Een jeugdherinnering, die hem heeft gevormd: ,,Politiek was niet zo'n veelbesproken item. Er werd wel over gesproken maar het kwam niet vaak over tafel. Maar op zondag luisterden we als gezin altijd naar De toestand in de wereld met Avro-buitenlandcommentator mr. G.B.J. Hiltermann op de radio. Dat intrigeerde mij. Iedereen moest stil zijn, en dan consumeerden we dat programma.Tijdens het eten.''

Zo leerde Ernst Cramer (1960) aan de zondagse dis al dat de wereld groter was dan het Amersfoort waar hij opgroeide, groter dan de cultuur van de vrijgemaakt-gereformeerde zuil die hem vormde. Hij zat in de klas bij een dochter van GPV-politicus en journalist Pieter Jongeling, wiens biografie afgelopen maand verscheen. Jongeling kwam haar vaak van school halen. ,,Van
enige afstand kende ik hem dus. Maar meer ook niet. Je las die stukjes van hem in de krant. Een goede man, dat was het beeld.''

Na een mbo-opleiding Werktuigbouwkunde ging Cramer al snel aan het werk bij een ingenieursbureau en trouwde hij met Hennie. Zij vestigden zich in Amersfoort, waar zijn politieke betrokkenheid haast vanzelf ontstond. Cramer bezocht uit interesse een plaatselijke partijvergadering van de GPV en meldde zich aan als lid.

Nadat hij in 1985 was verhuisd naar het nog jonge Zeewolde, bezette hij direct een sleutelpositie in de plaatselijke GPV-afdeling. Het gezin Cramer was namelijk de negende vrijgemaakte familie in de poldergemeente.In 1986 zouden er raadsverkiezingen zijn; het GPV moest kiezen of de samenwerking met RPF en GPV werd doorgezet. ,,Binnen het GPV was men het oneens. De stemmen staakten, wij moesten de doorslag geven, als het negende adres'', vertelt Cramer. ,,Ik heb gezegd: natúúrlijk gaan we samenwerken.''

Jongeling
Er is veel veranderd sinds de jonge Ernst Cramer Jongeling tegenkwam op zijn lagere school. Nu zou de oudvader van de vrijgemaakte zuil zich wellicht beter thuis voelen bij de SGP, denken sommigen. ,,Misschien wel...'', reageert Cramer. ,,We leven nu in een andere tijd. Vanuit GPV in RPF is altijd ingestoken op meedoen met de politiek, op besturen. Daardoor ga je met de tijd mee. Je past je aan waar nodig, om dat bestuur uit te oefenen.''

Dat zit ook hemzelf in de genen. ,,Ik ben bezig met het bestuur, niet met christelijke dogma's. Begrijp me niet verkeerd: ik kan mijn werk alleen doen vanuit een levend geloof. Maar als ik zending wil bedrijven, moet ik dominee worden.''Ernst Cramer zit niet in de politiek om mensen ervan te overtuigen dat ze christen moeten worden. ,,Maar ik wil ze wel laten zien dat christenen
middenin de maatschappij staan. En daaraan bijdragen vanuit hun eigen overtuiging.''

Amendementen
De scheidslijnen tussen GPV en RPF zijn na acht jaar ChristenUnie vrijwel verdwenen. Zonder dat daar grote ophef ontstond kon bovendien het vrijgemaakte Tweede Kamerlid Ed Anker afgelopen jaar overstappen naar een evangelische gemeente. ,,En terecht'', zegt Cramer direct.

Zelf heeft hij zo'n overstap nooit overwogen, daarin is hij even gedecideerd. ,,Ik ben volstrekt overtuigd lid. Maar ik heb er ook geen moeite mee soms in een christelijk-gereformeerde dienst te zitten. Ook dáár hoor ik Gods woord, de verlossing door Jezus. En ook in een evangelische dienst hoor ik dat vaak. Maar ik moet wel eerlijk zijn: ik ben daar niet opgegroeid. Als je 48 bent, verander je niet zo makkelijk.''

Het interview vindt plaats in de werkkamer van Cramer op de begane grond van het Tweede Kamergebouw Hij zetelt daar nu tweeënhalf jaar, sinds de verkiezingen van 2006. Hij is niet het meest in het oog springende Kamerlid, wel een van de meer gedegen politici in Den Haag. In 2008 stond hij aan de top van het lijstje Kamerleden die de meeste amendementen (aanvullingen of wijzigingen van wetsteksten) door de Kamer wisten te loodsen. Verder onderscheidt hij zich door zijn nuchtere houding. Hoewel. Net zoals hij dat in de raadszaal van Zeewolde eens deed, sloeg hij ook in Den Haag al een keer letterlijk met zijn hoofd op tafel, om aan te geven dat hij zich ergerde.

Hij lacht als deze anekdote ter sprake komt. Hij doet het graag nog een keer voor. Zijn boord losknopend, legt hij uit: ,,Kijk, een klap op mijn voorhoofd doet geen pijn.'' En met een bonk
slaat hij het op de vergadertafel. ,,Als er hele domme vragen worden gesteld, moet je soms wat...'' Hij aarzelt. ,,Het gaat erom dat je de lol van je werk ziet. Van andere Kamerleden hoor ik vaak dat ik erg duidelijk ben. Dat hou ik het langst vol. Gewoon jezelf blijven.''

Boerenverstand
De anekdote illustreert dat Cramer een atypisch Kamerlid is. Deze week luidde de Utrechtse bestuurskundige Mark Bovens de noodklok over het grote aantal hoogopgeleide politici in de Kamer. Daardoor dreigt de politiek het contact met het ‘gewone' volk te verliezen, vreest Bovens. Als enige binnen de ChristenUniefractie is Cramer niet hoger opgeleid.

,,Ieder heeft zijn eigen kwaliteiten. Soms mis ik een academische titel misschien wel, maar aan de andere kant: ik heb geleerd te vertrouwen op mijn boerenverstand. Dat bedoel ik niet negatief: Met je boerenverstand kom je een heel end'', zegt hij, om zich heen kijkend.

Hij verwijst ter illustratie naar iets wat hij ‘altijd zegt'. ,,Ik zeg altijd: het grootste goed van de democratie is dat elke boer raadslid kan worden. Maar het vervelende is dat een heleboel raadsleden boer blijven. Omdat ze niet willen bijleren, zich niet laten gezeggen. Gelukkig heb ik medewerkers die mij van de relevante feiten en achtergronden voorzien.''Wel wil hij waken dat hij helemaal wordt opgeslokt door de Haagse mores.

Cramer is namens de ChristenUnie woordvoerder voor de portefeuilles Verkeer, Landbouw en Financiën.,,Ik heb een hekel aan wollig taalgebruik, en erger me aan collega's die allerlei nietszeggende antwoorden gaan geven voor de camera, als hun een vraag wordt gesteld waar ze geen antwoord op willen geven. Daar doe ik niet aan mee.''

Kaasstolp
Hij wil hoe dan ook het contact met de burger blijven houden, niet bekneld raken onder wat wel de Haagse kaasstolp wordt genoemd. Zo gaat hij regelmatig het land in om met gewone mensen te praten. ,,Nee, niet met gewone mensen, maar gewoon met mensen'', corrigeert hij de vragensteller. ,,‘Met de gewone mensen praten' zou suggereren dat je dan een stap naar beneden doet, daar is geen sprake van. Toch zijn er genoeg politici die dat toch zo ervaren. Als je hier de hele dag rondloopt, op deze vierkante kilometer, wordt dit heel snel je wereld.''

Daarom is hij blij dat hij na een drukke vergaderdag weer naar huis kan, naar de polder. Als het even kan overnacht Cramer niet in Den Haag, maar gewoon in Zeewolde. ,,Met een goed stuk bos in de buurt; het water oversteken... Heerlijk.''

In de trein luistert hij vooral klassieke muziek: Chopin en de klarinetconcerten van Mozart en Weber. ,,Ook Andrea Boccelli vind ik echt prachtig.'' Daarmee heeft Cramer een andere voorkeur dan zijn partijtop. Waar André Rouvoet van Queen en Dire Straits houdt, is Arie Slob een liefhebber van popzangeres Katie Melua. Cramer schiet in de lach. ,,Zij zijn veel te werelds op dat punt...''

Hij aarzelt even. ,,Er zijn wel popnummers, van die klassiekers die ik echt geweldig vind, zoals The Final Countdouwn van Europe. Dát is muziek! Ik versta er geen bal van, het gaat me om de muziek. Die zet ik zo hard als maar kan. Ook de smartlappen van André Hazes mag ik wel eens
horen, maar die ben ik sneller zat. De vrijwel dagelijkse treinrit tussen Den Haag en Zeewolde brengt Cramer ook politiek terug bij zijn wortels.

Zijn politieke carrière begon daar in 1994 toen hij raadslid werd. Zes jaar later werd hij wethouder van Financiën in het sterk groeiende Flevolandse dorp. ,,Wij kwamen in Zeewolde wonen toen daar krap tweeduizend mensen woonden. Dat is uitgegroeid naar twintigduizend. Dan maak je allemaal dingen mee die op grote schaal landelijk gebeuren. Over welk onderwerp het ook gaat, ik heb wel een voorbeeld paraat.''

Het ingrijpendste was dat hij in 2004 moest opstappen als wethouder nadat de gemeenteraad het vertrouwen opzegde. Een ambtenaar had een rekenfout gemaakt in een financieel verslag, waar de raad Cramer op aan keek. ,,Ik vind dat te veel bestuurders te lang blijven zitten. Het is te vaak pappen en nathouden. En ik ben dus gewoon voor de ambtenaren gaan staan. Ik was politiek verantwoordelijk, dus heb ik die verantwoordelijkheid ook genomen.'' De affaire heeft hem pijn gedaan. ,,Ik heb driekwart jaar nodig gehad om daar overheen te komen. Omdat je aan jezelf gaat twijfelen: waar is het fout gegaan? Wanneer ging het mis? Het voelt onrechtvaardig. Emotioneel was het een zware tijd.''

Inmiddels is hij eroverheen. Een coach hielp Cramer verwerken. Dat zijn sollicitatie bij de ChristenUnie resulteerde in een verkiesbare plaats was de beste therapie. ,,Daarmee was definitief de doos met problemen dicht. Ik kijk er nu op terug. Die lastige periode zit in een doosje op de plank, met een strik eromheen. Ik weet wat er in dat doosje zit, maar ik hoef er niet meer in te kijken. Het is klaar.''

Ondervoorzitter
Het interview moet worden onderbroken. Cramer is zevende ondervoorzitter van de Tweede Kamer. Hij moet het debat in de grote zaal van de Tweede Kamer leiden omdat voorzitter Gerdi Verbeet andere verplichtingen heeft. Al na een kwartier belt hij: de vergadering is geschorst, het gesprek kan verder.

Eén keer kwam Cramer in zijn functie van Kamervoorzitter breed in het nieuws, toen hij PVV'er Dion Graus publiekelijk terecht wees. Die noemde CDA'er Henk Jan Ormel een ,,beginnend lijder aan Alzheimer''. Cramer heeft geen spijt van dit optreden. ,,Als je in de Kamer zit, moet je
je voegen naar de spelregels. De PVV is daarin hardleers. Ze gaan telkens over de grens. Dit ging over de rand.''

Cramer is blij dat Graus inmiddels op televisie spijt heeft betuigd over zijn opmerking van destijds. ,, Ik heb hem toen direct gezegd dat ik het goed vond dat hij dat deed.'' Desondanks maakt hij zich zorgen over het parlementair taalgebruik, dat hij ziet afglijden. ,,De voorbeeldfunctie van de Kamer is aan het verdampen. Er is altijd wel iemand die een dollere term kan bedenken. Het spijt mij dat de collega's dat niet in de gaten hebben.''

Sinds hij ondervoorzitter is heeft de doorgaans niet al te formeel geklede Cramer standaard een stropdas in de binnenzak van zijn jasje zitten. Hij grinnikt. ,,Ik zweet heel snel als ik een stropdas om heb. Het is voor mij echt een strop. In de plenaire zaal heb ik ‘m bijna altijd om, maar in mijn vrije tijd zul je me er niet snel mee betrappen.''

Hoewel hij kleurenblind is en moeite heeft met het combineren van ruitjes, streepjes en andere designs, passen zijn dassen altijd omdat zijn vrouw ze voor hem op volgorde klaarlegt. ,,Als zij dat niet zou doen, zou ik er niet uit zien.''

Ernst Cramer
Ernst Ariël Cramer werd op 26 juni 1960 geboren in Amersfoort. Hij deed mts Werktuigbouw en raakte in 1987 in Zeewolde politiek betrokken, achtereenvolgens als commissielid, als gemeenteraadslid en als wethouder. Die laatste functie moest hij in 2004 neerleggen onder druk van de gemeenteraad. Daarnaast was hij werkzaam in diverse technische functies, onder meer bij de spoorwegen. Sinds 2006 is hij lid van de Christen- Unie-fractie in de Tweede Kamer, waar hij Financiën, Verkeer en Waterstaat en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in zijn portefeuille heeft. Hij woont nog steeds in Zeewolde, waar hij lid is van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt). Ernst Cramer is getrouwd met Hennie; zij hebben drie kinderen. Ze studeren alle drie, de oudste is getrouwd. Hij heeft fotograferen en modelspoorbanen als hobby.

(Nederlands Dagblad, 11 april 2009, door Aldwin Geluk en Piet H. de Jong)