In de verkiezingscampagne is er tot nu toe nauwelijks aandacht voor integratie en vreemdelingenbeleid. Dit is een opvallend en grof schandaal. Na de Fortuyn revolte is integratie kennelijk niet belangrijk meer en  zijn we met het harde beleid van Rita Verdonk verlost van alle vreemdelingen. Blijkbaar is het financiële “zoet” dat nu gaat komen belangrijker dan het leed en de pijn van de duizenden vreemdelingen aan de grens:we vinden geld en macht belangrijker dan mensen.

Natuurlijk zijn alle materiële zaken  heel belangrijk. De AOW, hypotheekrente en de koopkrachtontwikkeling bepalen voor een groot deel onze financiële positie in de toekomst. Het is ook volstrekt legitiem dat deze zaken deel uitmaken van de strijd om de kiezer. Echter, deze dingen mogen nooit belangrijker worden dan zaken die ménsen aangaan. Ook vreemdelingen vallen onder deze categorie. We zijn de vreemdeling verschuldigd dat we menswaardig met ze omgaan. Dat gebeurt nu niet. Nederland heeft geen menswaardig vreemdelingenbeleid, en de minister die daar verantwoordelijk voor is werd er nog populair mee ook.

Balkenende II is gevallen op een individuele vreemdelingenkwestie. In Balkenende III traden  twee ministers af, omdat Nederland niet in staat was de vluchtelingen die ze gevangen genomen had te beschermen. Het vreemdelingenbeleid verdient aandacht, vele malen meer aandacht dan het nu krijgt.
Duidelijke regelgeving en correcte handhaving zijn belangrijk. Ze moeten er juist voor zorgen dat de doorloop goed is. En dat het systeem er voor zorgt dat de hulbehoevenden een echte kans krijgen. De Nederlandse overhied is daar wel mee bezig. Veel meer gevallen worden individueel onderzocht, dat moeten we blijven nastreven.

De Nederlandse regering zegt ruimte te willen geven aan religieuze, culturele en etnische verschillen. Respect en tolerantie zijn daarbij de middelen tegen discriminatie. Zo kunnen we de samenhang in de samenleving behouden.

Dit zijn mooie woorden. Mooie idealen. Het is alleen pijnlijk dat deze mooie woorden nooit praktijk zijn geworden: bovenstaande wordt van vreemdelingen verwacht. Hoe kunnen we ooit van vreemdelingen verwachten dat ze tolerant en respectvol zijn als we het zelf niet zijn? Als de Nederlandse staat ervan uitgaat dat vreemdelingen lui zijn en niet willen integreren, dan is dat niet menswaardig. Het zou zelfs discrimenerend zijn. Als Rita Verdonk populair wordt met haar beleid. Als de vreemdeling niet meer welkom is, dan is er iets goed mis.

Daar moeten we dus iets aan doen. Het kan niet zo zijn dat er mensen zijn die meer dan zeven jaar moeten wachten op een  definitief oordeel of ze kunnen blijven of niet. Het is bizar dat mensen teruggestuurd kunnen worden, omdat wij nog niet erkend hebben dat ze gevaar kunnen lopen. Daarom moeten wij eerst uitsluiten dat deze mensen zonder gevaar kunnen terugkeren en niet terugsturen zolang wij nog niet hebben vastgesteld dat ze gevaar lopen. Daar is ook al menig debat over gevoerd in de Tweede Kamer. En daar moeten we ook in de verkiezingstijd aandacht aan besteden. Niet om zetels te winnen, maar vanwege onze plicht naar deze mensen toe.
Daarom ook moet de tijd dat een asielzoeker in onzekerheid zit over zijn asiel aanvraag verkort worden van vijf naar drie jaar.

En natuurlijk is het noodzakelijk dat er strenge regels moeten komen. En dat het beleid wat uitgezet wordt nageleefd wordt. Wat dat betreft had Nederland aan Verdonk een goede. Maar dat betekent ook dat je bij de uitvoering van het beleid je altijd moet blijven afvragen, wat de doelstelling van het beleid is. Voortdurend blijven afvragen wat de geest van de wet is. Dat doet niet alleen een rechter dat moet in de politiek ook. En als zoals nu blijkt dat de geest van de wet wel goed is, maar de uitwerking van het beleid onrechtvaardig is; Dan moet je daarover in debat gaan en het beleid zo aanpassen dat het rechtvaardig en bovenal menswaardig is.

Uitgangspunten moeten  dus zijn, dat we strenge regelgeving blijven toepassen. Duidelijke toeganseisen en korte en duidelijke procedures. De overheid moet zeker weten dat iemand veilig kan terugkeren, voordat ze asielzoekers terug stuurt. Is die zekerheid er niet, dan moet daar zo snel mogelijk duidelijkheid over gegeven worden. Als mensen veilig kunnen terugkeren en geen recht hebben om in Nederland te blijven, moeten ze direct terug. Verdwijnen in de illegaliteit mag geen optie zijn en de overheid moet daar sterk tegen optreden. Een illegaal is echter geen moordenaar, hij of zij verdient geen straf, maar toekomstperspectief.  Nederland moet een land zijn dat veiligheid biedt voor de mensen die het nodig hebben en mensen die niet mogen blijven direct duidelijkheid verschaft.

Kortom wij horen het debat over vreemdelingen blijven aan te gaan en daarbij rechtvaardig, menswaardig en te handelen naar de geest van het beleid.

Rogier Havelaar is voorzitter van PerspectieF, ChristenUnie-jongeren. Dit artikel verscheen op 11 oktober in Centraal Weekblad.