De heer Slob (ChristenUnie):
Voorzitter. Allereerst bedank ik staatssecretaris Van Bijsterveldt voor het nakomen van een afspraak. Tijdens de begrotingsbehandeling van het ministerie van OCW maakten wij samen de afspraak dat er in de eerste week na het kerstreces duidelijkheid zou komen over het vervolg van het invoeringstraject van de gratis schoolboeken. Deze afspraak heeft de staatssecretaris vorige week vrijdag ingelost.
Het punt van de gratis schoolboeken is voor de fractie van de ChristenUnie altijd belangrijk geweest; collega's verwezen hier al naar. Een van de belangrijkste redenen waarom mijn fractie hieraan veel belang hechtte, was het internationale verdrag dat volgens mij uit de jaren zestig stamt maar door Nederland in de jaren zeventig is ondertekend. Toen is uitgesproken dat wij zouden streven naar "kosteloos funderend onderwijs". Over de vertaling van deze woorden in het Nederlands is overigens discussie geweest. Het was ons een ergernis dat kosteloos basisonderwijs al wel was gerealiseerd, maar kosteloos voortgezet onderwijs nog niet. Wij zijn er lang mee bezig geweest het lesgeld af te schaffen. Gelukkig is dat uiteindelijk gelukt; als laatste ging de VVD-fractie om. Nu waren de schoolboeken aan de beurt. Hierover is dus een goede afspraak gemaakt; deze kabinetsperiode worden de gratis schoolboeken gerealiseerd.

Er was voor mijn fractie nog een tweede reden om voor gratis schoolboeken te zijn. Wij zijn er allemaal van overtuigd dat van de financiering van de boeken via scholen een disciplinaire maatregel uitgaat, waardoor de schoolkosten niet hoger oplopen dan noodzakelijk. Ook de scholen zelf zijn hiervan overtuigd. Men heeft dit de Kamer zelfs een keer laten weten tijdens een hoorzitting. De steeds hoger oplopende schoolkosten -- zie de schoolkostenmonitoren van de afgelopen jaren -- waren de Kamer en mijn fractie een grote zorg. Als je via de lumpsum schoolboeken gaat financieren, bouw je extra prikkels in om met de schoolkosten zeer zorgvuldig om te gaan. Een laatste argument is dat gratis schoolboeken voor de koopkracht van gezinnen een welkome maatregel is, zeker als zij meerdere schoolgaande kinderen hebben. Dit is niet het hoofdargument, maar wel mooi meegenomen.

Al enkele weken geleden werd mij duidelijk dat met name de Europese aanbesteding zou zorgen voor grote problemen bij de scholen. Het leek mij niet goed om dit nog maanden boven de schoolmarkt te laten hangen. Daarom heb ik erop aangedrongen om hierover snel duidelijkheid te bieden. Deze duidelijkheid is er nu. De scholen krijgen een jaar langer de tijd om de zaken in dit opzicht in orde te brengen, en toch krijgen ouders het eerste jaar wel al het geld dat per leerling berekend is voor de gratis schoolboeken. Zonder dat een en ander zal leiden tot extra administratieve handelingen voor scholen of ouders -- hierop heb ik goed gelet bij de uitwerking -- geeft de staatssecretaris invulling aan een belofte die wij de ouders hebben gedaan. Zij laat ook zien dat zij de werkdruk van scholen serieus neemt. Zij laat de scholen niet worstelen met iets waarvoor zij hun best iets meer tijd kan geven. Er is ook absoluut geen sprake van een debacle of een circus, zoals de heer Pechtold suggereert. De gekozen oplossing zorgt er voor dat de ouders zelfs niet eens in beweging hoeven te komen, want het geld wordt netjes overgemaakt. Bovendien krijgen scholen meer tijd, dus de zware woorden van de heer Pechtold worden niet gerechtvaardigd door de voorstellen van de staatssecretaris. Ik citeer oud-minister De Koning: als het niet kan zoals het moet in het eerste jaar, dan moet het maar zoals het kan. Daarom steunt mijn fractie de aanpak die de staatssecretaris voorstaat.

Ik sluit mij aan bij de vragen van de heer Jan de Vries over de problematiek van het Europees aanbesteden. Het is mij wel opgevallen dat in het plan van aanpak waarvoor het vorige kabinet heeft gezorgd, het aanbesteden helemaal niet wordt genoemd. Is dit iets wat pas de laatste maanden duidelijk is geworden? Een op de vijf scholen heeft zijn zaakjes op dit punt wél in orde.
Waarom lukt het die scholen wel en andere scholen niet? Waar moet ik aan denken als de staatssecretaris spreekt over een financiële tegemoetkoming vanwege de inspanningen die deze scholen al hebben geleverd? De vraag over het bedrag in december is reëel. Volgens mij heeft een en ander te maken met het gebruikmaken van het onderwijsnummer en de teldatum van 1 oktober. Als het eerder kan, zou dat heel mooi zijn.

Heb ik het goed begrepen dat ouders met een laag inkomen nog een extra voordeeltje krijgen? Klopt het dat zij in augustus Wetos-uitkering en in december die €308 krijgen? Dat zou prachtig zijn voor die ouders. Het bedrag van €308 is zorgvuldig berekend. Wij hebben daar verschillende keren over gesproken met de regering. Het bedrag is gebaseerd op het prijspeil 2007. Is het nog de bedoeling dat er een prijsbijstelling voor 2008 komt? Dat staat in het plan van aanpak.

Wij moeten niet op de stoel van de scholen gaan zitten. Ik vind het grote klasse wat de scholengemeenschap in Hoorn doet. Het zou mooi zijn als dat voorbeeld navolging krijgt. Het zou ook fijn zijn als scholen alle ouders een rekening van €308 sturen, want dat is het bedrag waar zij het straks mee moeten doen. Dan kun je voorkomen dat zich verschillen voordoen tussen onder- en bovenbouw, vmbo of vwo. Het is wel een zaak van de scholen zelf. Ik zou het klasse vinden als dit komend jaar wordt gerealiseerd.

De heer Pechtold (D66):
Voorzitter. De heer Slob spreekt over de kosten en wijst op het prijspeil 2007, maar het is nu 2008. Bedoelt hij het als een vraag of zegt hij in de richting van het kabinet dat het daar iets aan moet doen? Het gaat namelijk al snel om een paar miljoen. Over de kosten van deze operatie staat in de brief van de staatssecretaris dat die uit de onderwijsbegroting komen. Ik heb dat nog niet kunnen vinden, maar hoe kijkt de heer Slob daar tegenaan?

De heer Slob (ChristenUnie):
Ik heb de kwestie van het prijspeil als vraag gesteld. Ik wacht het antwoord van de staatssecretaris af. Er is een reëel bedrag gereserveerd voor de invoering van de gratis schoolboeken. Dat wordt over drie jaar uitgesmeerd. Ik neem aan dat het bedrag daarvoor wordt gebruikt. Mocht het anders zijn, dan horen wij dat wel.

De heer Pechtold (D66):
Ik ga akkoord met het tweede, maar de eerste reactie vind ik raar. De heer Slob stelt eigenlijk dat het bedrag dat voor 2007 was bedoeld, niet opgaat voor 2008, vanwege het prijspeil. De ChristenUnie zit in de coalitie. De heer Slob is daar fractieleider van. Geeft hij het kabinet de opdracht mee uit te gaan van prijspeil 2008? Stel dat de SP daar een motie over zou indienen. Zou de ChristenUnie die steunen? Dat is de politieke vraag. Zet de ChristenUnie in op prijspeil 2008 of niet?

De heer Slob (ChristenUnie):
Er wordt vanmorgen veel gesproken over het vastgestelde bedrag voor de gratis schoolboeken. Ik heb een vraag gesteld over het prijspeil. De SLO heeft een rol gespeeld bij de berekening van het bedrag. Er zijn ook vergelijkingen getrokken met wat boekendistributeurs aan bedragen hebben vastgesteld. Vervolgens is een keus gemaakt. Dat accepteer ik.

Bron: ongecorrigeerd verslag