De heer Cramer (ChristenUnie):
Voorzitter. Dit wetsvoorstel wil in feite de lusten- en lastenafweging met betrekking tot de regionale luchthavens in de regio leggen. Dit uitgangspunt deel ik op hoofdlijnen. Momenteel is echter nog het debat gaande over de status van de grotere regionale vliegvelden. Daarbij kunnen ook landelijke belangen spelen. De minister heeft voorgesteld om luchthaven Lelystad uit te sluiten van decentralisatie. Ik kan dat volgen in het kader van het onderzoek naar de mogelijkheden van de ontwikkeling van deze luchthaven als overloop, waarbij volgens mij vooral de overplaatsing van kleinere vliegtuigen te overwegen is. Mijn fractie ziet echter wel bezwaren tegen grootschalige uitplaatsing. Kan de minister al iets zeggen over de resultaten van dat onderzoek en wanneer zijn die resultaten bekend?

Collega Haverkamp stelt via een aantal amendementen voor om naast Lelystad ook andere luchthavens vooralsnog uit te sluiten van decentralisatie. Het gaat daarbij om Eelde, Maastricht, Rotterdam, Eindhoven en Twente en om militaire luchthavens die civiel gaan worden. Nu het debat nog gaande is, lijkt mij dat te verdedigen. De mogelijkheden voor overloop bij deze andere luchthavens zijn echter zeer beperkt en wij moeten daar, wat mijn fractie betreft, zeer terughoudend in zijn. Er zijn echter ook andere landelijke belangen, zoals de milieudoelstellingen, die het voorlopig niet decentraliseren rechtvaardigen. Daarom overweeg ik om deze amendementen te steunen.
Ik heb van verschillende bewonersgroepen rond regionale luchthavens verzoeken ontvangen om de rechtsbescherming via de bestuursrechter en de Raad van State te handhaven.

Deskundigen stellen in hun advies aan bijvoorbeeld de vereniging omwonenden luchthaven Eelde dat grote terughoudendheid is gepast met betrekking tot uitholling van de rechtsbescherming en het buitenspel zetten van belanghebbenden en burgers. Een luchthavenbesluit of een luchthavenregeling bevat elementen van een beschikking en raakt de burger en zijn belang rechtstreeks. Daarom zou de gang naar de bestuursrechter open moeten staan. Het wetsvoorstel zou een forse inbreuk op die systematiek van de AWB maken. Ook de Raad van State merkt op dat de onwenselijkheid van het verdelen van de rechtsbescherming over meer rechters niet overtuigt. Graag een reactie van de minister op deze bezwaren. In de nota naar aanleiding van het verslag wordt namelijk niet op deze argumenten ingegaan!

Voorzitter. De ChristenUnie is voorstander van het beperken van nachtvluchten op regionale luchthavens. Door de decentralisatie worden de sluitingstijden overgelaten aan de provincie. Ik overweeg een amendement in te dienen dat sluiting tussen 23.00 uur en 07.00 uur regelt voor deze luchthavens met inachtneming van een extensieregeling voor verlate vluchten. Ik overweeg daarnaast een amendement dat een voorhangprocedure regelt voor de AMvB burgerluchthavens. Dat is nodig omdat in deze AMvB regels kunnen worden opgenomen ten aanzien van onder meer geluid, externe veiligheid en vluchten van bijzonder belang.

De heer Roemer (SP):
Voorzitter. De heer Cramer stelt voor de regionale vliegvelden een nachtverbod tussen 23.00 en 07.00 uur voor. Sluit hij daarbij een aantal banen van Schiphol uit waarvoor dat nu ook ter discussie staat of is het inclusief die banen waar wij het deze week toevallig over hebben gehad?

De heer Cramer (ChristenUnie):
Ik snap die vraag en die waardeer ik eigenlijk ook wel, maar ik denk dat wij de discussie over Schiphol nog maar eens moeten voeren. Het gaat nu om de regionale luchthavens en daarom nu mijn voorstel om het in ieder geval voor deze luchthavens te regelen, zodat wij de discussie daarover niet nog eens krijgen.

Voorzitter. Ik had het over een voorhangprocedure voor de AMvB besluit burgerluchthavens. Daarin worden zaken geregeld als geluid, externe veiligheid en vluchten van bijzonder belang. Nu wij gaan decentraliseren, lijkt het mij van belang dat de Kamer betrokken wordt bij de verdere normering. Dat moet je niet in de wet regelen, maar volgens mij via het voorhangen van de AMvB. Collega Tang heeft al een amendement ingediend voor een voorhangprocedure van de luchthavenbesluiten. Het lijkt mij logisch om dat dan ook te doen voor de landelijke AMvB die de normen voor die besluiten bevat!
Voorzitter. Mochten de amendementen van de heer Haverkamp over het uitsluiten van enkele luchthavens van deze decentralisatie worden aangenomen -- ik ga daar ook wel van uit -- dan kan ik mij voorstellen dat wij zaken als beperking van nachtvluchten voor luchthavens van nationale betekenis regelen in de luchthavenbesluiten.

De minister stelt in de nota naar aanleiding van het verslag dat het niet de bedoeling is dat er een landelijk kennisinstituut voor de provincies zal worden opgericht. Het bestaande provinciaal vakberaad wordt voldoende geacht. Graag zou ik dat verder onderbouwd zien. Kunnen de provincies wel een beroep doen op de expertise van het Rijk op het gebied van de luchtvaartregelgeving? Ik kan mij voorstellen dat met name kleinere provincies hiervoor onvoldoende kennis in eigen huis hebben. Graag dus een reactie van de minister. Milieuorganisaties hebben ervoor gepleit om regionale en kleine luchthavens wat betreft de milieunormen en beperkinggebieden niet met een luchthavenbesluit c.q. luchthavenregeling te gaan regelen, maar met een milieuvergunning op basis van de wet Milieubeheer.

De heer Roemer (SP):
Voorzitter. De heer Cramer stelde terecht vragen over de expertise van provincies. Is dat ook geen reden om de Europese richtlijn in te voeren maar de decentralisatie even uit te stellen? Ook dat wordt door de landelijke vereniging van luchthavens ook als een knelpunt ervaren. Zou hij ervoor zijn om het decentralisatiegedeelte uit deze wet tijdelijk op te schorten?

De heer Cramer (ChristenUnie):
Verschillende fracties hebben deze vraag gesteld en ik ben dan ook wel benieuwd naar het antwoord van de minister. Voor mij hoeft het een het ander nog niet uit te sluiten. Ik denk dat wij de discussies over regionale luchthavens die van nationaal belang zijn op nationaal niveau moeten houden. Ik ben er niet direct voorstander van om gelijk alles uit te sluiten. Ik wil afwachten wat de minister hiervan vindt, want ik kan mij voorstellen dat er redenen zijn om dat wel te doen. Als je het doet, lijkt het mij wel goed dat regionale luchthavens een beroep moeten kunnen doen op de kennis en expertise die breed gedeeld wordt. Dan is ons inziens een kennisinstituut -- in ieder geval breder dan nu volgens de minister al bestaat -- wel wenselijk. Ook als je het op landelijk niveau zou houden, zou men gebruik moeten kunnen maken van die ervaring en expertise. Ook al ben je niet besluitvaardig, je moet wel gebruik kunnen maken van de kennis die er is over wat het kan betekenen als de besluiten door het Rijk worden genomen. Ik denk dat wij die informatie goed scherp moeten houden en dat die beschikbaar moet zijn voor regionale en lokale overheden.

De milieuorganisaties pleiten ervoor om de milieunormen en het betrekkinggebied voor kleine en regionale luchthavens niet met een luchthavenbesluit c.q. luchthavenregeling te regelen, maar met een milieuvergunning op basis van de Wet milieubeheer. Hierdoor zou het wetsvoorstel ook kunnen worden vereenvoudigd. Ook zouden de geluidsnormen scherper moeten zijn, omdat de belangen van recreatief verkeer anders zijn dan die van mainportverkeer. Gezien de aard van het lawaai zou er met andere normen moeten worden gewerkt. Ik besef dat ik deze opmerkingen wel wat laat in het proces maak, maar ik ben toch benieuwd naar de reactie van de minister op deze punten.

Hoe kan worden voorkomen dat provincies en gemeenten in een dubbelrol komen als zij bijvoorbeeld aandeelhouder zijn of de belangen van de omwonenden behartigen? Dit is een complex proces dat zich ook afspeelde bij de besluitvorming over herverdeling van landbouwbedrijven. Het is moeilijk om de regionale en lokale belangen te borgen. Biedt het voorstel hier wel voldoende handvatten voor? Hoe denkt de minister die dubbelrol scherp te kunnen houden?

Ik verwijs nog naar de opmerkingen die de heer Duyvendak heeft gemaakt over helikoptervluchten. Wij hebben hier ook al opmerkingen over gemaakt in de nota naar aanleiding van het verslag. Naar mijn mening zou er een nationaal beleid moeten komen voor helikoptervluchten, want ik zie al gebeuren dat daar waar het vervoer per vliegtuig wordt beperkt, er onmiddellijk lijnvluchten in helikopters zullen komen. Dan boeren wij per saldo achteruit. Daarom kan ik mij voorstellen dat hiervoor een regeling wordt getroffen.

De strekking van het wetsvoorstel spreekt ons aan. Wij denken dat de landelijke overheid een grotere rol moet blijven spelen in het beleid voor een aantal grote regionale velden. Ik zie het antwoord van de minister met belangstelling tegemoet.

Tweede termijn
De heer Cramer (ChristenUnie):
Voorzitter. Ik dank de minister voor zijn uitgebreide beantwoording. Het moest in sneltreinvaart, maar dat mag ook wel bij een minister die het openbaar vervoer in zijn portefeuille heeft. Ik dank hem ook voor de toezeggingen, met name ten aanzien van de nota luchthavenbeleid. Ik ben blij dat de minister daarmee gaat komen. Verder dank ik hem voor de toezegging ten aanzien van de nota over Lelystad. Om te beginnen kan er over enkele weken een probleemanalyse liggen. Volgens mij heb ik goed gehoord dat de nota luchthavenbeleid er begin volgend jaar kan zijn. Ik denk dat dit een mooi moment is, zo voor de winter.

Vervolgens kom ik op de rechtsgang. Ik ben benieuwd naar het aangepaste amendement. Mijn fractie hecht ook aan een goede borging van de rechtsgang. Ik kan mij voorstellen dat de minister de drang heeft om dat wat te versnellen. Dat vind ik te rechtvaardigen, maar ik ben met de andere sprekers eens dat borging van een goede rechtsgang van groot belang is. Ik heb een amendement aangekondigd over de voorhang van de AMvB Besluit burgerluchthavens. Inmiddels is dat amendement rondgedeeld op stuk nr. 28. Ik ben benieuwd naar de reactie van de minister op dit amendement.

Ik heb gevraagd om het niet nachtelijk vliegen te regelen. Ik weet dat de minister daar wat afstandelijk tegenover staat. Daarom dien ik de volgende motie in.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende dat het onwenselijk is dat bewoners rondom regionale luchthavens te maken krijgen met (een toename van) nachtelijk vliegverkeer;

overwegende dat een landelijk geregelde nachtsluiting voor regionale luchthavens wenselijk is;

verzoekt de regering, met een voorstel te komen dat de sluiting van alle regionale luchthavens regelt tussen 23.00 en 07.00 uur met inachtneming van een eventuele extensieregeling voor verlate vluchten,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:
Deze motie is voorgesteld door de leden Cramer, Haverkamp en Tang. Naar mij blijkt, wordt zij voldoende ondersteund. Zij krijgt nr. 30 (30452).

Bron: ongecorrigeerd verslag