Bijdrage Eppo Bruins aan een plenaire begrotingsbehandeling met minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat en staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken en Klimaat

Kamerstuknr. 35 000 - XIII

De heer Bruins (ChristenUnie):
Voorzitter. Om te beginnen wil ik de heer Wörsdörfer feliciteren met zijn maidenspeech. Ik deel met hem de passie voor ondernemers en ondernemen. Wat mooi dat vandaag de begroting van Economische Zaken en Klimaat op de agenda staat.

Economische Zaken én Klimaat. Die koppeling is goed. De ChristenUnie wil een gezonde economie én schone lucht doorgeven aan onze kinderen en kleinkinderen. Dus geen twintigste-eeuwse economie die hulpbronnen uitput en materialen verspilt, maar een eenentwintigste-eeuwse circulaire economie. Er is geen alternatief. De ChristenUnie ziet grote kansen voor Nederland om als hightech kenniseconomie voorop te lopen met slimme en schone technologie en het hergebruik van waardevolle grondstoffen. We hebben alles in ons om wereldwijd gidsland te worden, mits we er voluit voor willen kiezen om van de achterhoede naar de voorhoede te gaan. Dit kabinet zet serieuze stappen in de goede richting.

De ChristenUnie ziet in het mkb de kracht van de reële economie, van producten met echte meerwaarde en van werk van waardevolle vakmensen. De ChristenUnie is daarom blij met het brede investeringspakket in de Nederlandse economie, in alle bedrijven, groot en klein, ter vervanging van het oorspronkelijke plan om de dividendbelasting af te schaffen. Het kabinet verlaagt de winstbelasting voor kleine en grote bedrijven, verlaagt de werkgeverslasten en investeert in innovatie; onder meer in de Wbso, een belangrijke afdrachtvermindering voor researchintensieve bedrijven. Bij de Wbso is vorig jaar de tweede schijf verlaagd van 16% naar 14%. In 2020 wordt het weer gerepareerd, maar de ChristenUnie zou dit graag al komend jaar willen herstellen. Er is sprake van een eenmalige onderbesteding, dus er is budget beschikbaar. Graag hoor ik een reactie van de staatssecretaris op dit punt.

Sinds 2016 zijn de mogelijkheden ingeperkt om procesinnovatie vanuit de Wbso te steunen. In mijn in oktober 2016 aangenomen motie op stuk nr. 262 (32637) heb ik verzocht om met het bedrijfsleven in overleg te gaan over de inbedding van procesinnovatie in de Wbso. Vanuit het bedrijfsleven blijf ik toch geluiden horen dat dit daar anders wordt ervaren. Is de staatssecretaris bereid om opnieuw in overleg te gaan met de maakindustrie over procesinnovatie in de Wbso en om te kijken naar de mogelijkheden?

Voorzitter. Bij de Onderwijsbegroting vorige week en het Belastingplan gisteren heb ik het voorstel gedaan voor een "Wbto", voor het beschikbaar stellen van technisch onderwijspersoneel. Het is zeer waardevol om vakmensen vanuit de praktijk in te zetten in het onderwijs, om onze nieuwe gouden handen van Nederland op te leiden. Bij bedrijven is hiertoe grote bereidheid en wordt er gezocht naar mogelijkheden om personeel uit te lenen. Met een fiscale aftrek kan het technische bedrijfsleven verder verleid worden om personeel in te zetten in het techniekonderwijs. Wat vindt de staatssecretaris van dit idee? Ik heb al een toezegging van de minister van Onderwijs dat zij bereid is om om de tafel te gaan zitten met de staatssecretaris van Financiën. Mag ik deze staatssecretaris van Innovatie vragen om hier een drietal van te maken?

Voorzitter. De pps-toeslag, al genoemd door de heer Amhaouch, is belangrijk om private investeringen in publiek gefinancierd onderzoek te stimuleren. De collega van het CDA noemde al de versmalling van de grondslag. Dat is echt een stap terug. Vooral de hightechsector en de vier sleuteltechnologieën uit het regeerakkoord worden het hardst geraakt. Is de staatssecretaris bereid om te kijken naar een mogelijke reparatie?

Eind september heb ik mijn initiatiefnota Ondernemen met een maatschappelijke missie ingediend, over het er- en herkennen van sociale ondernemers. Ik heb eerder Kamervragen gesteld over sociale detachering en het meetellen bij voorbehouden opdrachten. De staatssecretaris bevestigt dat gedetacheerde werknemers mogen meetellen bij de minimaal 30% werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt. Op welke manier gaat de staatssecretaris dit expliciet onder de aandacht brengen bij overheden, met name bij gemeentes?

Voorzitter. De scheepsbouw. Vorig jaar is het amendement …

De voorzitter:
Er komt iemand naar de interruptiemicrofoon gerend en het is de heer Amhaouch.

De heer Amhaouch (CDA):
Ik zag dat het schip van het volgende blokje al binnenvoer, daarom wil ik nog even een vraag stellen. Het gaat over die sociale ondernemers. Vaak zijn sociale ondernemers ook mkb-ondernemers. Het gaat vaak om kleine bedrijven. Hoe kijkt de ChristenUnie aan tegen het voorstel van D66 en het CDA om te kijken hoe we kleine ondernemers, vaak tot tien medewerkers, extra kunnen beschermen? Want zij hebben vaak heel veel andere dingen aan hun hoofd en zijn niet opgewassen tegen die grote overheden of bedrijven.

De heer Bruins (ChristenUnie):
Laat ik beginnen met te zeggen dat ik het een heel charmant voorstel vind. Het is heel duidelijk dat kleine mkb'ers het echt nodig hebben om in een regelluwe omgeving te werken. Ik sta dus positief tegenover alles wat kleine mkb'ers helpt om beter, makkelijker, sneller te kunnen werken. Ik zie inderdaad ook die scheve verhouding tussen kleine en grote bedrijven. Ik vraag me wel af of het juridisch mag. Is het juridisch mogelijk? Die vraag speel ik heel graag door naar het kabinet. Maar los daarvan vind ik het een heel charmant en mooi idee. Alles wat het kleine mkb stimuleert, steunen we graag.

De voorzitter:
Vervolgt u uw betoog.

De heer Bruins (ChristenUnie):
Dank u wel. Ik kom op de scheepsbouw. Vorig jaar is het amendement-Bruins/Veldman aangenomen, voor de Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw. In de toelichting op het vorig jaar aangenomen amendement stond dat de indieners die regeling structureel wilden maken. Maar in de begroting is deze toch eenmalig gebleken. De ChristenUnie dient daarom wederom een amendement in voor openstelling van de SDS in 2019. Ik hoop op een positieve reactie van de staatssecretaris.

Daarop voortbordurend: uit onderzoek naar de marinebouw in Nederland blijkt dat de gouden driehoek van rijksoverheid, kennisinstellingen zoals MARIN en de industrie heel belangrijk is. Kan de staatssecretaris in overleg gaan met haar collega van Defensie over hoe ze ervoor gaan zorgen dat we Nederlandse technologie gaan gebruiken voor onze Nederlandse marineschepen en onderzeeërs? Ik ben er namelijk van overtuigd dat we, als we eisen durven stellen die echt aan de cutting edge van de technologie liggen, op cruciale onderdelen zullen uitkomen bij Nederlandse bedrijven en Nederlandse innovaties, ook bij open aanbestedingen.

Voorzitter. In het bijzonder wil ik nog aandacht vragen voor start-ups en scale-ups. In juli heeft de staatssecretaris ze ook genoemd in haar brief over de topsectoren, maar vooralsnog ontbreekt de concrete invulling. Hoe gaat de staatssecretaris starters en doorgroeiers betrekken in het innovatiebeleid? Moet er voor kleinere financieringsvraagstukken geen apart fonds komen? Want Invest-NL lijkt zich toch vooral op de grotere bedrijven te richten.

Voorzitter. Gisteren heb ik bij het Belastingplan aandacht gevraagd voor de tanteagaathregeling, die niet meer bestaat. Het is belangrijk om crowdfunding en durfkapitaal te bevorderen en om het investeren in start-ups in de beginfase weer fiscaal aantrekkelijk te maken. Vindt de staatssecretaris ook dat we weer een dergelijke tanteagaathregeling nodig hebben? Laten we het dan de tantemonaregeling noemen. Is de staatssecretaris bereid te overleggen met de staatssecretaris van Financiën om tot zo'n fiscale stimulans voor durfkapitaal te komen?

Voorzitter. Ik kom op het thema dat de heer Verhoeven ook al genoemd heeft, de zondagsdwang voor winkeliers. De fietsenzaak in winkelcentrum Paddepoel hoeft geen zondagsboete te betalen. Het bedrag was inmiddels opgelopen tot maar liefst €60.000. Toch zijn er nog steeds winkeliers in Nederland die met zondagsdwang te maken hebben, inclusief hoge boetes. Het is goed dat de staatssecretaris werkt aan een wetsvoorstel tegen zondagsdwang. Ik vraag de staatssecretaris nog wel hoe zij wil omgaan met nieuwe situaties. Want vaak leveren de standaardcontracten toch weer een dwang richting zondagsopenstelling op. Formeel is er misschien contractvrijheid, maar in werkelijkheid kan de winkelier geen kant op. Bij de Algemene Beschouwingen heeft de minister-president toegezegd dat er een overzicht komt van waar in Nederland zondagsdwang voorkomt. Op aandringen van de heer Pechtold destijds is bovendien gevraagd naar oplossingen voor contracten die een bepaalde groep ondernemers uitsluiten wanneer zij op zondag niet open willen. Heeft de staatssecretaris dit overzicht en de mogelijke oplossingen inmiddels? Zo niet, wanneer kunnen we die verwachten?

Voorzitter. Opvallend in de begroting is de reserve duurzame energie, die inmiddels op maar liefst 1,7 miljard staat. De heer Van der Lee noemde het al. Ik vraag de minister waarom deze pot nu zo rijkelijk gevuld is en ook waar hij de reserve aan wil besteden. Laten we dan in ieder geval niet kiezen voor subsidie aan biomassa. We zien nu verschillende plannen van energiebedrijven om hun kolencentrales om te bouwen naar biomassacentrales. De ChristenUnie vindt het niet uit te leggen om daar overheidssubsidie aan te geven. In de hoofdlijnen van het klimaatakkoord is afgesproken om na 2025 geen SDE+ meer te besteden aan elektriciteitsproductie. Het is belangrijk om biomassa te prioriteren voor de sectoren waar weinig alternatieven zijn, zoals lucht- en scheepvaart, en ook cascadering is nodig. Het verbranden van biomassa in kolencentrales past daar niet bij. Niet voor niets staat in het regeerakkoord dat we na 2024 geen subsidie meer geven aan biomassa. Hoe waardeert de minister dit ondubbelzinnige standpunt en wanneer is het onderzoek naar prioritering en cascadering van biomassa gereed?

Voorzitter. Ook ik wil eindigen met Groningen. Het is goed dat er een plan ligt voor de versterking van huizen in Groningen. Deze opgave moet voortvarend worden aangepakt, want het heeft al te lang geduurd. Ik heb begrepen dat de Nationaal Coördinator per 1 januari stopt. Komt dat vertrek niet te vroeg? Kan de minister mij het vertrouwen geven dat de versterkingsopgave volledig en goed wordt uitgevoerd? Een goed voorbeeld is Ten Post, waar mijn collega Stieneke van der Graaf afgelopen vrijdag op bezoek was. Daar liggen plannen voor dorpsvernieuwing, uitgewerkt door het dorpsplatform — een mooi initiatief van onderop, dat de leefbaarheid versterkt. Wat de ChristenUnie betreft moeten deze plannen hand in hand gaan met de versterkingsopgave. Is de minister dat met mij eens? Zo ja, hoe gaat de NCG dit samen met de gemeenten oppakken en uitvoeren?

Eerder is de motie van mijn collega Dik-Faber aangenomen over geestelijke verzorging. Het is goed om te zien dat de minister samen met zijn collega van VWS aan de slag wil gaan met zogeheten "bevingsbestendige zorg" en geld uittrekt voor geestelijk verzorgers. In de motie zijn voorstellen gedaan voor de concrete invulling op basis van het projectplan vanuit de provincie. De stichting Solidair Groningen & Drenthe is bereid het werkgeverschap te vervullen. Wanneer komt de minister met de verdere uitwerking?

Voorzitter, dank u wel.

De voorzitter:
Dank u wel voor uw bijdrage.

Meer informatie