Datum:           28 april 2015

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Voorzitter. Vandaag zijn, met steun van de ChristenUnie, belangrijke amendementen aangenomen in het belang van de Groningse burgers, zoals die voor de omgekeerde bewijslast en de formele betrokkenheid van provincies, gemeenten en waterschappen. Dat zijn echt belangrijke winstpunten. Het is goed dat hierover eindelijk ook duidelijkheid in de wet is gekomen. De minister neemt de aanbevelingen van de Onderzoeksraad Voor Veiligheid over. Dat is natuurlijk geen verrassing, aangezien enkele maanden geleden een Kamermeerderheid de minister hiertoe heeft opgeroepen.

Waarom is er echter nog geen duidelijkheid over de vermindering van de gaswinning? Het is schandalig dat het kabinet met steun van de coalitiepartijen Groningen zo lang in onzekerheid laat. Ik werp dan ook de vraag op wie hier vandaag de angst laat voortbestaan. Dankzij de Raad van State wordt de productie bij Loppersum stopgezet. Voor dit jaar geldt dus het plafond van 36,4 miljard kuub. We gaan de goede kant op, maar is deze omvang nu zo laag mogelijk en realistisch? Stelt de minister daadwerkelijk de veiligheid boven de inkomsten? De ChristenUnie roept het kabinet op om toe te werken naar onafhankelijkheid van aardgas en andere fossiele brandstoffen. Dat geldt natuurlijk ook voor de rijksbegroting. Het is inmiddels twee jaar geleden dat mijn motie over een visie op de rol van aardgas in de energietransitie werd aangenomen. Ik heb daar eerlijk gezegd nog geen serieus antwoord op gezien. De echte oplossingen zijn energiebesparing en duurzame energie. Zorg voor een snelle omslag naar schone energie. Maak woonwijken onafhankelijk van gas. Maak huizen energieneutraal en schrap bijvoorbeeld de aansluitplicht voor gas.

De onderzoeksraad adviseert om de onafhankelijkheid van het Staatstoezicht op de Mijnen te versterken. Het SodM valt nu onder het gezag van het ministerie van Economische Zaken. Tegelijkertijd controleert het SodM het ministerie. De ChristenUnie vindt dat het daar nog altijd wringt. Waarom is het SodM geen zelfstandig bestuursorgaan zoals de ACM?

Ook heeft de onderzoeksraad geadviseerd om tegenmacht te versterken binnen het eigen kabinet. De minister verwijst hierbij naar het overleg binnen de ministerraad, maar de ChristenUnie vindt dit absoluut te mager. De ChristenUnie wil formele betrokkenheid van andere ministeries zoals I en M, BZK en Veiligheid en Justitie. Waarom ligt de beslissingsbevoegdheid over het winningsplan wettelijk alleen bij de minister van EZ, terwijl hij zelf ook aandeelhouder is? Waarom is de minister van EZ verantwoordelijk voor de versterking van huizen en niet de minister voor Wonen en Rijksdienst?

Een andere vraag van mijn fractie is: speelt de regio bij de versterkingsopgave een prominente rol en wordt de regio niet overschaduwd door de nationale coördinator? Wanneer kunnen de mensen veilig wonen? Als de woningen in het huidige tempo worden verstevigd, zijn we klaar als er geen gas meer wordt gewonnen. Dat duurt allemaal veel te lang.

Wat de ChristenUnie betreft gaat het rapport niet alleen over Groningen, maar ook over schaliegaswinning en gaswinning uit kleine velden. Dankzij een motie worden de vergunningaanvragen op Terschelling nu opgeschort, maar hoe zit het met Woerden, Boxtel en Noordoostpolder? Op deze plaatsen wordt in dezelfde valkuil getrapt. Eerst wordt de economische winbaarheid beoordeeld en pas daarna wordt bekeken of aan de milieueisen wordt voldaan. Waar is de burger in dit proces? Hoe zorgen we voor een brede belangenafweging in het beginstadium? Ik verwijs in dat kader ook naar het amendement dat vandaag is aangenomen.

De ChristenUnie vindt het heel belangrijk dat we met elkaar geen waterbedeffect creëren. Dat willen we absoluut niet. Minder winning in Groningen betekent wat ons betreft niet dat elders meer geproduceerd wordt. We willen dit vandaag ook klip-en-klaar van de minister horen.

Vorige week was ik in Woerden. De ongerustheid is daar groot, zo kan ik u verzekeren. De zaal met ongeruste bewoners zat tot de rand toe vol. Ik kan u verzekeren dat het aanboren van een nieuw olie- en gasveld onder een woonwijk of in een kwetsbaar gebied heel veel onrust veroorzaakt. Dat moeten we dus echt niet meer doen. De toekomst is duurzaam decentraal.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.