Datum:            2 oktober 2012

De heer Slob (ChristenUnie):

Mevrouw de voorzitter. Het zal u misschien niet verbazen, maar ik ben een groot voorstander van duurzame relaties. In dat opzicht waardeer ik de wijze waarop de VVD en de PvdA zo snel vastigheid in de relatie proberen te krijgen. De Volkskrant kopte vanochtend: na een weekje scharrelen al verloofd. Ik zou niet te vroeg juichen, zeg ik tegen de heer Samsom, want wij weten wat de VVD in de afgelopen tijd heeft gedaan. Dit is inmiddels het derde akkoord dat de VVD sluit voor 2013. Eerst werd er een akkoord gesloten met het CDA en de PVV, daarna met de partijen van het zogenaamde Lenteakkoord en nu met de PvdA. Inmiddels heeft de VVD met bijna iedereen aan tafel gezeten. De SP, de PvdD en nu ook 50PLUS zijn de enige partijen die nog niet voor de dans zijn uitgenodigd. Wie weet komt dat nog, maar nu is de grote liefde de PvdA. Het kan verkeren.

Via mevrouw de voorzitter bedank ik de informateurs allereerst voor hun grote inzet om ervoor te zorgen dat er zo snel als mogelijk en verantwoord is, een kabinet komt, maar ook voor het toesturen van het deelakkoord. Ik ben wel benieuwd waarom zij voor deze procedure hebben gekozen. Wij kregen het deelakkoord van de informateurs toegestuurd, maar de fractievoorzitters hebben de persconferentie gegeven. Tijdens die persconferentie zijn zij even ingegaan op de procedure. Zij hebben in ieder geval aan verwachtingsmanagement gedaan en hebben te kennen gegeven dat de procedure weleens langer zou kunnen duren dan veel mensen denken. In de brief lees ik daar niets over. Kunnen de informateurs zeggen wat wij ongeveer kunnen verwachten? Tegenwoordig verlooft men zich niet meer zo vaak, maar als het gebeurt, is het een mooi moment. Als twee mensen verloofd zijn, wordt er soms ook al een trouwdatum geprikt. Is dat inmiddels al gebeurd? Waar kunnen wij op rekenen? Wij willen daar wel tijd voor vrijmaken in de agenda.

Ik ga nu in op de inhoud van het deelakkoord. Mijn fractie vindt het goed nieuws dat de twee partijen de rest van de Kamer wat duidelijkheid hebben gegeven over de voorstellen waarop wij kunnen rekenen voor de begrotingsbehandelingen. Dat is heel plezierig, want anders zouden wij bij elke behandeling naar de partijen kijken en moeten afwachten waar zij mee komen. Nu staat een en ander netjes op een rijtje en dat is fijn. Is dit het ook? Zijn dit de afspraken die voor 2013 zijn gemaakt of kunnen wij straks via een andere route ook nog allerlei andere voorstellen gaan beschouwen? Ik zou daarover graag duidelijkheid krijgen.

Als ik naar de inhoud van het deelakkoord kijk, is mijn conclusie dat het in die zin voor een groot deel overeenstemt met het Lenteakkoord dat maar zo'n 20% daarvan is gewijzigd. Dat is goed nieuws, want ik herinner mij nog de kritiek van de PvdA op het Lenteakkoord en nu neemt zij het voor het grootste deel over. Het is ook goed nieuws dat de PvdA zich inmiddels de begrotingsdiscipline uit het Lenteakkoord eigen heeft gemaakt. Dat is geen kort sprintje geweest, want het heeft iets langer geduurd, maar de PvdA is er nu wel en dat vinden wij goed nieuws.

Minder goed nieuws is dat de lastenverzwaringen voor het bedrijfsleven fors zijn toegenomen, met meer dan half miljard. Dat is zojuist ook duidelijk geworden uit de nadere onderbouwing van de cijfers die wij hebben gekregen. Die lasten nemen zelfs nog iets meer toe dan wij zelf hadden berekend. Daarmee wordt de economische groei niet gestimuleerd -- daar heeft de PvdA altijd sterk op ingezet -- maar daarmee wordt de groei zelfs afgeremd. De vraag is of Nederland in een tijd van crisis daarmee geholpen is.

Wij vinden ook de zware aanslag op de duurzaamheidsinvesteringen slecht nieuws. Die zal met name grote gevolgen kunnen hebben voor de land- en tuinbouw. Ik sluit niet uit dat bedrijven daardoor kunnen omvallen. Ik denk hierbij ook aan het groen beleggen waarmee veel privaat geld wordt gegenereerd. Daar wordt vrij rücksichtslos, om het in slecht Nederlands te zeggen, een streep door gezet. Dat betreuren wij zeer. Ook de afspraak om via isolatie de bouwwereld te stimuleren, wordt nu de nek omgedraaid. Dat is een zeer slechte zaak.

Wij vinden het prima dat de langstudeerboete is afgeschaft. Wij hadden in het Lenteakkoord afgesproken dat daar geen sociaal leenstelsel voor terug zou komen in 2013. Ik zie dat ook niet terug in de afspraken. Ik hoop dat ik ervan uit kan gaan dat wij niet met een sociaal leenstelsel zullen worden geconfronteerd dat in euro's voor studenten nog vele malen slechter uit zal vallen dan de langstudeerboete, die je kunt ontlopen door je aan de voorgeschreven tijd voor de studie te houden.

Wij zien dit deelakkoord dat nog verder zal worden besproken bij de verschillende begrotingsbehandelingen, als een eerste vingeroefening. Wij zijn uiteraard benieuwd naar het totale akkoord, als dat lukt. Wij hopen dat de hervormingen daarin zullen staan en dat die niet stil komen te liggen; een groot risico van uitruilakkoorden. Wij hopen dat voor ons belangrijke vrijheden met deze partijen ook in de toekomst gewaarborgd worden. Ik denk daarbij in het bijzonder aan de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van onderwijs. Wij wachten dat met gepaste belangstelling af.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.