Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. Vandaag staan in het debat vooral vragen en kritiek centraal over wat zich de afgelopen week heeft afgespeeld rondom de brand bij ChemiePack. Ook ik vind het belangrijk om allereerst respect en waardering uit te spreken voor de brandweermensen en hulpverleners die letterlijk in de vuurlinie hebben gestaan. Naast respect verdienen zij ook goede nazorg.

            Kort geleden sprak minister Opstelten de volgende, ware woorden: "Er zullen echter altijd situaties ontstaan waarop onze rampenbestrijding en crisisbeheersing onvoldoende of nog niet is voorbereid. We leven in een snel veranderende wereld met veranderende dreigingen. Bovendien blijft het gewoon mensenwerk in stressvolle situaties." "Moerdijk" bevestigt dit. De communicatie van de afgelopen dagen heeft voor veel verwarring gezorgd. De enige directe bronnen van de overheid op internet die bezorgde burgers konden raadplegen waren de website van de gemeente en crisis.nl. Die konden de toestroom echter niet goed aan. Minister Opstelten vergrootte de verwarring door te spreken van een ramp. Die term leek door anderen juist te worden vermeden. Was dit een bewuste keuze of een vergissing, net zoals de boodschap die uitgezonden werd door in het busje te blijven zitten?

            Bij het bezoek aan Moerdijk benadrukte minister Schippers dat de autoriteiten nooit hebben beweerd dat er geen gevaar voor de gezondheid van hulpverleners of omwonenden was. Zij zei: "Wij hebben alleen gecommuniceerd dat er geen gevaarlijke concentraties van giftige stoffen zijn gemeten." Dat is voor de mensen toch niet te begrijpen? Dat zijn toch dubbele boodschappen? De vraag is gerezen of er een grootschalig gezondheidsonderzoek moet komen. De fractie van de ChristenUnie denkt aan een laagdrempelig gezondheidscentrum waar mensen direct terechtkunnen met vragen en gezondheidsklachten. Ik krijg graag een reactie op deze suggestie.

            Het regeerakkoord meldt per 1 januari 2011 een zogeheten inspectievakantie voor het bedrijfsleven. In het licht van "Moerdijk" zou dit voornemen kritisch moeten worden bezien en volgens mij ook herzien. Nu al zijn er lacunes gebleken; vakantie lijkt mij niet op zijn plaats. Een bijzonder gegeven is dat het kabinet juist deze week aan de Kamer voorstelt om het wetsvoorstel adviesraad gevaarlijke stoffen in te trekken. De Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie stelt dat het veiligheidsbeleid van de overheid niet meer de prioriteit krijgt die het verdient. Graag een reactie op dit scherpe signaal dat nota bene door de industrie zelf naar voren wordt gebracht.

            De fractie van de ChristenUnie wil dat de overheid een tijdelijk noodfonds opzet voor boeren en tuinders die direct zijn geraakt door de brand in Moerdijk. Momenteel kunnen tuinders de vollegrondsgroenten niet verkopen of oogsten. De melk van boerderijen in de omgeving wordt apart opgehaald. De schade voor boeren en tuinders kan zo in de miljoenen lopen. Om deze schade te kunnen verhalen zullen er individuele claims tegen ChemiePack moeten worden ingediend. Vervolgens kan het jaren duren voordat wordt uitgekeerd. Dat is onacceptabel. Uit het noodfonds kunnen claims van getroffen boeren en tuinders worden vergoed. De overheid kan dit vervolgens verhalen op de verzekeraars van ChemiePack. Op deze manier wordt een snelle afhandeling van claims beter gegarandeerd en hoeven boeren en tuinders zich niet in jarenlange procedures te storten. Ik verwijs graag naar de situatie rondom de brand destijds bij ATF in Drachten.

            Tot slot vraag ik het kabinet of het al duidelijkheid kan verschaffen over de ernst van de verontreiniging van de grond. Het gerucht gaat nu al dat de bodem zodanig verontreinigd is dat er volledig zal moeten worden gesaneerd.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Ik heb een korte vraag over het fonds dat mevrouw Wiegman heeft voorgesteld. Laten wij het niet hopen, maar staat het fonds ook open voor hulpverleners en burgers, mocht dit voor hen aan de orde zijn?

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Ik spreek hier over een fonds heel direct voor boeren en tuinders. Ik verwijs daarbij naar wat destijds is gebeurd in Drachten bij ATF. Als het gaat om gezondheidsschade bij mensen, denk ik dat de gezondheidszorg in Nederland zodanig is georganiseerd en bekostigd dat mensen langs die weg goed in zorg kunnen worden voorzien. Hier gaat het uitsluitend om de boeren en tuinders. Het gaat daarbij om andere vormen van schade waar niet direct een vergoeding tegenover staat.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Misschien komen wij er later nog over te spreken. Laten wij het niet hopen, maar in zulke gevallen kan het denkbaar zijn dat mensen chronische aandoeningen oplopen waarvoor zij niet alleen directe zorgkosten hebben, maar die grotere kostenposten vormen in de levens van mensen. Ik zou graag zien dat de fractie van de ChristenUnie ervoor openstaat om een dergelijk fonds -- dit fonds of een ander -- ook voor hen beschikbaar te stellen.

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Als dit inderdaad het geval zou blijken te zijn, verdient het zeker aandacht. Er zijn nu boeren en tuinders die hun producten niet op de markt kunnen afzetten en die nu direct al grote schade lijden. In het verleden zijn al ervaringen opgedaan met oplossingen daarvoor. Het lijkt mij daarom goed om dit vandaag al in gang te zetten.