Bijdrage Gert-Jan Segers aan een plenair debat met minister-president Rutte, minister Bruins voor Medische Zorg en minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid

Kamerstuknr. 25295

De heer Segers (ChristenUnie):
Mevrouw de voorzitter. Het coronavirus verspreidt zich steeds verder. Het verlamt de wereld steeds meer. De gevolgen voor ons land worden steeds groter. We bevinden ons in steeds onbekender vaarwater. Meer dan ooit realiseren we ons dat wij allemaal kleine, kwetsbare mensen zijn.

Ik wil ook van deze kant graag lof uitspreken voor al het personeel in de zorg, dat extra risico loopt, maar zich met hart en ziel inzet voor de zieke medemens. Alle mensen die te maken hebben met het virus wens ik beterschap. Ik wil graag mijn medeleven betuigen aan de nabestaanden van de mensen die inmiddels zijn overleden.

Ondertussen handelt het kabinet. Het luistert naar experts en naar zijn beste weten doet het kabinet zo goed mogelijk wat het kan. Hoewel niemand hier kan pretenderen alles te weten, is het wel goed om dit debat te voeren, omdat we met elkaar wel méér weten en in de aanscherping van de bestrijding van deze pandemie die bestrijding hopelijk kunnen verbeteren.

Toch hebben veel mensen het gevoel dat Nederland steeds een stap achterloopt. Het virus verspreidt zich snel en de maatregelen die worden genomen, lijken steeds te laat te komen. Ik snap die emotie. Wat daarbij cruciaal is, is communicatie. Ik zou zeggen: communiceer in ieder geval altijd eerlijk. Suggereer niet dat je alles onder controle hebt als je dat niet hebt, want als mensen zien dat je jezelf overschreeuwt, maakt hen dat onrustig. Dus wees eerlijk over wat je weet en wat je niet weet. Communiceer vaker, een dagelijkse persconferentie. We hebben twee dagen moeten wachten op deze persconferentie. Dat was te lang. De overheid mag wat mij betreft ook duidelijker maken waarom we deze maatregelen nemen en het anders aanpakken dan andere landen. En dank voor de gebarentolk. Dat betreft een ingediende motie van onze hand. Het is goed om te zien dat de gebarentolk werd ingezet. Ook daarbij is communicatie cruciaal.

Mevrouw de voorzitter. Het is goed dat vandaag verdergaande maatregelen zijn genomen. Het RIVM geeft aan dat de situatie in Nederland aan het kantelen is en dat we in een nieuwe fase komen, een fase waarin we geen grip meer hebben op de infecties en de bron. Dat is zorglijk. Maar het laat ook het belang van stevige maatregelen zien. De capaciteit van onze zorg is niet toereikend voor het opvangen van een hoge piek door het virus, iets wat we nu in Italië zien gebeuren. De situatie is ernstig. We mogen daar niet luchthartig over doen. Het appel op de bevolking om zich te houden aan de voorgestelde maatregelen kan niet indringend genoeg zijn.

(vervolg) De heer Segers (ChristenUnie):
Je doet dit niet voor jezelf, en niet alleen voor jezelf, maar vooral ook voor je kwetsbare medemens. Dierbaren die misschien op hoge leeftijd zijn, maar die we niet kwijt willen. Dus ik zou zeggen: mensen vraag je niet af "wat kan er met mij gebeuren?", maar vraag je af "wat kan er gebeuren met mijn naasten?"

Ik zou heel specifiek minister Grapperhaus willen aanspreken, eigenlijk in aansluiting op een vraag van collega Kuzu, als minister voor de eredienst. Aanstaande zondag zijn er weer kerkdiensten of staan er kerkdiensten op de rol. Wat moet daar gebeuren? Treedt hij in overleg met kerken om ook daarover te spreken? Treedt hij met hen in overleg over de vraag hoe nu te handelen?

Ik heb nog een aantal andere vragen voor het kabinet. Waarom wordt er niet meer getest? Want meten is weten. Niet iedereen wordt meer getest. Gezinsleden van mensen die het virus hebben opgelopen en klachten hebben, worden bijvoorbeeld niet meer getest. Er zijn dus veel meer mensen ziek dan op de teller van het RIVM staat. Kan dit op de een of andere manier inzichtelijk worden gemaakt? Ook hier: eerlijke informatie is cruciaal. Het RIVM baseert zich op het uitgangspunt "hoe zieker, hoe besmettelijker". Collega Wilders refereerde er al aan dat er in de wetenschap ook andere onderzoeken zijn, die lijken aan te tonen dat het virus al overdraagbaar is voordat er symptomen zijn of als er alleen maar milde klachten zijn. Ik ben geen wetenschapper, maar dit verontrust mij wel. Is de minister bekend met de uitspraken van deze wetenschappers die in een andere richting wijzen? Vindt hij het op basis daarvan nodig om de ingezette strategie om het virus in te dammen, verder bij te stellen?

Collega Hijink van de SP zei het al: mensen in de zorg zijn extra kwetsbaar. Tegelijkertijd hebben we hen hard nodig. Laten we hen goed beschermen. Zijn er voldoende beschermingsmiddelen voor het personeel? Welke afspraken heeft de minister hierover gemaakt in Europa? En welke afspraken heeft de minister met de sector kunnen maken over de snelle uitbreiding van het personeel als dat nodig is? Hoe staat het met de capaciteit van de intensive cares?

Er zijn basisvoorzieningen die gegarandeerd moeten worden. Ik denk daarbij niet alleen aan de zorg maar ook aan onze voedselvoorziening. Hiervoor zal maatwerk nodig zijn. Hoe gaat het kabinet dit aanpakken?

En dan het onderwijs. De mededeling dat scholen vooralsnog niet dichtgaan, levert veel vragen op. Ik begrijp net wel dat onderwijsorganisaties en ook schoolleiders inmiddels achter deze keuze staan, maar toch ook hier: kan worden uitgelegd -- en ik denk dat dat moet -- waarom we deze maatregelen nemen? Kunnen scholen eigen maatregelen nemen in overleg met de veiligheidsregio? Hoe steunen we scholen in het nemen van maatregelen om zelf te desinfecteren, om zelf een veilige omgeving te blijven?

Ik sluit aan bij de vragen die zijn gesteld over vluchten uit risicogebieden. Ook dat levert veel vragen op. Als er een keuze wordt gemaakt, moet die worden uitgelegd.

Mevrouw de voorzitter. Het coronavirus raakt onze economie ook hard. Het is goed dat het kabinet hiertegen maatregelen neemt. Ik vraag het kabinet: is het "whatever it takes"? Er zijn ondernemers die uitstel van betaling moeten kunnen aanvragen bij de Belastingdienst, maar velen kunnen op dit moment niet communiceren met de Belastingdienst als gevolg van de overhaaste invoering van eHerkenning. Hoe wordt dit opgelost? Welke sectoren worden direct getroffen en welke op de lange termijn? Wat doet het kabinet voor deze sectoren?

Mevrouw de voorzitter. In de troonrede sluit onze Koning altijd af met de mooie woorden waarmee hij het kabinet en de Staten-Generaal laat weten dat velen samen met hem bidden om wijsheid, kracht en Gods zegen. Ik wil juist op dit moment die woorden onderstrepen. Weet dat velen bidden. En ik doe mee, want dit is wat we nu meer dan ooit nodig hebben: wijsheid, kracht en zegen.

De heer Wilders (PVV):
Aan die woorden wil ik natuurlijk niets afdoen. Ik heb nog een vraag aan collega Segers over de scholen. Als ik het goed heb, heb ik hem daar niet uitgebreid over gehoord. Ik vraag me af wat hij vindt van het besluit van het kabinet om de scholen open te houden.

De heer Segers (ChristenUnie):
Ik heb er wel een paar woorden aan gewijd en ook gememoreerd dat inmiddels bekend is dat onderwijsorganisaties en schoolleiders het daarmee eens zijn. Dus er heeft overleg plaatsgevonden en zij zeggen: daar staan we achter. Maar het levert heel veel vragen op, en die vragen zijn terecht. Ook als je hierin een keuze maakt die anders is dan de keuze die Duitsland, Denemarken of België hebben gemaakt, moet je dat heel goed uitleggen en heel goed onderbouwen. Dus dat daar heel veel vragen over zijn, snap ik heel goed. Dus als er een keuze wordt gemaakt, zeg ik: leg die alsjeblieft uit en geef jezelf ook de vrijheid en de ruimte om die bij te stellen.

De heer Wilders (PVV):
Collega Segers verwijst naar een vereniging die ervoor zou zijn. Ik kan u ook onderwijsverenigingen noemen die daartegen zijn. Het was net nog op het nieuws. Dus het zal allemaal wel. Het kabinet moet het inderdaad ook uitleggen, maar wat vindt u? Nogmaals, het gaat niet over virologie. Het gaat over de vraag wat u ervan vindt, nu u weet dat bijna alle landen in Europa, of in ieder geval een meerderheid, dat al hebben gedaan. Ook heel veel mensen, niet alleen leraren maar ook ouders, maken zich daar grote zorgen over. Vindt het zelf een verstandig besluit? Of zegt u, wat ook sommige collega's hier zeggen: neem in een tijd van pandemie liever een besluit waarvan je later zegt "dat hadden we misschien niet hoeven doen", dan dat je het niet doet en later spijt hebt dat je het niet hebt gedaan?

De heer Segers (ChristenUnie):
Nogmaals, ik snap die vraag. Het kabinet en de experts zullen iedere keer die afweging moeten maken. Wij maken hier in dit huis ook een afweging. Wij zitten nu bij elkaar, en daarmee loop je ook risico. Toch staat u hier en sta ik hier. Wij schatten zelf in hoe groot het risico is en hoe verstandig het is om toch hier met het parlementaire bedrijf door te gaan. Ik ben zelf vader van een dochter die op de middelbare school zit. Natuurlijk denk je daar ook over na en voer je daarover het gesprek thuis. Ik moet dan allereerst varen op de experts en op de adviezen die worden gegeven. Dus ik vond het een goede vraag van collega Hijink, die zei: laat die eens zien. Hoe schatten zij dat in? Vervolgens gaan die onderwijsorganisaties om de tafel en moet er een keuze worden gemaakt. Ik snap de keuze die nu wordt gemaakt, maar nogmaals, hij roept ook bij mij vragen op. Ik vraag om nadere uitleg en nadere onderbouwing en om de vrijheid om daar waar nodig ook snel een andere keuze te kunnen maken.

De heer Wilders (PVV):
Dat laatste siert u. Zou ik u op dat punt nog één vraag mogen stellen? Ik hoop dat we met hulp van u het kabinet op andere gedachten kunnen brengen. Maar stel dat het niet zo is en ouders zich toch grote zorgen maken. Vind u dan dat dit een tijd zou kunnen zijn waarin ouders individueel hun kind van school zouden kunnen halen zonder dat zij problemen krijgen met de Leerplichtwet? Stel dat de school zegt "we moeten het niet doen, we houden de school open", terwijl er grote zorgen zijn. De gemiddelde school in Nederland heeft volgens mij 350 leerlingen. Stel nou dat er ouders zijn die zeggen: ik wil gewoon niet dat mijn kind daar in deze tijd naartoe gaat, in ieder geval niet tot 31 maart. Vindt u dan dat ze daar een boete voor moeten krijgen, of zegt u met mij: laat die ouders dat op zijn minst zelf beslissen en zonder boete hun kind tot 31 maart thuishouden?

De heer Segers (ChristenUnie):
Over deze vraag heb ik me nog niet eerder gebogen. Ik vind het ook een goede vraag. Elk kind dat symptomen heeft, heeft net als wij uiteraard de vrijheid om te zeggen: jongens, thuisblijven en het zekere voor het onzekere nemen. Dat geldt dan nog minder voor henzelf, omdat kinderen zich over het algemeen niet in de risicogroep bevinden, maar wel voor de ouderen en andere kwetsbare groepen waarmee ze in aanraking komen. Ik zou het wel curieus vinden dat wanneer ouders heel gewetensvol zo'n keuze maken, ze op een boete kunnen rekenen. Ik denk dat we dit stap voor stap, echt in goed overleg -- zoals we dat nu ook eigenlijk bijna doen -- met de scholen en met de ouders heel goed moeten bespreken. Nogmaals: laten we alsjeblieft de vrijheid houden om ook nieuwe keuzes te maken.

De voorzitter:
Dank u wel, meneer Segers.

Meer informatie