Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. Excuses dat ik iets later was, maar ik zat in een ander algemeen overleg. De ChristenUnie steunt in grote lijnen de Nederlandse inzet bij de Milieuraad, zoals die te lezen is in de geannoteerde agenda. Toch heb ik nog een aantal opmerkingen.

Het gaat bij een Europees bodembeleid niet om een klein verschilletje op het punt van proportionaliteit. De vraag is niet slechts of we de juiste instrumenten gebruiken, dit gaat veel verder. Bodem is geen grensoverschrijdend probleem waar we grensoverschrijdende oplossingen voor nodig hebben. Ook vanuit het principe van subsidiariteit vallen er dus kritische kanttekeningen te plaatsen. We vragen de minister dan ook -- netjes gezegd -- om haar poot stijf te houden.

Wij vragen de minister ook om stevig in te zetten op de inbreng van de Milieuraad in het besluitvormingsproces inzake de EU-2020-strategie. De ChristenUnie heeft steeds aandacht gevraagd voor de samenhang tussen de economische, de ecologische en de sociale crises. De heer Vendrik verwees naar de motie van collega Peters, maar de ChristenUnie heeft al veel eerder een motie ingediend. Daarin werd ertoe opgeroepen om die samenhang ook in de EU-2020-strategie terug te laten komen. Die strategie moet een groen hart krijgen. Er moet een heldere en samenhangende visie komen en er moeten overkoepelende, kwantitatieve doelen op alle terreinen van duurzaamheid worden gesteld. Tevens moet er een duidelijk plan van aanpak komen voor een effectief beleid. Vervolgens kan dan ook gestuurd worden op een brede set van economische, milieugerelateerde en sociale indicatoren.

Op het gebied van biodiversiteit kan Nederland een heel mooie voortrekkersrol spelen binnen Europa. We kunnen als geen ander Europees land laten zien wat er mogelijk is aan behoud en herstel van biodiversiteit in een dichtbevolkt land met veel verstedelijking en een hoog ruimtegebruik. De ChristenUnie ziet graag dat het verlies aan biodiversiteit en de achteruitgang van ecosysteemdiensten in de EU is gestopt vóór 2020 en dat zowel de biodiversiteit als de ecosysteemdiensten dan zo veel mogelijk zijn hersteld. Bovendien zien we natuurlijk graag een Europese inspanning voor behoud en herstel van de wereldwijde biodiversiteit.

Tot slot heeft de ChristenUnie echt moeite met de tekst van de geannoteerde agenda onder het kopje "klimaatverandering". Daar wordt melding gemaakt van het voortzetten van de Europese leiderschapsrol, over een voorlopersfunctie, bruggenbouwer, constructieve voorstellen, et cetera. Laten we echter het uitgebreide verslag van 9 februari en vooral ook de werkelijkheid die we in Kopenhagen gezien en ervaren hebben, niet vergeten. Europa heeft geen stempel kunnen drukken op de onderhandelingen in de eindfase. De voorganger van deze minister schrijft in haar brief van 9 februari over een gebrek aan één gezicht. Dat legt ook de vinger bij het gebrekkige proces van internationale klimaatonderhandelingen. Aan het eind van die brief wordt geopperd: "We zullen met de EU meer dan voorheen moeten inspelen op de belangen van andere landen om tot een resultaat te komen. Het versterken van bestaande en vormen van nieuwe coalities kan hierbij een belangrijke rol spelen". Het zou ons een lief ding waard zijn als de minister dat aan de orde stelt in de Milieuraad. Er zou van alles en nog wat gezegd kunnen worden over de inhoudelijke doelstelling van Europa, maar laten we dit moment echt gebruiken om het proces met elkaar te bespreken. Dat lijkt me nu het allerbelangrijkste.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Ik heb een vraag over biodiversiteit. Ik ken de inzet van de ChristenUnie voor het behoud van natuur en ecosystemen en ook als het gaat om de druk van Europa en Nederland op de ecosystemen wereldwijd; ik noem even concreet de soja. Die inzet van de ChristenUnie heeft altijd de juiste ambitie. Daarom vraag ik mevrouw Wiegman of zij het namens haar fractie niet jammer vindt dat Nederland nu nog geen keuze wil maken omdat het allemaal wel realistisch, haalbaar en betaalbaar moet zijn? Dat betekent dus dat we niet voluit kiezen voor het doel om ook het wereldwijde verlies aan biodiversiteit tegen te gaan.

De voorzitter: En uw vraag is?

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Ik wil graag weten of de ChristenUnie-fractie niet met de PvdD-fractie teleurgesteld is over het voorbehoud dat het allemaal wel realistisch en haalbaar moet zijn. Dat vormt namelijk een belemmering voor de ambitie die we nu aan de dag moeten leggen omdat we simpelweg niet anders kunnen.

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Ik heb daarnet het interruptiedebatje gevolgd tussen het CDA en de PvdD en heb het idee dat ik daarin nu ook partij zou moeten kiezen, maar laat ik gewoon bij mijn eigen tekst blijven. De heer

Vendrik (GroenLinks): Ja, kies eens partij!

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Ik kies partij, ik kies voor de ChristenUnie, dus ook voor de woorden die ik zojuist heb uitgesproken over biodiversiteit. We hebben een hoge ambitie en ook de tekst in de geannoteerde agenda over de inzet van Nederland spreekt me ontzettend aan. Laten we die ambitie dan wel echt serieus nemen.

De voorzitter: U hoeft niet te herhalen wat u net gezegd heeft.

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Oké, voorzitter, maar dat is het. Laat ik dit er nog aan toevoegen: als je jezelf serieus neemt, neem je daarin ook haalbaarheid en realisme mee. Daarmee doe je niets af aan je ambitie, maar je zorgt voor een goede combinatie.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Ik heb een korte vervolgvraag.

De voorzitter: Lukt u dat?

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Ja, dat meen ik nu wel. Er wordt natuurlijk wel afbreuk gedaan aan die ambitie, want er wordt heel duidelijk benadrukt dat we pas kiezen zodra we meer duidelijkheid hebben. Als je de fiches en de mededelingen goed leest, zie je dat haalbaarheid en betaalbaarheid boven die ambitie staan. Mevrouw Wiegman kan dus niet overeind houden dat er geen afbreuk wordt gedaan aan die ambitie.

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Nee, maar daarom zeg ik dus ook dat we niet moeten inboeten op die ambitie; die staat overeind. We moeten daarbij echter wel het realisme, de haalbaarheid en de werkbaarheid van een en ander meenemen. Ik kies dus toch voor die goede combinatie.