig naar Amsterdam. Het toestel vertrok echter zonder ons: er waren 30 stoelen teveel ingeboekt. Na 6 uur lang wachten op het vliegveld werden we per bus naar ons vijf-sterren hotel gebracht: zwambad, sauna, uitgebreide bufetten en een Afrikaanse overvloed aan personeel. Een enorm contrast met Kibera en andere plaatsen die we bezochten dus.

Ondanks dat het vervelend is dat we nu een dag later thuis komen (Gert 2 dagen in verband met het vliegen op zondag: Gert vliegt liever maandag), zijn we blij met het zeer luxe hotel waar we verblijven. Over 20 minuten gaan we eten, en wat we vanavond gaan doen weten we nog niet. Gert, Janneke en ik (de PJO's) zullen vast een begin maken aan een opinie artikel dat we volgende week naar dagblad Trouw willen sturen. Verder zullen we waarschijnlijk gezellig napraten aan de bar en vroeg naar bed gaan. Morgen om 05.30 uur hebben we onze "wake up call". Om 07.00 uur worden we door een taxi van het vliegveld opgehaald en om 11.35 uur vliegen we (dat wordt dus weer 4 uur wachten op het vliegveld...). Als alles morgen goed gaat hopen wij om 18.30 uur nieuwe Hollandse tijd aan te komen.

Rogier