De heer Anker (ChristenUnie):

Voorzitter. Ik gebruik deze heropening ook even om toe te lichten hoe ons denken is voortgegaan na het vorige debat.

Dit denken heeft geresulteerd in een gewijzigde motie die ik zojuist bij de Griffie heb ingediend. Ik hoop dat deze snel wordt rondgedeeld. Er was nogal wat kritiek op de motie in haar oorspronkelijke vorm. Men sprak zelfs over een dubbeltje dat de goede, maar ook de slechte kant kon oprollen. Geld dat rolt spreekt altijd tot de verbeelding. Wij willen te allen tijde voorkomen dat het beeld ontstaat van een Kamer die een belangrijke ingreep doet in de autonomie van de gemeentefinanciën. Wij gaan uit van de autonomie van gemeenten. Wij merken echter ook dat het geheel van de grafkosten erg ondoorzichtig is. Uiteraard zijn er grote verschillen. De situatie bij gemeenten in de duinen verschilt bijvoorbeeld van de situatie bij gemeenten op het veen. Met deze motie willen wij ervoor zorgen dat leden van gemeenteraden een instrument in handen krijgen waarmee zij zichzelf en hun college kritisch kunnen bevragen over de totstandkoming van de grafkosten. Dit is de reden waarom wij deze motie hebben gewijzigd. In de motie wordt dit meer omschreven; ik zal haar nu niet voorlezen, omdat zij elk moment bij de staatssecretaris op tafel kan belanden. Ik hoop dat de staatssecretaris hierop kan reageren. Het is de bedoeling dat de VNG zo'n model ontwikkelt. Het moet dus niet de regering zijn die gaat bepalen wat er in mag komen. Met de oorspronkelijke versie van de motie kon dat beeld worden opgeroepen. Toen ik de oorspronkelijke versie nalas, kon ik enigszins begrijpen dat de staatssecretaris tot die conclusie kwam. Dit is echter nooit de bedoeling geweest.

Over de amendementen is een strijd gaande tussen de fracties van de VVD en de ChristenUnie. Vooralsnog zijn wij niet van plan om de termijn van tien jaar te wijzigen. De heer Van Raak meldde al dat een wijziging zich direct zal vertalen in de kosten, wat wij willen voorkomen. Wij willen juist de mogelijkheden voor een particulier graf vergroten. Als mensen twijfelen tussen cremeren en begraven, moeten zij de mogelijkheid krijgen om voor begraven te kiezen. Als bijvoorbeeld een kind is overleden, moeten ouders meer mogelijkheden krijgen om voor een particulier graf te kiezen. Voorlopig handhaven wij dus de termijn van tien jaar.

De staatssecretaris stelde het amendement over gespreid betalen aan de orde. Mijns inziens is gespreid betalen geen echte oplossing. Er blijft daarbij immers een financiële verplichting voor twintig jaar bestaan. Ik kan mij voorstellen dat mensen in één keer voor het graf willen betalen en niet elke maand met een afschrijving van de begrafenisonderneming of de begraafplaats geconfronteerd willen worden.

De staatssecretaris heeft in haar tweede termijn al het een en ander gezegd over hetgeen zij met de VNG gaat bespreken. Daarbij gaat het om de voorlichting over deze wet en over het verschil tussen particuliere en algemene graven. Wij hebben het ook nog even gehad over het eeuwigdurend grafrecht. Daarover heeft de VNG een vergaand advies gegeven aan de gemeenten. De vereniging adviseert de gemeenten om daarmee maar te stoppen. Mijn fractie is het absoluut niet eens met dit advies. De staatssecretaris heeft al toegezegd om dit aan de orde te stellen bij de VNG. Ik vraag haar om de Kamer over dit gesprek te rapporteren.

De heer Knops (CDA):

Ik wil de heer Anker complimenteren met de nieuwe versie van de motie. Die is namelijk veel beter dan de vorige. Toch heb ik er twee vragen bij. In de eerste plaats wil ik, in aanvulling op de vraag van de heer Anker, de staatssecretaris vragen om het punt dat de heer Ankel in zijn motie aanroert op eenzelfde manier aan de orde te stellen bij de VNG. Ik vind het namelijk beter om dit bij de VNG aan de orde te stellen, dan de regering en de VNG hiertoe door middel van een motie op te roepen. Ik kan dit illustreren met een voorbeeld. In de vorige debatten hierover hebben wij geconstateerd dat de kostenopbouw van begraafplaatsen nogal kan verschillen. Bij de ene begraafplaats heeft een gemeente bijvoorbeeld al soms 100 jaar geleden grond gekocht die nu in de boeken staat genoteerd voor een heel laag bedrag, terwijl in een ander geval een gemeente voor een begraafplaats nieuwe grond heeft moeten kopen om te voldoen aan de uitbreidingsbehoefte. Het vergelijken van de kostenopbouw komt dus vaak neer op het vergelijken van appels met peren. Kan de heer Anker reageren op mijn voorstel om deze boodschap rond het inzichtelijk maken van de grafrechten aan de orde te stellen tijdens het overleg met de VNG?

In de tweede plaats moet de Kamer gepaste afstand houden van gemeenten en moet zij de gemeentelijke autonomie respecteren. Ik weet dat de heer Anker het op dit punt met mij eens is. Hoe rijmt hij dit met de inhoud van deze motie?

De heer Anker (ChristenUnie):

De staatssecretaris heeft niet gezegd dat zij van plan is dit punt aan de orde te stellen bij de VNG. Ik vraag bovendien in de motie niet alleen om een overleg, maar ook om een product. Daarom wil ik vooralsnog voor de motie blijven gaan. Afhankelijk van wat de staatssecretaris toezegt, moeten wij nog maar eens bezien of het nuttig is om hierover een motie in stemming te brengen. Ik wacht op dit punt de reactie van de staatssecretaris af.

De heer Knops noemt ook het punt van de autonomie van gemeenten. Ik heb zelf in een gemeenteraad gezeten en ik weet dat hij ook een geschiedenis heeft op het gebied van de gemeentepolitiek. Het punt van de grafkosten komt bij veel onderwerpen terug. Als bij een begroting wordt vermeld dat de grafkosten verhoogd zullen worden, weet vaak niemand precies waarover het gaat. Het is een heel complex punt. Wij hebben het er al een heel aantal dagen over gehad en weten er alles van. In een gemeenteraad echter komt het tussen al die andere, grote begrotingsonderwerpen terecht. Het is wel waar dat de Kamer zegt dat een gemeenteraad wakker en scherp moet zijn, en het college moet bevragen over dit onderwerp, maar die gemeenteraad moet dan ook wel een beetje zicht hebben op wat daar allemaal een rol bij speelt. De Kamer heeft het dagenlang gehad over verschillende grondsoorten, vormen van onderhoud en hoe je het allemaal ook maar construeert. Ik zou zo graag willen dat de VNG een brochure heeft of een model of iets om te downloaden. Dan kan een raadslid dat zich gaat bezinnen op grafkosten naar de VNG gaan om te vragen hoe het werkt, hoe andere gemeenten het doen en wat een normale manier is om het op te bouwen. Vervolgens kan hij dan kijken hoe het in zijn gemeente gebeurt. Zo kunnen gemeenteraden een zetje krijgen.

De voorzitter:

Dit wordt uw laatste interruptie, mijnheer Knops.

De heer Knops (CDA):

Ik denk dat de heer Anker en ik elkaar niet kunnen overtuigen. In zijn motie roept hij de regering op om een model te ontwikkelen. In zijn toelichting echter roept hij voornamelijk de VNG op om iets te doen. Daartussen zit wat mijn fractie betreft nog wel wat licht.

De heer Anker (ChristenUnie):

Goed. Ik begrijp het punt van de heer Knops. Wij hebben als Kamer zicht op wat er in Nederland en in al die gemeenten gebeurt. Wij kunnen zo'n trend zien. Het is dus ook niet heel gek dat wij daar als Kamer op reageren. Het is niet zo gek dat wij denken dat het zo enorm uit elkaar begint te lopen en dat het de mensen voor zoveel vragen stelt dat wij de gemeenten misschien een beetje te hulp moeten komen. Wij gaan ons echter niet inhoudelijk, direct bemoeien met hoe een begroting eruit gaat zien. Dat zal nooit het geval zijn.

De vergadering wordt enkele minuten geschorst.