Bijdrage van ChristenUnie Fractievoorzitter Arie Slob als lid van de vaste commissie voor Financiën aan een plenair debat met minister-president Rutte, minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en minister Dijsselbloem van Financiën

Onderwerp:   Debat over de aanbevelingen van de Europese commissie voor Nederland om miljarden extra te bezuinigen (incl. juni-raming CPB)

Kamerstuk:    33 566

Datum:            26 juni 2013

De heer Slob (ChristenUnie):

Voorzitter, ik weet niet of u dat ook weleens hebt, maar er zijn momenten waarop de politieke moed je in de schoenen zakt. Ik had dat bijvoorbeeld zaterdag een week geleden toen ik de Volkskrant opensloeg en zag dat de topsalarissen bij het bedrijfsleven weer zo explosief waren gestegen. Dan vraag je je echt af of die mensen wel doorhebben in welke tijd we leven en welk signaal hiervan uitgaat, niet alleen naar hun eigen werknemers maar ook naar de rest van deze samenleving.

Ik had het ook een klein beetje afgelopen maandag. Er werd een beeld geschapen dat we het tijdens het debat over de raming alleen maar hebben gehad over dat boekenplankje daar. Volgens mij was er meer aan de orde. Ik heb het echter vooral als ik nadenk over de economie, de crisis waar we middenin zitten, de staat van ons land en de oplopende werkloosheid. De minister van Werkgelegenheid wordt de minister van Werkloosheid genoemd, omdat de cijfers omhooggaan. De economie krimpt. Het begrotingstekort loopt op. De staatsschuld gaat verder omhoog. Er is een sociaal akkoord, maar je vraagt je af of het er eigenlijk nog is. Het kraakt en het piept. Er is gedoe over de pensioenen, bijvoorbeeld in het afgelopen weekend. En dan ook nog een keer de opgave waar het kabinet zich voor stelt: niet meer de 3% maar nog een keer 6 miljard extra bezuinigen. Hoe komen we hier ooit uit? Hoe gaan we dit doen? En is er, naar de mens gesproken, nog iemand die de regie heeft? Dan kijk ik naar de minister-president, de primus inter paris van het kabinet. Hoe ziet hij zijn rol in dit proces? Hij beloofde in november vorig jaar hier in de Kamer tijdens het debat over de regeringsverklaring een duidelijke koers, doorbraken die Nederland over deze crisis heen sterker maken voor de toekomst. Maar waar staan we nu, maanden verder? Volgens mij zijn we alleen maar achteruitgeboerd. Ik loop al enige tijd rond in deze Kamer, maar ik kan mij eigenlijk niet heugen dat de situatie in het politieke speelveld zo ingewikkeld is geworden als nu. Het is een politiek mijnenveld geworden, misschien beter gezegd, een akkoordenmijnenveld.

De regering kan zich volgens mij geen enkele misstap meer veroorloven. Maar is er nog iemand die de routekaart naar de overkant heeft? Ik kan de koers van het kabinet niet meer in alles volgen. Ik lees in de brief dat er geen algeheel begrotingsakkoord kan komen. Daar heb ik tot op zekere hoogte nog wel een beetje begrip voor, wetende hoe ver opvattingen soms uit elkaar kunnen liggen. Maar waarom ligt er nu niet op hoofdlijnen gewoon een lijstje van het kabinet van zaken waar het aan denkt als het gaat om bezuinigingen voor de begroting, waar we dan hier met elkaar een fatsoenlijk debat over kunnen voeren? In maart kon het wel, maar daar is een gat in geschoten, dat ook nog opgevuld moet worden; er moet dus nog extra geld bij. Waarom ligt er niet zo'n lijstje? Dan voeren we een fatsoenlijk debat. Dan kan de Kamer inzichten meegeven aan het kabinet. Dan respecteren we uiteraard dat er in augustus/september een begroting door het kabinet moet worden vastgesteld, maar dan heeft het ons wel maximaal meegenomen. En dat gebeurt nu niet, hetgeen we ten zeerste betreuren.

Ik hoop dat als het kabinet aan het werk gaat — het schijnt dat de coalitiepartijen daar ook bij betrokken zijn — het ook beseft dat het op orde brengen van de begroting niet louter een boekhoudkundige exercitie moet zijn maar dat er vanuit een duidelijke visie moet worden gewerkt aan een duurzaam herstel van onze economie. Dat is meer dan overal wat geld bij elkaar schrapen om maar de cijfertjes op orde te krijgen. Ik hoop ook dat de minister-president doorheeft dat een eenzijdig inzetten op consumptie — kopen die auto! — en economische groei niet de oplossing is voor de crisis waarin we zitten die ten diepste een schuldencrisis is. Ik hoop dat er voldoende realiteitsbesef bij het kabinet is dat we op te grote voet, op te grote ecologische voet hebben geleefd en dat het niet meer wordt wat het was. Ik hoop dat de regering ook beseft dat er sprake zal moeten zijn van goede maatvoering, dat mensen niet boven hun vermogen belast worden. Ik heb het vaker gezegd en ik doe het nu opnieuw: dan is het wat ons betreft als het om de gezinnen gaat wel een keer genoeg geweest. Er is al heel veel op hen afgekomen, want al die verschillende soorten bezuinigingen raken gezinnen en met name gezinnen met opgroeiende kinderen hard. Wij zetten daar een duidelijke streep, ook als het gaat om voornemens, die we in ieder geval vanuit de media vernemen, tot weer nieuwe, extra bezuinigingen op de kindregelingen. Ik zou het kabinet willen waarschuwen om dat niet te doen, om het gezin niet als melkkoe te gebruiken.

De heer Pechtold (D66):

Ik heb een verhelderende vraag. "Niet meer dan in het regeerakkoord staat" of zegt u "ook niet wat er in het regeerakkoord staat" want dan slaat u daar natuurlijk wel een budgettair gat in?

De heer Slob (ChristenUnie):

Kijkend naar de financiële plaatjes voor de afspraken die het kabinet heeft gemaakt over de kindregelingen valt dat overigens voor 2014 nog wel mee. Ik ben voornemens om na te gaan of we dat door middel van een amendement kunnen herstellen. Als we kijken naar 2015 en verder gaan de bedragen in een razendsnel tempo omhoog. Het is onze nadrukkelijke wens om te voorkomen dat dergelijke bedragen doorgevoerd gaan worden. Als er dan ook nog eens een kop bovenop gezet gaat worden om allerlei andere wensen te financieren — ik begrijp dat u daar wel interesse in hebt — dat is dat wat ons betreft echt onbespreekbaar.

De heer Pechtold (D66):

De ChristenUnie realiseert zich daarmee dan toch wel dat ze voor ongeveer een miljard, 900 miljoen, structureel zal moeten dekken?

De heer Slob (ChristenUnie):

Dat realiseer ik mij net zo goed als wanneer ik de heer Pechtold hoor spreken dat hij wil dat er heel veel extra geld naar onderwijs gaat; dat is volgens mij precies dezelfde redenering. Als dat gaat gebeuren, zal je voor dekking moeten zorgen.

Het woord "investeren" wordt de laatste weken in ieder geval weer in de mond genomen. Ik vind dat wel goed. Ik begrijp dat er gezocht wordt naar middelen en dat men kijkt of er nog iets geïnvesteerd kan worden. Dat heeft onze welwillende belangstelling, maar het geld zal wel heel gericht moeten worden ingezet. Wij denken dan in het bijzonder aan de bouwsector. Ik zeg het maar gewoon hardop: als er extra middelen komen -- ik begrijp dat daarnaar gezocht wordt -- stel die dan beschikbaar aan de corporaties voor extra investeringen. Dat lijkt mij een uitstekend doel, zeker gezien de situatie waarin wij met elkaar zijn terechtgekomen.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.