Bijdrage Joël Voordewind aan het algemeen overleg Artikel 100 Nederlandse deelname aan anti-ISIS coalitie en situatie in Syrië

donderdag 22 november 2018 00:00

Bijdrage Joël Voordewind aan een algemeen overleg met minister Blok van Buitenlandse Zaken, minister Bijleveld-Schouten van Defensie en minister Kaag voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

Kamerstuknr. 27 925

De heer Voordewind (ChristenUnie):
Dank u wel, voorzitter. Excuses voor mijn verlate aankomst. Allereerst wil mijn fractie haar waardering en respect uitspreken voor alle militairen die sinds 2014 gediend hebben in de anti-ISIS-coalitie in Irak en in Syrië: de piloten, de ondersteuners, iedereen die zich heeft ingezet om ISIS te bestrijden.

Voorzitter. Als commissie voor Buitenlandse Zaken en commissie voor Defensie bezochten we eerder verschillende gebieden en hebben we de mensen daar zelf kunnen spreken. We zijn zeer trots op het werk dat ze hebben verricht en op wat ze hebben bereikt. ISIS is zo goed als verslagen, maar nog niet helemaal. Dat begrijpen we ook uit de brief. ISIS kan via een andere gedaante naar boven komen, er kunnen nog aanslagen zijn, dus daarom is het ook goed dat Nederland, althans het Nederlandse kabinet, besloten heeft om in Irak te blijven. Het gevaar is nog niet geweken, de vluchtelingen moeten nog terugkeren, en daar hebben ze ook onze bescherming voor nodig.

Voorzitter. De ChristenUnie maakt zich wel zorgen over drie zaken. Allereerst de positie van de minderheden. 400.000, 500.000 Christenen en jezidi's zitten nog altijd in Dahuq, in Erbil, in tentenkampen in dramatische situaties. Ik heb daar samen met collega's eerder moties over ingediend, die ook zijn aangenomen, om te kijken wat we praktisch kunnen doen voor de terugkeer van deze vluchtelingen, los van wat we kunnen doen op het gebied van hulpverlening. Daar heb ik het een en ander vanuit het kabinet over gehoord, maar ik vraag ook de minister van Defensie: wat kan Nederland nu doen binnen de NAVO of de nog doorlopende anti-ISIS-coalitie om in ieder geval het gevoel van veiligheid te vergroten, zodat deze vluchtelingen ook terug zouden kunnen keren? Ik begrijp uit de brief dat het niet mogelijk is om een soort safe havens voor ontheemden te creëren, maar ik wil weten wat er nog wel mogelijk is, misschien via de EUAM, de EU Advisory Mission. Het gevoel van veiligheid moet kunnen terugkeren, want anders keren die vluchtelingen niet terug.

Voorzitter, dan de Syrian Democratic Forces en de opstelling van Turkije. Ook dat is een zaak waar we samen met het CDA vaak aandacht voor hebben gevraagd. De AIVD, de inlichtingendienst, heeft een rapport daarover uitgegeven en maakt zich ook grote zorgen over de opvang van ISIS-strijders in Turkije. Ik hoop dat het kabinet diezelfde zorgen deelt. Nu begrijp ik uit de laatste berichten dat in Turkije ngo's actief zijn die als dekmantelorganisatie voor ISIS en Al Qaida gebruikt worden, die zich daar proberen te hergroeperen en die vanuit Turkije weer nieuwe plannen smeden richting Syrië en Irak. Kloppen deze berichten, vraag ik aan de bewindspersonen. Is het kabinet bereid om Turkije daar constant op te bevragen, ook binnen de NAVO?

Voorzitter. Dan de duur van de drie missies en de samenhang daartussen. Die wordt in de brief benadrukt. We lezen dat er komend jaar drie missies lopen: de anti-ISIS-missie loopt door, er komt een nieuwe NAVO-missie met twintig militairen van onze kant en met civiele experts, maar er komt ook een nieuwe coalitie van het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, de Verenigde Staten en Nederland die de Koerden zal gaan trainen. Met name met dat laatste deel zijn we erg blij: dat we de Koerden blijven steunen. Tegelijk wordt nog het een en ander uitgezocht, zoals een training van een delegatie voor het ministerie van peshmerga. Ook onderzoekt Nederland nog een bijdrage aan het EU-gefinancierde politieprogramma. Is daar al meer opheldering over?

Voorzitter. Het zijn wel aardig wat losse onderdelen die nu ontstaan. De nadruk ligt op de samenhang, maar hoe gaan we die tussen al die onderdelen organiseren? Zitten daar coördinatiemechanismes tussen? Voor alle drie missies geldt de einddatum van 31 december 2019.

Voorzitter, tot slot humanitair. Irak is een nieuw focusland. Daar zijn wij blij mee; wij hebben daar ook voor gepleit tijdens de formatie. Maar wat gaat er nu concreet gebeuren ter voorkoming van migratie, ter versterking van mensenrechten en voor het creëren van banen? Hoe gaan we samenwerken met de private sector om die werkgelegenheidsprojecten van de grond te krijgen? Hoe gaat het ondernemersklimaat verbeterd worden?

Voorzitter. Omwille van de tijd sluit ik me aan bij de vragen van collega Ploumen over de grote zorgen die ook wij hebben over de kinderen van uitgereisde jihadisten. Wat kan het kabinet nu concreet doen om de veiligheid van deze kinderen te waarborgen?

Dank u wel, voorzitter.

De voorzitter:
Er is nog een vraag van de heer Van Helvert. Of heb ik dat verkeerd begrepen? Die vraag is er niet. U was blijkbaar duidelijk genoeg. Ik dank u. Hiermee zijn we gekomen aan het einde van de eerste termijn van de kant van de Kamer. Ik stel voor om vijf minuten te schorsen. Kunt daar allemaal mee uit de voeten? Ja? Dan gaan we dat doen.

Meer informatie

Labels
Bijdragen
Buitenlands beleid
Defensie
Joël Voordewind
Ontwikkelingssamenwerking

« Terug

Archief > 2018 > november