Het is bijna kerst. De bekende en minder bekende kerstliederen klinken in de winkels. Ik behoor niet tot die mensen die stoïcijns de verlokkingen en verleidingen die je in winkels tegemoet glanzen, weten te weerstaan. In een smaakvol ingerichte winkel, met zorgvuldig gekozen muziek en omgeven door geruststellend kerstgroen, ben ik ervan overtuigd dat het bezit van het daar uitgestalde mij wezenlijk gelukkiger zal maken. Ik schaam me om het toe te geven, maar het is wel waar. Mijn verontschuldiging is, dat ik niet de enige ben die bezwijkt voor de zorgvuldig commercieel uitgedachte verleiding. De kooplust is dit jaar ten opzichte van vorig jaar nog weer gestegen. Ondanks de toenemende werkloosheid en het tegenzittende economische tij.
Het is niet mijn bedoeling om het plezier in de feestdagen te bederven met een opgestoken vinger en een verwijzing naar de kindertjes in Afrika. Feesten moeten worden gevierd, lekker eten en cadeautjes horen daar bij. Maar het is wel de vraag hoever je daarin wilt gaan.
Enkele weken geleden werd de begroting Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking behandeld in de Tweede Kamer. Bij dat beleidsterrein horen de wereldvraagstukken. Oorlog en vrede, de stabiliteit in het Midden-Oosten, het enorme verschil in welvaart op de wereld. Met een aantal Kamerleden, de minister en de staatssecretarissen wordt het beleid van Nederland besproken. Mijn partij, de ChristenUnie, wil op termijn het budget voor ontwikkelingssamenwerking verhogen. Ook al slaat Nederland internationaal helemaal geen slecht figuur met het nu beschikbare budget. De kloof tussen arm en rijk is de laatste decennia alleen maar groter geworden. Een van de gevolgen van dat beschamende verschil in welvaart ondervinden wij dagelijks. De grote toevloed van asielzoekers naar Europa houdt immers ook verband met de slechte economische omstandigheden in grote delen van de wereld. Vergeleken met de omstandigheden van heel wat armen op de wereld, baden zelfs de minder bedeelden in Nederland, de mensen die al jaren van een bijstandsuitkering moeten leven, in weelde. Arm zijn betekent daar: weinig eten, geen onderwijs, geen mogelijkheden om je talenten te ontplooien. Onze rijkdom geeft ons verantwoordelijkheid om ons in te zetten voor een betere verdeling van de welvaart. Daarbij moeten we, wat de ChristenUnie betreft, niet op een dubbeltje kijken. Het is zaak ons in te zetten voor een wereld waar iedereen in zijn eigen land voldoende middelen van bestaan heeft.
Die woorden zijn gemakkelijker opgeschreven dan in daden omgezet. Tijdens het debat bekroop mij daarom een gevoel van machteloosheid. Voor het werkelijk oplossen van de problemen is het niet genoeg dat Nederland zich inzet, er zou een omslag moeten komen in het internationale denken. Eigenbelang en ontwikkelingshulp zijn zo door en door met elkaar verknoopt. Daarbij is de verdeling van de welvaart in ontwikkelingslanden zelf scheef. In bijna alle van oudsher ‘arme’ landen is nu een hele rijke bovenlaag, die in luxe niet onderdoet voor het rijke westen. Je zou er haast moedeloos van worden.
Waarom is dat eerlijk delen toch zo moeilijk. Waarom laat ik mij zo verblinden door de glans van het bezitten van dingen. Moeder Theresa sprak eens over de ‘vrijheid van de armoede’. Daarmee bedoelde ze niet de armoede die ik hierboven beschreef, maar ‘het niet hebben van veel dingen’. Zij ervoer dat als een enorme vrijheid.
Over cadeautjes is nog wel iets meer te zeggen. Je koopt ze niet voor jezelf, maar om iemand anders een plezier te doen. Zo worden ze ook ontvangen, als het goed is. Als een teken van aandacht en genegenheid. Een poging om een gevoel substantieel en tastbaar te maken. Dan gaat het niet om wat je geeft, maar hoe je geeft.
Kerst is een feest van het wonder, het onverwachte dat toch gebeurt. Een feest van het kleine, schijnbaar onbeduidende, dat uiteindelijk toch de doorslag zal geven. Geen reden dus om de moed op te geven, maar een aansporing om te blijven werken en vechten voor een eerlijke verdeling van de welvaart. Om iets zichtbaar en tastbaar te maken van de liefde van God voor onze wereld.

Deze column is verschenen in het Centraal Weekblad