Carola Schouten heeft in het Algemeen Overleg een punt gemaakt van kinderarbeid in de cacaosector, hazelnotensector. PerspectieF focust met name op de elektronicasector, omdat hier grote mensenrechtenschendingen plaatsvinden en er nog geen eerlijk alternatief is. Daarom deden we ook mee aan de makeITfair actie. Het is mooi dat de ChristenUnie dit punt heeft overgenomen en ook in het debat aandacht vroeg voor de misstanden in de elektronicasector. Zo vroeg Schouten welke rol het probleem van elektronisch afval speelt in het Initiatief Duurzame Handel (een programma wat door de overheid wordt gesubsidieerd). Zij verwees daarbij naar de duizenden kinderen die in Ghana sterven door het dumpen van elektronisch afval (zie ons artikel voor een overzicht van misstanden in de elektronicasector). PerspectieF is blij met de aankondiging van de Europese Commissie om met wetgeving te komen die eerlijke handel van Europese bedrijven eist. Carola Schouten stelde de vraag of de nieuwe EU-wetgeving gaat lijken op de Amerikaanse Dodd Frank Act (over mineralenwinning in Congo ten behoeve van elektronicaproductie). Hier maakt PerspectieF zich hard voor.

PerspectieF ziet een rol voor zowel overheid, producent als consument om handel eerlijker te maken. De rol van de overheid komt terug in internationale regels over maatschappelijk verantwoord ondernemen (waaronder respect voor mensenrechten), de zogenaamde OESO-richtlijnen. En daarnaast de ILO-normen, de internationale arbeidersrechten. Die richtlijnen worden in internationaal verband opgesteld. Sinds afgelopen zomer zijn de OESO-richtlijnen strenger worden. Het gaat er vervolgens om dat bedrijven niet alleen zeggen dat ze zich aan deze richtlijnen houden, maar dat ze ook daadwerkelijk nageleefd worden. En ook dat bedrijven open zijn over wat er gebeurt in het productieproces van hun producten (de transparantie van productieketens). Zo weten wij als consument ook waar de producten in de winkel vandaan komen en door wie het is gemaakt, en onder welke omstandigheden. Zo alleen kunnen wij een keus maken voor fair trade.

Dit is de inzet van PerspectieF en van de ChristenUnie. En ook van staatssecretaris Bleker, zo bleek in het debat. Bedrijven die subsidie krijgen van de overheid moeten dan ook voldoen aan ILO en OESO-richtlijnen, en hierop wordt toegezien. Helaas krabbelde Bleker al weer snel terug, door te zeggen dat we geen MVO-politie moeten willen en de OESO-richtlijnen geen harde wetgeving is, maar meer een bestuurlijk instrument. We moeten het dan ook echt wel hebben van de Europese Commissie en de wetgeving waar zij mee komen. Het is ook beter om dit op Europees niveau te regelen, want dan hebben Nederlandse bedrijven, die voorop lopen in de wereld op het gebied van MVO, geen grote concurrentienadelen ten opzichte van bedrijven die voor de goedkoopste en minst verantwoorde optie kiezen.

Goed om nog te noemen is dat het debat ook voor een groot deel ging over de mensenrechtenschendingen door Shell in Nigeria. Dit is een voorbeeld bij uitstek waar de markt de mensenrechten grof heeft geschonden. Een mevrouw van Amnesty International vertelde me over de levens van mensen die totaal verwoest zijn door de olievervuiling in de Nigerdelta, en gaf me het rapport van Amnesty. Dat maakt je niet vrolijk. Het is een probleem van Shell, maar ook niet alleen van Shell. Er zijn veel partijen bij betrokken. De Nigeriaanse overheid, Shell, de lokale bevolking, rebellengroepen. Dat maakt het zo complex. En dat is vaak zo in de productieketens waar mensenrechten worden geschonden. Het is vaak ook moeilijk te overzien wie, wat, waar, wanneer de mensenrechten schendt binnen productieketens. Daar moeten we rekening mee houden wanneer we bedrijven aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Tegelijkertijd is dat geen reden om weg te kijken van de ellende die wordt veroorzaakt door ons consumptie- en productiegedrag. We blijven ons inzetten voor eerlijke handel!

Op 26 november organiseert PerspectieF een seminar over fair trade waarvoor je je kan aanmelden via de website.