Datum:            19 december 2012

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):

Voorzitter. Wij hebben het hier vaker gezegd: Nederland verkeert in een crisis. Dat is geen tekst die ik graag uitspreek, maar vanochtend werd dit weer bevestigd in de cijfers van het CPB. Daarbij werd het beeld geschetst dat wij volgend jaar ook nog met een krimp in de economie te maken krijgen. Een groot deel van de problemen doet zich voor in de bouwsector. Van de week werd dat inderdaad niet alleen geconstateerd door minister Kamp, maar ook door het CPB en de Nederlandsche Bank. In de bouwsector verliezen tientallen mensen per dag hun baan. Investeringen worden stopgezet. Per dag gaan zo'n zeven bedrijven in de bouwgerelateerde sector failliet. Dat leidt niet alleen tot menselijke drama's; het kost de schatkist ook miljoenen euro's per jaar door derving van winst-, omzet- en inkomstenbelasting.

Met deze minister hebben wij nu eindelijk de kans om juist de problemen die de bouwsector teisteren, aan te pakken. Dat kan bijvoorbeeld door een integrale woonvisie te ontwikkelen, door duidelijkheid en richting te geven, door het creëren van het vertrouwen waar deze sector zo naar snakt. Deze minister kan regie nemen in het kabinet, juist om de problemen op de woningmarkt en in de bouwsector aan te pakken. Tot op dit moment mist mijn fractie echter een beleidsagenda van de minister. We hebben een regeerakkoord. Daarin wordt een aantal maatregelen genoemd, maar een regeerakkoord kan niet inspelen op de actualiteit en op alle zaken die opkomen. Voor ons is het echt van belang om te weten wat de agenda van deze minister voor de komende jaren wordt. Als dat niet helder wordt of als dat niet verder gaat dan alleen het uitvoeren van de maatregelen van het kabinetsbeleid, dan vraag ik mij af waarom wij een speciale minister voor Wonen hebben aangesteld. Juist gelet op de afslanking van de rijksoverheid -- dat is toch een belangrijk thema voor deze minister -- zou ik zeggen dat wij dit onderwerp dan net zo goed weer kunnen onderbrengen bij bijvoorbeeld Binnenlandse Zaken of bij Economische Zaken. Ik hoop dat de minister mij van mijn ongelijk gaat overtuigen en dat hij bereid is om een heel duidelijke agenda voor de komende jaren op te stellen, een agenda waar hij voor staat en waar hij voor gaat. Graag hoor ik een toezegging.

De heer Monasch (PvdA):

De vraag was aan de minister gericht, voorzitter, maar met permissie van collega Schouten wil ik de uitdaging graag wat verbreden. Wat zou deze agenda volgens de ChristenUnie verder moeten behelzen? Er zijn een aantal duidelijke kaders geschapen, met heel grote gevolgen. Een en ander kan echter ongetwijfeld groter zijn. Het is uiteindelijk maar compact opgeschreven. Aan welke drie of vier speerpunten zouden wij daarbij moeten denken? Wij zouden namelijk graag mee willen denken.

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):

Het is inderdaad wel mooi: eerst wordt een minister bedacht, daarna wordt bedacht welk takenpakket wij deze minister zullen geven en dan mogen wij daar als oppositiepartij ook nog over meedenken. Ik neem die handschoen graag op. Ik heb zelf al gezegd dat de minister echt een regierol moet kunnen krijgen in het kabinet op het terrein van alles wat gerelateerd is aan wonen, maar bijvoorbeeld ook aan bouw. In mijn bijdrage zal ik nog een aantal punten noemen. Bij de huursector ligt het natuurlijk voor de hand. Straks zal ik ook nog ingaan op de vastgoedsector. Wat mij betreft mag de minister een brede rol krijgen. Nogmaals, ik vind het wel erg bijzonder dat de oppositie moet gaan invullen wat de beleidsagenda van de minister zou moeten gaan worden.

De heer Monasch (PvdA):

Dit is alleen maar een uitgestoken hand. Er staan heel pittige zinnen in het regeerakkoord en in die beknopte paragraaf, over sturing, over kernstaken, over huurbeleid. Ik wil alleen graag meedenken en daarom vraag ik waar de agenda volgens de ChristenUnie nog meer uit bestaat. Betreft dat bijvoorbeeld leegstand of leefbaarheid? Daar ben ik in geïnteresseerd. Dat staat nog los van de agenda die de coalitiepartijen hebben opgesteld.

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):

De heer Monasch neemt mij de woorden uit de mond. De wijkenaanpak, de leefbaarheid en al dat soort aspecten zouden ook meegenomen moeten worden. Aan elke behandeling van de begroting liggen een begroting en een beleidsagenda ten grondslag. Daarvan is hier geen sprake. Er is een regeerakkoord en een regeerakkoord is altijd beknopter dan de werkelijkheid. Ik wil graag juist voor het komende jaar een duidelijke beleidsagenda van deze minister.

Ik zei het al: het gaat om het bieden van duidelijkheid en het daarmee creëren van vertrouwen. Dat geldt met name voor de huursector. Wij hebben hier al heel wat discussies gehad over de verhuurdersheffing. Gisteren is daar in de Eerste Kamer ook nog over gesproken. Wij voorzagen en voorzien nog steeds grote problemen met een heffing van 2,1 miljard op termijn. Er zijn op zichzelf geen problemen met een verhuurdersheffing, maar die moet wel proportioneel zijn en die moet niet in één keer de investeringsagenda van de corporaties tenietdoen. Uit diverse rapporten van het CFV en het CPB blijkt dat de heffing zoals die nu wordt vormgegeven, juist funest kan zijn voor die onderdelen. De minister heeft aangegeven dat hij de plannen nog eens goed zal bekijken. Kunnen wij daar uiterlijk begin februari duidelijkheid over hebben, want juist in de corporatiesector worden nu allerlei investeringsplannen in de ijskast gezet? Dat is in deze tijd, waarin de bouw het zo zwaar heeft, erg slecht. Ik hoor graag een toezegging op dit punt.

Een punt waarover ik mij ook verbaas, is dat wij allerlei losse maatregelen nemen op het terrein van de huurmarkt, terwijl de samenhang voor de huurders helemaal weg lijkt te zijn. De huurders krijgen te maken met een huurverhoging op grond van hun inkomen, er is een Europese inkomensgrens voor de woningtoewijzing en er is een nieuwe woningwaardering op grond van de WOZ-waarde. Waar is de samenhang tussen al die maatregelen en de huurtoeslag? Door een huurverhoging gedurende meerdere jaren kunnen huren immers zo hoog worden dat mensen, ondanks een terugval in inkomen door het verliezen van werk -- wat in deze tijden niet irreëel is -- toch niet meer in aanmerking komen voor huurtoeslag. Dat kan toch niet de bedoeling zijn? Ik hoop dat de minister juist die aspecten in ogenschouw wil nemen bij alle maatregelen die hij neemt.

Ik heb al gesproken over de situatie in de bouw. Die is erg slecht. Ik wil graag dat de minister positie inneemt, in het kabinet maar bijvoorbeeld ook richting de lagere overheden om te kijken of er misschien een investeringsagenda kan worden opgesteld. Ik hoor dan al meteen de kramp "we hebben met een kader te maken", maar wees eens creatief! Kijk of er bijvoorbeeld met lagere overheden bezien kan worden of projecten naar voren gehaald kunnen worden en of er slimme allianties aangegaan kunnen worden. Er moet echt wat gebeuren in die bouw. Daar zal het kabinet vanmiddag waarschijnlijk ook nog met de sociale partners over spreken.

Wij hebben in ieder geval twee voorstellen gedaan. Ik noem allereerst het energiebesparingsfonds dat in het Lenteakkoord zat. De minister zat daar zelf bij aan tafel. Dat fonds is er nu weer uitgesloopt door de coalitie. Dat kan juist een heel goede impuls geven in de combinatie duurzaamheid en bouw. Ik noem voorts het amendement inzake het lage btw-tarief voor de bouw. Ik hoop over beide amendementen een positief advies van de minister te horen.

Ik wil ten slotte nog iets zeggen over een punt waarover wij ons grote zorgen maken. Dat betreft de situatie in het commercieel vastgoed. De kantorenmarkt is ook helemaal stil komen te vallen en daar zullen waarschijnlijk de komende jaren forse afboekingen moeten plaatsvinden. Dat kan ook effect hebben op institutionele beleggers en banken, met alle gevolgen van dien. Mijn fractie vindt het hoog tijd worden dat deze minister met de vastgoedsector in gesprek gaat om te kijken of er een goed plan kan worden gemaakt waardoor de dalende prijzen een halt wordt toegeroepen. Ik geef hem de volgende suggestie mee: dat zou kunnen gebeuren door het invoeren van een sloopfonds.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.