De tentoonstelling toonde kinderen in een concentratiekamp, waarmee werd laten zien dat abortus eveneens kindermoord is. Ana Gomes, socialiste uit Portugal, voelde zich gedwongen te handelen. “We vonden dit diep beledigend en trachtten het te verwijderen” zei ze. Een luidruchtige schermutseling ontstond toen zij en de Polen beschuldigen uitten voordat de tentoonstelling weggehaald werd door parlementsbodes.

Maar dit was niet het enige incident in wat sommigen zien als een zich ontkiemende cultuurstrijd in het hart van Europa, een botsing van waarden die ten diepste teruggaat tot 1789, en die zich versterkt heeft door de toetreding van parlementsleden uit landen in Centraal en Oost Europa, die een sterke invloed van de Rooms-katholieke Kerk ervaren. De botsing in het Europees Parlement, en breder in de EU, strekt zich uit van abortus naar homoseksualiteit en vrouwenrechten.

Met een bevolking van 40 miljoen inwoners is Polen, een voormalig communistisch en overwegend katholiek land, de grootste van de 10 op 1 mei 2004 toegetreden landen. Het is nog niet duidelijk hoe Polen zich zal opstellen tegenover de andere landen op onderwerpen van buitenlands beleid tot economie. Nu de verkiezingen in oktober zijn gewonnen door de partij van Recht en Gerechtigheid is de verwachting dat Polen vaker tegenover de oude lidstaten zal komen te staan.

In 2003 nam Polen de leiding bij de lobby voor de verwijzing naar het christelijke erfgoed van Europa in de constitutie. In november 2004 speelden Poolse diplomaten een belangrijke rol in de lobby om de katholieke Commissie kandidaat Buttiglione te behouden. Ook in het buitenlands beleid vaart Polen door zijn steun voor de Amerikanen een andere koers dan de meeste oude lidstaten. Polen sprak zich sterk uit voor Europese steun aan de democratische presidentskandidaat in Oekraïne, sterker dan gewenst door Frankrijk en Duitsland. De nieuwe president verbood als burgemeester van Warschau de jaarlijkse gay pride.

Maciej Giertych, een van de Poolse Europarlementariërs voor de Liga van Poolse Families: “wij willen een Europa gebaseerd op een christelijke ethiek. Wij accepteren de leer van de katholieke kerk op alle onderwerpen”. Hij zei dat de verwijdering van de anti-abortus tentoonstelling hem deed denken aan de intolerantie in het publieke debat in de communistische tijd van voor 1989.