Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Voorzitter. Het is alweer bijna twee maanden geleden dat de eilanden Curaçao en Sint Maarten de felbegeerde autonome status kregen. Het proces ging niet zonder slag of stoot en we zijn er nog niet. De landen Curaçao en Sint Maarten hebben een aantal jaren de tijd gekregen om toe te werken naar volwassen, autonome landen. Het gaat om een uniek proces, soms komen we erachter dat er zaken over het hoofd zijn gezien. Een daarvan is het feit dat mensen die na 10 oktober jongstleden met vakantie gaan, of nog Antilliaans geld in bezit hebben van een eerdere vakantie, dit geld niet meer in Nederland kunnen omwisselen. Ik heb hierover Kamervragen gesteld en dank de minister van Financiën voor de antwoorden. De minister zegt dat hij bereid is om de Nederlandsche Bank te vragen of, mede in verband met de invoering van de Amerikaanse dollar in de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba, in Nederland behoefte bestaat aan een tijdelijke voorziening, waar reizigers naar de Caribische delen van het Koninkrijk terechtkunnen voor de verkoop van hun Nederlands-Antilliaanse gulden. Ik dank de minister voor zijn toezegging, maar vind dat hij daarin nog te voorzichtig is.

Kan de minister verzekeren dat die tijdelijke voorziening er gewoon komt? Anders overweeg ik een motie op dit punt. Op welke termijn zal de Kamer hierover worden geïnformeerd?

            De landen Sint-Maarten en Curaçao zijn volop bezig om uitvoering te geven aan de verbeterplannen. Door de schuldsanering moet het mogelijk zijn om door de vrijgevallen rentelast meer te investeren in bijvoorbeeld kwaliteit van het onderwijs en armoedebestrijding. Verder komen hierdoor de samenwerkingsgelden in 2012 te vervallen en loopt de investering in SEI-projecten aan het eind van dit jaar af. Kan de minister al zeggen of er sprake is van eventuele onderbenutting van de SEI-gelden? Kan de minister toezeggen dat hij bij de voorjaarsnota volgend jaar de evaluatie hiervan beschikbaar heeft?

            Vanuit het Antillianenprogramma zijn er afspraken gemaakt over de ondersteuning van de wijkenaanpak op Curaçao. Zal deze ondersteuning in 2011 worden voortgezet?

            Aruba staat aan de vooravond van 25 jaar status aparte. Zoals ik vaker heb gezegd, is de manier waarop bevolking en bestuurders hebben samengewerkt om deze mijlpaal te halen, een compliment waard. Aruba verkeert momenteel wel in zwaar weer, onder andere door de economische crisis en de gevolgen van bepaalde politieke keuzes. Het is toe te juichen dat de regering van Aruba het IMF om advies heeft gevraagd en uitvoering geeft aan de verschillende adviezen. Het nieuwe kabinet aldaar is daadkrachtig aan de slag gegaan om het begrotingstekort zo snel mogelijk te dichten. In een gesprek met de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties gaf de minister-president van Aruba, de heer Eman, aan dat Aruba graag het voortouw wil nemen om de delen van het Koninkrijk bij elkaar te brengen. Herstel van de verhoudingen binnen het Koninkrijk is namelijk echt nodig. Op welke manier zal dit gebaar een plaats krijgen in de toekomstvisie op het Koninkrijk?

            Daarnaast bleek de premier van Aruba erin geïnteresseerd om bepaalde consensus-rijkswetten ook op Aruba van toepassing te laten worden. Is de minister hierover in overleg met de regering van Aruba? De landen in het Caraïbisch gebied worden geconfronteerd met nieuwe uitdagingen zoals terrorismebestrijding, waarvoor zij moeten voldoen aan internationale richtlijnen, onder andere door het opzetten van de infrastructuur voor terrorismebestrijding. Deze eisen leggen de landen een disproportionele internationale verplichting op waaraan ze niet kunnen voldoen omdat ze bijvoorbeeld de expertise niet in huis hebben. De premier van Aruba opperde het idee om een solidariteitssamenwerkingsmodel te ontwikkelen. Hij stelde voor om zulke uitdagingen door de landen van het Koninkrijk samen te laten dragen. Wat vindt de minister van dit idee?

            De vaste commissie voor Koninkrijksrelaties heeft een brief van de minister gevraagd over de ingezette noodhulp op Curaçao in verband met orkaan Tomas. Die brief heeft de Kamer gisteren ontvangen. Kan ik uit deze brief opmaken dat de noodhulp alleen heeft bestaan uit hulp van militairen? De minister kan niet aangeven hoe groot de schade is. Verzekeraars op de eilanden schatten de schade op ongeveer 200 mln., waarvan waarschijnlijk de helft zal worden gedekt door de verzekeringen. Overweegt de minister via een hulporganisatie financiële hulp te verstrekken aan gedupeerden van de orkaan?

            Tot slot: de BES-eilanden vallen nu onder het openbaar bestuur van Nederland. In die zin ben ik het helemaal met de heer Van Bochove eens dat de minister hier in principe over gaat en het een en ander coördineert. Daarnaast heb ik nog een opmerking over het personenverkeer. Ik heb vandaag de hele dag horen spreken over wederkerigheid. Vindt de minister ook dat wederkerigheid is gebaseerd op vrijwilligheid? Als dat zo is, heeft de PVV een wassen neus binnengehaald. In het verleden hebben de eilanden namelijk al aangegeven dat ze hier niet op zitten te wachten.

De heer Van Raak (SP): We hebben de afgelopen tijd heel veel energie gestoken in nieuwe staatkundige verhoudingen. We hebben heel veel wetten aangenomen en afspraken gemaakt. We hebben heel veel geld geïnvesteerd in schuldsanering. Vanaf de allereerste dag dat we nieuwe landen hebben, houden bestuurders zich niet aan de afspraken. Dat geldt op Curaçao bijvoorbeeld voor het antecedentenonderzoek en op Sint-Maarten voor het opnieuw maken van schulden. Ik ben oprecht op zoek naar een verklaring. Hoe komt het dat met bestuurders op Curaçao en Sint-Maarten geen afspraken zijn te maken? Hoe komt het dat ze de eerste dag al gaan freewheelen en hun eigen gang gaan, zonder zich ergens iets van aan te trekken? Heeft mevrouw Ortega daar misschien een verklaring voor?

Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): De heer Van Raak stelt mij vragen waarop ik geen antwoord kan geven. Als hij een antwoord wil, dan moet hij bij de bestuurders van de eilanden zijn. Zij kunnen aangeven wat er precies aan de hand is. Ik heb de heer Van Raak horen zeggen dat er op 11-10 al een en ander aan de hand was. Ik hoor graag van hem wat er aan de hand was op 11-10.

De heer Van Raak (SP): Misschien was het 12-10. Ik heb twee voorbeelden genoemd: het onderzoek naar de ministers op Curaçao, wat vakkundig buiten werking is gesteld, en de nieuwe regering op Sint-Maarten die zegt dat weliswaar de schulden gesaneerd zijn maar er de komende jaren nog heel veel schulden moeten worden gemaakt. Dat zijn twee willekeurige voorbeelden van een lijst die oneindig lang is. Wat moeten wij hier nu mee? Heeft de ChristenUnie, terugkijkend, niet ook het idee dat het goedkeuren van dat Statuut wat naïef is geweest?

Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Nee hoor, de fractie van de ChristenUnie staat nog steeds achter die politieke keuze. Op een gegeven moment hebben wij in de Kamer aangegeven dat er sprake zou zijn van verbeterplannen. De eilanden, de autonome landen, krijgen gewoon de mogelijkheid om te werken aan een volwassen autonome status. Ik wacht gewoon die periode af. Wij hebben met elkaar afgesproken dat de Kamer daarover tussentijds geïnformeerd wordt. Ik houd de minister daaraan.