Op het seminar over Libië en ‘The responsibility to protect’ (R2P) spraken prof. Molier (Universiteit Leiden), Miriam Struyk (IKV-Pax Christi) en Rene Cuperus (Partij van de Arbeid). Molier gaf juridische uitleg over het concept van R2P. Hij gaf aan dat dit concept de opvolger is van het concept van humanitaire interventie. Daarmee is er juridisch niets veranderd volgens Molier, omdat het volgens het VN-Handvest nog steeds verboden is om als staten in elkaars grondgebied geweld te gebruiken. Wel is veranderd dat de soevereiniteit van staten niet langer alleen als recht van de staten, maar ook als hun eigen verantwoordelijkheid ten opzichte van burgers wordt geïnterpreteerd. Een voorwaardelijke soevereiniteit van staten dus, waarbij het uiteindelijk gaat om de bescherming van burgers.

Maar kan er dan in alle landen waar grote misdaden tegen de burgers worden begaan worden ingegrepen? Internationaal rechtelijk gezien niet. De Veiligheidsraad moet hiertoe eerst toestemming geven. Dat is in het geval van Libië voor het eerst volgens het boekje gebeurd, wat het de moeite waard maakt om te bespreken. Dat Libië in de toekomst niet als voorbeeld zal gaan dienen maakt de situatie in Syrië al duidelijk.

Miriam Struyk van IKV-Pax Christi gaf aan dat de bescherming van burgers voor haar voorop staat. Daarom was ze wel blij met de interventie in Libië, omdat ze denkt dat daarmee veel burgerlevens zijn gespaard. Struyk plaatste wel kanttekeningen bij Libië. Het is hypocriet om eerst jarenlang met Khadafi zaken te doen en daarna in te grijpen. Ook is het leveren van wapens aan rebellen een discutabele zaak. Het mandaat van de resolutie is daarnaast opgerekt tot ‘regime change’. Dat is een lastige kwestie, want het is eigenlijk onvermijdelijk om een regime te verdrijven als het de eigen burgers uitmoordt.

Rene Cuperus was het meest kritisch over de acties in Libië. Hij constateert dat het draagvlak in de Nederlandse samenleving voor dit soort acties niet groot meer is. Er is volgens hem een groot verschil tussen de beleidsmakers op het gebied van buitenlandse zaken en het gros van de bevolking. Ook vindt hij dat Nederland een te grote broek aantrekt, eigenlijk geen militaire traditie heeft en zich net als Duitsland meer pacifistisch zou moeten opstellen. Het concept van R2P is volgens Cuperus te slecht begrensd. Dat is twijfelachtig, omdat juist in veel gevallen waarin het misging (denk aan de genocide in Rwanda) niet of te laat is ingegrepen door de internationale gemeenschap. Toch plaatste Cuperus wel wat terechte kanttekeningen. Het concept R2P kan misbruikt worden om te enthousiast te willen ingrijpen in landen waar de situatie Westerse landen niet zint. Toch zal dit niet snel gebeuren.

In de discussie werd verder gesproken over R2P in het algemeen en daarbij de situatie in Libië in het bijzonder. Op een gegeven moment werd opgemerkt dat we bij eventueel ingrijpen ook een eigen belang moeten hebben. Dit geheel in lijn met het buitenland beleid van Minister Rosenthal dat ook allereerst uitgaat van eigen belang. Nadat het eigen belang een aantal keer wat al te enthousiast werd omarmd door sprekers, heb ik naar voren gebracht dat het eigenbelang juist aan de kant moet worden geschoven en dat het moet gaan om burgerbescherming moet gaan . Miriam Struyk was blij met dit geluid van PerspectieF. Bij R2P moet het allereerst gaan om het redden van mensenlevens en niet om onze belangen.