Hete adem van het afstuderen

Het onderwijs is een immer terugkerend thema op de politieke agenda. Met grote regelmaat spreekt de Tweede Kamer over de toekomst van het onderwijs. Zeker sinds kabinet-Rutte de ambitie heeft uitgesproken dat Nederland tot de top-5 van kenniseconomieën moet gaan behoren. En om dat te bewerkstelligen gaat het kabinet rap van start met het ‘verbeteren’ van het hoger onderwijs.

Kort samengevat komt de visie van staatssecretaris Zijlstra er op neer dat studenten sneller en beter moeten studeren en de uitval in het onderwijs omlaag moet. Op zich geen verkeerde doelstelling. Om dit te bereiken lanceerde hij afgelopen week echter de maatregel dat universiteiten met ‘goed’ presterende studenten extra beloond worden. Daarnaast mogen universiteiten extra collegegeld heffen voor ‘bijzonder goede’ opleidingen. Ook wordt een ‘langstudeerboete’ ingevoerd; een verdriedubbeling van het collegegeld voor studenten die meer dan een jaar studievertraging oplopen.

Naast het afgelopen jaren al ingevoerde bindende studieadvies (minimaal aantal te behalen punten in eerste jaar) en de harde knip (strikte scheiding tussen bachelor en master) wordt zo de druk op studenten flink opgevoerd. Met als gevolg dat veel studenten als eerstejaars al de hete adem van het afstuderen als donderwolkje boven hun studieplanning zien hangen.

Met de druk snel en goed te moeten studeren ontstaat een generatie studenten die zich vooral op haar eigen ontwikkeling zal focussen. Met het vervelende bijeffect dat studenten minder aandacht zullen besteden aan bestuurswerk, vrijwilligerswerk of het opstarten van eigen bedrijfjes. Binnen PerspectieF, maar ook bij mijn studentenvereniging in Delft merk ik al dat men minder happig is op tijdrovende bestuursfuncties. Komende jaren zullen tal van organisaties waar studenten actief zijn grote moeite krijgen met het opvullen van dergelijke functies.

Wat zou het mooi zijn als de echte langstudeerder (de zogenaamde ‘bierdrinkers’) wordt gedwongen sneller te studeren, maar de betrokken student wordt ontzien. Een beleid dat stilzitten bestraft, maar ontwikkeling van bestuurservaring, ondernemerschap en omzien naar de naaste niet bestraft. Geen overbodige luxe in een samenleving die al steeds ik-gerichter wordt.