André Rouvoet van de ChristenUnie: Ik hoor nooit iemand zeggen dat z'n buurman ook rechten heeft

DEN HAAG - "Dit is de mooiste hondenbaan die er is", bestempelt André Rouvoet het Kamerlidmaatschap. Een geleend motto, geeft hij toe. "Toen ik in 1994 in de Kamer kwam, vertrok net de oude lichting. De PvdA'er Piet Stoffelen, de nestor van de Kamer, sprak die woorden uit bij zijn vertrek. Een voortreffelijke typering, die ik altijd heb vastgehouden."

Rouvoet is het type dossierkenner. Zijn eigen programma en de verschillende portefeuilles kent hij op gedetailleerd niveau. "Dat komt van pas, in het debat nemen ze ons daardoor serieuzer. Bovendien kun je niet alleen zeggen 'ik ben tegen' maar kun je ook aangeven waarom en kan ik sneller met oplossingen komen."

Het veiligheidsdossier is er zo een. "Het meeste gehoord bij de vorige verkiezingen is 8000 agenten erbij. Dat kan gewoon niet met het geld dat de regering er nu voor uittrekt. Dat is ook doorgerekend door de Raad van Hoofdcommissarissen. Die zeggen: als we het nieuwe beleid doorvoeren komen we niet verder dan 2400 agenten per jaar. Maar elk jaar vloeien er ook 1200 weg uit het politieapparaat dus kom je na vier jaar nooit uit op 8000. Nu wordt er gesproken over bezuinigingen bij de opleidingen omdat de plaatsen niet volledig benut zouden worden. Wij zeggen: nu investeren. De opleidingscapaciteit van 3200 leerlingen per jaar maximaal benutten. 1200 voor vervanging, en 2000 voor uitbreiding." Iets minder dan 900 miljoen euro heeft de ChristenUnie daarvoor over.

"De hele keten van de rechterlijke macht, justitie en cellen moet sterker. Niet alleen meer blauw op straat zeggen wij, maar ook meer criminelen van de straat. De LPF en CDA willen agenten in hun eentje laten surveilleren. Het geweld tegen agenten neemt daarmee alleen maar toe. Ik geef je op een briefje mee dat dat nog meer problemen gaat opleveren."

De ChristenUnie ziet daarom meer in een meldingsplicht van strafbare feiten voor burgers. "Dat staat eigenlijk al in het Wetboek voor Strafrecht. Maar het is een morele plicht, het is ook niet af te dwingen, maar ik wil burgers wel meer betrekken bij hun eigen veiligheid. Je hoort steeds vaker 'de overheid moet voor onze veiligheid zorgen', maar je hebt zelf ook een taak. Een week geleden is mijn fiets voor mijn deur gestolen. Stond ook niet op slot. Mijn fout. Dan is het toch absurd als ik tegen de politie zeg 'ik wil dat u prioriteit geeft aan mijn fiets die ik niet op slot heb gezet'."

"Je moet als burger dus aan je eigen veiligheid bijdragen. Je kunt mensen in de wijk de oren en ogen laten zijn van de politie met een soort hotline. Ik weet ook wel dat er geen bataljon agenten klaarzit voor het geval de telefoon gaat. Maar als de politie prioriteit geeft aan zaken met heterdaad, die vanwege de eenvoudige bewijslast snel zijn opgelost, dan ontlast dat de politie en denkt de burger 'het heeft zin'."

Een actievere burger wil Rouvoet dus zien, die zijn eigen verantwoordelijkheid neemt. "In dit land wordt te weinig gesproken over de keerzijde van rechten. Ik hoor nooit iemand zeggen dat z'n buurman ook rechten heeft. Het is voor mij een typisch bijbels beginsel om oog te hebben voor waar een ander recht van spreken heeft. Die discussie over normen en waarden zou ook meer op die leest geschoeid moeten zijn. In een door ons aangevraagd spoeddebat deze week ga ik dat Balkenende ook vertellen. In een brief aan de Kamer heeft hij laten weten dat die discussie zoveel mogelijk moet aansluiten bij de ergernissen van mensen. Dat is precies waar ik bang voor was. De leefbaarheiddiscussie is te smal geworden: Ik heb die en die rechten, en daar sta ik op."

Het milieubeleid heeft volgens Rouvoet ook flink te leiden gehad onder dit kabinet. "Ik snap wat er op 15 mei gebeurd is; ik snap de invloed van de LPF. Ook bij ons is het accent meer op veiligheid komen te liggen, dat is ook nodig. Maar over het milieu hoor je niemand meer, alsof het geen item meer is. Alsof het opgelost is. Dat is niet zo. Balkenende heeft in Johannesburg een goed verhaal gehouden, maar hier nog niet. Maar als minister-president moet je in het buitenland alleen uitdragen wat je in eigen land waarmaakt. Hij is hier minister-president, niet daar. Met het beleid dat hij hier heeft verdedigd halen we de Kyotodoelstellingen voor CO2 niet. Dat is kwalijk. Ik zeg: geen woorden maar waarden. Maak je woorden waar. Waarom hij die ferme taal sprak? Ik weet het niet. Ik kan niet in zijn hart kijken. Misschien heeft hij zich willen presenteren."

Het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie is met meerdere bijbelcitaten gelardeerd. Zoals: 'Wie niet wil werken, zal niet eten', als het gaat om het sociale stelsel. Rouvoet: "Te vaak wordt de bijbel verkeerd geciteerd met 'wie niet werkt zal niet eten'. Daar ben ik het niet mee eens. Maar we moeten proberen beter te schiften. Diegene die kan werken, moeten we aan de slag zien te krijgen. Die lucht moet uit het stelsel geperst kunnen worden."

"Een voorbeeld is stress. In onze 24-uurseconomie is er een grote drive om iedereen betaalde arbeid te laten verrichten. Maar als tweeverdieners te veel hooi op hun vork nemen en beiden met een WAO-uitkering thuis zitten dan moet de rem er op. Het is niet rechtvaardig om te zeggen 'we pakken een uitkering af', dus wij zeggen in zo'n situatie: tweeverdieners maximaal anderhalve WAO-uitkering."

Maar is het met die hoge huizenprijzen niet logisch dat partners allebei gaan werken? "Ja, maar moet je dat via de route van tweeverdieners in stand houden, of moeten we het aantrekkelijker maken om huizen te kopen? Wij willen daarom de overdrachtsbelasting afschaffen."

Ook in een nieuw ziektekostenstelsel wil Rouvoet wat gelijkere kansen. "De coalitie wil met volledig nominale premies komen zodat iedereen hetzelfde betaalt. Dat deel moet zo laag mogelijk zijn. Het moet voor iedereen te behappen blijven. Het stelsel moet per definitie een forse mate van solidariteit kennen en dus inkomensafhankelijk zijn. Voor de rest kan iemand zich dan bijverzekeren."

Enigszins gevleid is de lijsttrekker als het gaat om het asielbeleid dat de ChristenUnie voorstaat. "Al vele jaren geleden hebben wij gezegd: vang de mensen in de regio op, laat de UNHCR met eenduidige criteria vaststellen wie als erkende vluchteling door mag en wie niet. Wie niet door mag kan ter plekke opgevangen worden en later geholpen worden om weer terug te keren. Dat hebben we jaren geleden al voorgesteld, maar het is om de een of andere reden een tijdje op de stapel van Jan Pronk blijven liggen. In 2000 is dat weer opgepakt en zie, nu vindt de hele Kamer het ook. "

"Dan zie je toch maar de invloed van zo'n kleine partij. Net als het wetsvoorstel om werken op zondag te mogen weigeren, een belangrijk wapenfeit. In 1994, toen ik in de Kamer kwam, dacht ik dat dat wel eens mijn grootste frustratie zou kunnen worden, dat je nauwelijks een stem hebt. Maar dat is me meegevallen. Zeker, we hebben nederlagen geleden, maar uiteindelijk komt het altijd op argumenten neer."

door Frank van Rutten